Ngành dầu khí ứng phó với giá dầu giảm

Đánh giá tác động của dịch Covid-19 đối với thị trường dầu khí thế giới, Ngân hàng Goldman Sachs dự báo nhu cầu dầu toàn cầu năm 2020 giảm kỷ lục, khoảng 1,1 triệu thùng/ngày, gây sức ép giảm giá đè nặng lên mặt hàng dầu thô. Trong khi đó, thỏa thuận cắt giảm sản xuất của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và Nga không đạt được kết quả, các bên đều công bố gia tăng sản lượng sản xuất, chấp nhận giảm giá, cũng giáng một đòn mạnh vào thị trường dầu khí, khiến giá dầu liên tục sụt giảm.

Thu ngân sách giảm 800 triệu USD

Tính toán của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho thấy với tốc độ giảm giá 7%-8%/ngày như hiện nay, giá dầu thô thế giới có nguy cơ giảm xuống dưới 20 USD/thùng trong những ngày tới. Ngay tại thời điểm ngày 25-3, giá dầu thô chỉ còn 27,64 USD/thùng, dù đã tăng 1,8% so với hôm trước.

Chịu tác động từ giá dầu thế giới giảm "thẳng đứng" cùng với tình hình tiêu thụ các sản phẩm lọc hóa dầu giảm mạnh, ngành dầu khí rơi vào tình trạng doanh thu không đủ bù đắp chi phí khai thác. Hệ lụy kéo theo là nộp ngân sách cũng sẽ giảm tương ứng từ gần 1,6 tỉ USD xuống còn 806 triệu USD.

Ngành dầu khí đang bị tác động kép từ dịch bệnh Covid-19 và giá dầu giảm mạnh Ảnh: HOÀI DƯƠNG

Với hoạt động sản xuất và kinh doanh xăng dầu, tác động tiêu cực không chỉ đến từ giá dầu xuống thấp mà còn ở nhu cầu vận tải, lưu thông hàng hóa và hành khách sụt giảm ở tất cả các loại hình đường bộ, hàng không... Các cửa hàng, đại lý xăng dầu hạn chế nhập hàng để chờ giá giảm, chiết khấu bán lẻ trên thị trường tăng mạnh so với tháng 1-2020 với mong muốn đẩy được hàng tồn kho. Số liệu từ PVN cho thấy tồn kho xăng dầu của Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn ở mức rất cao và có nguy cơ tank-top (đầy kho) trong tháng 3-2020. Với Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, xu hướng tồn kho cũng tăng nhanh khi khách hàng lùi lịch nhận hàng do tình hình tiêu thụ và sức chứa khó khăn.

Ông Nguyễn Việt Sơn, Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than - Bộ Công Thương, cũng đánh giá với việc giá dầu sụt giảm một nửa so với mức giá 60 USD/thùng theo Nghị quyết số 86 ngày 12-11-2019 của Quốc hội về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2020, doanh thu bán dầu của PVN giảm khoảng 2,35 tỉ USD, ảnh hưởng trực tiếp đến nộp ngân sách từ dầu thô. "Giá dầu giảm làm ảnh hưởng đến giá cung cấp các giàn khoan khi tái ký hợp đồng bởi bên sử dụng sẽ yêu cầu đàm phán lại giá. Với các giàn khoan hiện đang cung cấp cho khách hàng ở nước ngoài, nếu dịch bệnh kéo dài, các cửa khẩu đóng cửa, ngừng các chuyến bay quốc tế… sẽ ảnh hưởng đến việc triển khai các hợp đồng cung cấp dịch vụ và giá cho thuê giàn" - ông Sơn phân tích thêm.

