Nhiều “vấn đề” ở các ngân hàng, doanh nghiệp Nhà nước

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo kiểm toán năm 2012 về niên độ ngân sách năm 2011 đối với Ngân hàng Nhà nước (NHNN), 6 tổ chức tài chính, NH, bảo hiểm và chuyên đề huy động vốn, sử dụng vốn tại các công ty tài chính để trình kỳ họp thứ 5 Quốc hội  khóa XIII.

Nợ xấu liên tục tăng

Tại báo cáo này, đối với NHNN, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) nêu rõ trong điều hành tiền tệ, tín dụng về cơ bản đã bám sát chỉ đạo của Chính phủ trong thực thi chính sách tiền tệ thắt chặt, điều chỉnh lãi suất dần phù hợp với thị trường, bảo đảm ổn định tỉ giá theo Nghị quyết 11/CP, kiểm soát lạm phát.

Tuy nhiên, theo KTNN, lạm phát cả năm 2011 vẫn ở mức cao (18,11%), vượt so với chỉ tiêu Quốc hội đã điều chỉnh (15% - 17%). Trong khi đó, nhu cầu vốn rẻ cho nền kinh tế chưa đáp ứng được. Theo KTNN, NHNN có trách nhiệm về quản lý, điều hành khi tăng trưởng tín dụng 14,45% không đạt chỉ tiêu Chính phủ giao (15%-17%), trong khi tỉ lệ nợ xấu liên tục tăng từ năm 2007 và đặc biệt năm 2011 đã tăng đột biến, lên mức 3,07%…

Mặt khác, hoạt động thanh tra, giám sát của NHNN với hoạt động cho vay tái cấp vốn chưa kịp thời, đầy đủ. Thậm chí, một số hồ sơ tái cấp vốn chưa được giám sát việc sử dụng vốn vay theo thông báo của thống đốc NHNN như hồ sơ vay vốn của VietinBank, BIDV, Vietcombank.

Cùng với đó, một số NH thương mại vay tái cấp vốn vi phạm tỉ lệ an toàn theo quy định nhưng chưa được NHNN cảnh báo, ngăn ngừa và chấn chỉnh kịp thời như NH TMCP Bắc Á, NH TMCP Đại Tín vi phạm từ 9 tháng đầu năm 2011 nhưng đến 29-11-2011, NHNN mới tổ chức giám sát.

KTNN cho biết tại một số thời điểm, xuất hiện giao dịch cho vay, gửi tiền liên NH lãi suất cao hơn quy định. Thậm chí, vào tháng 10-2011, có giao dịch lãi suất lên tới 30%, tháng 11-2011 có giao dịch với lãi suất lên tới 37,5%/năm, trong khi lãi suất huy động trên thị trường lúc đó theo quy định của NHNN tối đa là 14%/năm.

Đáng chú ý là KTNN cũng chỉ rõ một số NH cho vay trên thị trường liên NH có nợ quá hạn cao. Điển hình là số dư tiền gửi đến ngày 31-12-2011 của MHB tại các tổ chức tín dụng khác là 11.737,8 tỉ đồng, trong đó số quá hạn chưa thu được phải gia hạn là 1.157 tỉ đồng và hơn 4 triệu USD. Song hành với đó là tỉ lệ nợ xấu tại các NH còn cao như BIDV 2,96% (chưa bao gồm nợ của Vinashin), MHB 2,49%.

Tại NH Chính sách xã hội, KTNN cũng phát hiện chưa thực hiện đầy đủ quy trình cho vay ưu đãi đối với hộ nghèo, học sinh, sinh viên khó khăn và cho vay giải quyết việc làm dẫn đến tình trạng có những khoản cho vay không đúng đối tượng, hồ sơ thủ tục chưa đầy đủ…

Nhiều doanh nghiệp xăng dầu vi phạm

Cùng với kết quả kiểm toán NH, KTNN cũng tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính năm 2011 của 271 doanh nghiệp Nhà nước thuộc 27 tập đoàn, tổng công ty Nhà nước. Nổi bật là Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) lỗ 1.671 tỉ đồng, Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 8 (Cienco8) lỗ 137,9 tỉ đồng, Tổng Công ty CP Xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinainco) lỗ 19,83 tỉ đồng, Tổng Công ty Xăng dầu Quân đội (Mipeco) lỗ 17,1 tỉ đồng...

Điều đáng nói là các đơn vị kinh doanh xăng dầu chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về quản lý kinh doanh xăng dầu như Petrolimex áp tỉ giá của Vietcombank để tính giá cơ sở, không lấy tỉ giá bán bình quân của các NH thương mại mà các thương nhân đầu mối giao dịch theo quy định tại Nghị định 84/2009.