Nín thở chờ... giá điện tăng

Theo dõi diễn biến giá các mặt hàng thiết yếu trong thời gian gần đây, dễ dàng nhận thấy một số mặt hàng đang được kìm giá một cách triệt để. Nhờ đó, CPI tháng 2 giảm 0,05% so với tháng trước và giảm 0,25% so với tháng 12-2014. Trong đó, nhóm giao thông giảm tới 4,41% nhờ ổn định giá xăng, dầu.

Vẫn lý do cũ

Với xăng dầu, mặt hàng này đã có cơ hội để tăng giá trong 2 kỳ điều hành gần đây do giá xăng dầu thành phẩm trên thế giới có dấu hiệu nhích lên. Đặc biệt, ngày 24-2 vừa qua, mức chênh lệch giữa giá bán lẻ hiện hành với giá cơ sở dựa theo diễn biến giá xăng dầu thế giới không hề nhỏ, từ 1.900-2.500 đồng/lít mỗi loại. Với mức chênh lệch này, Bộ Công Thương hoàn toàn có thể đưa ra quyết định tăng giá xăng hoặc ít nhất là tăng giá một phần và chỉ dùng quỹ bình ổn một phần như quy định cho phép. Tuy nhiên, giá mặt hàng này tiếp tục được giữ nguyên nhờ “nương” vào công cụ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu với mức xả cực lớn, lên đến 2.448 đồng/lít xăng các loại.

Ngành điện tiếp tục đòi tăng giá trong khi giá nhiều mặt hàng thiết yếu đang bình ổn Ảnh: TẤN THẠNH

Trong khi đó, đại diện Bộ Công Thương trong nhiều phát ngôn trực tiếp hay gián tiếp đều nhấn mạnh thời điểm hiện tại đã hội tụ đủ điều kiện để điều chỉnh giá điện. Các lý do được viện dẫn như chi phí sản xuất tăng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lỗ nên không có tiền đối ứng vay vốn đề đầu tư, giá bán điện chưa thu hút nhà đầu tư… Bởi vậy, đây là cơ hội để “nhà đèn” có thể tăng giá nhằm bù khoản lỗ lũy kế 16.800 tỉ đồng được công bố trước đó. “Tăng giá điện là đương nhiên, bắt buộc phải tăng và mức tăng 10% không phải quá lớn nhằm giúp ngành điện có thể đầu tư phát triển” - ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, nêu quan điểm.

Ảnh hưởng cả nền kinh tế

Trái ngược với nhiều phát ngôn cho rằng tăng giá điện sẽ tốt cho cả nền kinh tế bởi hiệu quả từ thu hút đầu tư phát triển nguồn điện là rất hấp dẫn thì tính toán của các cơ quan liên quan đều cho rằng tăng giá điện sẽ ảnh hưởng đến sản xuất và người tiêu dùng. Đơn cử, theo Tổng cục Thống kê, nếu giá điện năm nay tăng 9,5% (thấp hơn 0,5% so với mức đề xuất cao nhất là 10%) thì giá thành sản xuất đã tăng lên 0,55%, đồng thời làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế là 0,45%.

Thực tế, nếu mức tăng giá điện 10% được thông qua, giá bán lẻ điện bình quân sẽ tăng khoảng 150 đồng/KWh. Như vậy, mỗi hộ dân sử dụng khoảng 100 KWh/tháng thì chi phí tăng thêm là khoảng 15.000 đồng tiền điện và mức chi trả sẽ tăng lên theo cách tính giá của từng bậc thang. Tuy nhiên, thực tế áp lực tăng giá điện đối với người tiêu dùng không chỉ đến từ khoản chi phí trực tiếp dành cho sử dụng điện sinh hoạt mà hàng loạt dịch vụ, hàng hóa khác sẽ có cớ tăng theo.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, cho biết trong nguyên liệu chế biến chủ yếu, giá điện chiếm 10%-20% nên giá điện tăng sẽ làm tăng chi phí của doanh nghiệp (DN). Để tồn tại khi giá điện tăng, DN không giảm được chi phí thì đồng thời với tăng giá thành, giảm năng lực cạnh tranh.

Với ngành thép, giá điện tăng sẽ khiến nhiều DN có nguy cơ đổ vỡ. Theo ông Phạm Chí Cường, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, trong tổng công suất 10 triệu tấn thép mỗi năm thì có 70%-80% phôi thép được sản xuất bằng điện. Theo tính toán, 1 tấn phôi được sản xuất ra thì tốn 400-500 KWh điện nếu sử dụng bằng công nghệ hồ quang và khoảng 600 KWh điện nếu sử dụng bằng công nghệ cảm ứng. Như vậy, nếu giá điện tăng ở mức 10% thì sẽ phải tốn thêm 40-60 KWh điện để sản xuất ra một tấn phôi thép.

“Tăng giá điện là nguy cơ lớn đối với ngành thép. Giá phôi thép thế giới, đặc biệt là thị trường Nhật và Trung Quốc, đang rất thấp. Chưa tăng giá điện thì DN thép trong nước đã chết rồi. Công suất làm ra 10 triệu tấn mà tiêu thụ nội địa chỉ được 6 triệu tấn. Theo phán đoán của tôi, chưa kể đến những lò sản xuất bằng công nghệ thấp, ngay cả các lò sử dụng công nghệ ở mức trung bình cũng sẽ chết” - ông Cường nhận định.