San sẻ khó khăn

Để ứng phó với tác động kép liên quan đến giá dầu, Tổng Giám đốc PVN Lê Mạnh Hùng đã chủ trì các cuộc họp đột xuất trực tuyến với một số đơn vị thuộc tập đoàn về tình hình sản xuất - kinh doanh cùng các giải pháp ứng phó. Ngoài tăng cường quản trị, tiết giảm chi phí, PVN còn nghiên cứu đưa ra các kịch bản đối phó với từng tình huống giá dầu xuống thấp nhất, thậm chí là kịch bản xấu nhất như buộc phải dừng hoạt động các mỏ, nhà máy lọc dầu. PVN cũng cho biết chú trọng tăng cường hợp tác với các DN có ngành nghề kinh doanh liên quan đến sản phẩm của đơn vị mình cung cấp nhằm tháo gỡ thị trường, tối ưu nguồn lực của các bên để cùng nhau vượt qua khó khăn.

"Các đơn vị của PVN đã tính toán trên cơ sở công suất chứa khả dụng hiện tại, xem xét phương án mua dự trữ dầu thô, sản phẩm xăng dầu nhằm tranh thủ cơ hội giá dầu chạm đáy làm động lực tăng trưởng khi thị trường ấm trở lại. Cách làm này vừa gia tăng dự trữ dầu thô cho đất nước, củng cố vấn đề an ninh năng lượng, vừa giúp ngân sách tiết kiệm một khoản ngoại tệ không nhỏ khi phải nhập khẩu dầu lúc giá dầu lên cao và tránh lãng phí tài nguyên" - đại diện PVN thông tin.

Bộ Công Thương cũng đã làm việc với PVN về các giải pháp tháo gỡ khó khăn. Theo đó, cần xây dựng ngay các giải pháp tài chính, đầu tư tổng thể trong toàn PVN, bao gồm cả kế hoạch huy động nguồn vốn để ứng phó kịp thời với những biến động xấu nhất của giá dầu năm 2020. Đồng thời, vẫn cần cố gắng duy trì khai thác tại hầu hết các dự án bởi đặc thù của các hoạt động dầu khí ngoài khơi thường có các hợp đồng dài hạn nên dừng sản xuất vẫn phải chi trả chi phí cho các hợp đồng, nhà thầu càng thiệt hại hơn. Chưa kể, dừng sản xuất thời gian dài, khi khôi phục lại sản xuất, sản lượng thường bị sụt giảm do giếng bị nhiễm bẩn, ngập nước.

Đối với sản xuất - kinh doanh xăng dầu, Bộ Công Thương cho rằng ngoài nỗ lực bán hàng để giảm lượng tồn kho và tổn thất do giảm giá bán, nên điều chỉnh công suất vận hành từ 100% xuống còn 80% công suất thiết kế và giảm tiếp nhận dầu thô.

Các kiến nghị cần thiết như giãn thuế thu nhập DN và thuế xuất khẩu dầu cho các dự án khai thác dầu khí; tạm hoãn nghĩa vụ trích quỹ thu dọn mỏ đối với một số lô dầu khí; cho phép hạch toán khoanh lượng hàng tồn kho giá cao đã nhận trong thời gian vừa qua và sẽ hạch toán vào kỳ kế toán ở giai đoạn khi giá dầu hồi phục; cho phép đưa một lượng dầu thô và sản phẩm tồn kho của Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn vào dự trữ quốc gia. … cũng được Bộ Công Thương ghi nhận.

Chuyên gia kinh tế - TS Lê Đăng Doanh góp ý PVN cắt giảm chi phí và sản xuất ở một mức độ nào đó để vừa đáp ứng được nhu cầu vừa giảm tối thiểu được số lỗ. Ông cũng lưu ý biến động của thị trường rất khó lường nên cần phải dự đoán chính xác để tránh thua lỗ trong việc chớp thời cơ giá dầu sụt giảm để mua dầu về dự trữ.

PGS-TS Ngô Trí Long cho rằng ngành dầu khí phải xem xét lại kế hoạch tăng sản lượng dầu khí, bởi trong bối cảnh giá dầu giảm như vậy thì tăng sản lượng sẽ bị lỗ nên những mỏ dầu nào có chi phí giá thành khai thác quá cao thì nên tạm thời dừng lại. Với việc nhập trở lại dầu thô trong bối cảnh giá rẻ, cần có đánh giá cụ thể hơn về tiềm lực tài chính cũng như những nguy cơ có thể xảy ra.