Sập bẫy lừa tiền ảo

Từ tối 25-7, thông tin ông Lê Minh Tâm, Tổng Giám đốc Sky Mining (HTX Bầu trời công nghệ - mạng lưới đầu tư máy đào tiền ảo được giới thiệu là thuộc hàng lớn nhất tại Việt Nam), đã mất liên lạc với công ty khiến các nhà đầu tư hốt hoảng, đứng trước nguy cơ mất trắng hàng tỉ đồng.

Sập sàn vì tổng giám đốc "mất tích"

Theo thông tin được chia sẻ trên các nhóm kín về tiền ảo ở Facebook, 2 ngày qua đã không thể liên lạc được với ông Lê Minh Tâm. Các nhân viên còn lại của Sky Mining đã thành lập ban chủ nhiệm lâm thời để điều hành công ty, giải quyết sự cố, hoàn vốn cho các nhà đầu tư. Một xưởng đào bitcoin công suất 600 máy tại Biên Hòa, Đồng Nai (theo quảng cáo công ty này có tổng cộng 26 xưởng đào bitcoin ở nhiều tỉnh thành), đã bất ngờ bị chuyển đi nơi khác trong khi còn nợ tiền điện 700 triệu đồng chưa thanh toán.

Ngày 26-7, trên mạng xã hội xuất hiện lá thư được cho là của ông Lê Minh Tâm gửi các nhà đầu tư, nêu lý do không đủ sức quản lý Sky Mining nên quyết định tự giải thể công ty và bồi thường cho nhà đầu tư bằng cách trả lại máy đào. Thế nhưng, máy đào tiền ảo sau khi sử dụng thường rất khó bán hoặc bán lại với giá chỉ bằng 1/10 giá ban đầu. Trước thông tin này, các nhà đầu tư rất hoang mang, phẫn nộ. Nhiều nhà đầu tư đã bỏ 5-10 tỉ đồng góp vốn mua máy đào vào hệ thống công ty này, có người còn huy động cả người thân, bạn bè mua hàng chục gói đầu tư.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động chiều 27-7, đại tá Nguyễn Văn Bửu, Trưởng Công an quận Phú Nhuận, cho biết Đội Cảnh sát kinh tế đã xác minh đơn tố cáo lừa đảo của người dân đối với ông Lê Minh Tâm. Cũng trong ngày 27-7, chúng tôi nhiều lần liên lạc với số điện thoại ông Tâm được công ty công bố trên website nhưng không thành.

Nhà đầu tư nắm đằng lưỡi

Theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty Sky Mining được cấp phép hoạt động đầu năm 2018 với 80 ngành nghề kinh doanh. Người đại diện pháp luật của công ty là ông N.M.G chứ không phải ông Tâm. Trong thời gian hoạt động, Sky Mining đưa ra nhiều gói đầu tư để người chơi chọn lựa, thấp nhất là 5.000 USD. Với gói đầu tư này, nhà đầu tư sẽ nhận lãi 40 - 50 USD/ngày, 1.500 USD/tháng, thời gian thu hồi vốn từ 3-4 tháng. Khi đạt mức lãi 15.000 USD, tức 300% vốn đầu tư, sẽ kết thúc hợp đồng, công ty thu hồi lại máy đào. "Đầu tư càng nhiều gói, thu lãi hằng tháng càng cao, thu hồi vốn nhanh và có thể kiếm tiền triệu USD dễ dàng" - nhân viên của Sky Mining chào mời người chơi trên khắp mạng xã hội. Anh Thanh, một nhà đầu tư từng tham gia vào Sky Mining, cho biết lúc đầu công ty trả thưởng đúng cam kết nhưng giá bitcoin lao dốc mạnh, càng đào bitcoin càng lỗ thì hệ thống này gặp sự cố, nhà đầu tư thiệt hại nặng. Ông Thuấn, một nhà đầu tư khác, ước tính sẽ thiệt hại cả chục tỉ đồng nếu công ty này bị "sập".

Các gói đầu tư mà Sky Mining đang cung cấp cho các nhà đầu tư. Ảnh: CHÁNH TRUNG

Ông N.T.K, một nhà đầu tư tài chính tại TP, cho hay thời gian qua, nhiều công ty lấy danh nghĩa đầu tư tiền kỹ thuật số, đầu tư tài chính nhưng thực chất là lừa đảo vì sau khi "gom" được một số tiền cực lớn, các công ty này "lặn mất tăm" để lại thiệt hại lớn cho người chơi. Ông Trần Trọng Vinh, một nhà đầu tư tiền ảo tại TP HCM, cho biết những mô hình như Sky Mining kêu gọi người dùng đổ tiền vào mua máy đào tiền ảo để hưởng lãi suất cao, thực chất là che mắt nhà đầu tư. Đồng bitcoin nếu đào được, nhà đầu tư cũng không được nắm giữ nên trong mô hình này, nhà đầu tư "nắm đằng lưỡi".

Theo các chuyên gia công nghệ, Sky Mining thực chất núp bóng các máy đào để che đậy việc huy động vốn lãi suất cao, phát triển theo hình thức chi hoa hồng kim tự tháp. Khi đồng bitcoin tăng giá Sky Mining có nhiều tiền để trả cho nhà đầu tư nhưng khi bitcoin giảm giá thì cả hệ thống sẽ sụp đổ, nhà đầu tư tự gánh chịu. Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo An ninh mạng ATHENA TP HCM, cho biết các mô hình như Sky Mining hoàn toàn nằm ngoài vòng pháp lý nên khi có sự cố sẽ khó được pháp luật bảo vệ.

Liên tục cảnh báo vẫn sập bẫy

Trước thực tế nhiều sàn tiền ảo bị sập, ban lãnh đạo công ty bỏ trốn, hàng ngàn người mất trắng tài sản đã đầu tư, Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an đã có khuyến cáo đến người dân để tránh tiền mất tật mang. Theo Tổng cục Cảnh sát, pháp luật hiện hành quy định các tổ chức và cá nhân không được phép sử dụng bitcoin hay các loại tiền ảo khác như một loại tiền tệ. Việc này đồng nghĩa việc mua bán, sở hữu đồng tiền ảo tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro cao cho nhà đầu tư và tạo điều kiện cho tội phạm lừa đảo, rửa tiền… Do vậy, các tổ chức, cá nhân không nên đầu tư, nắm giữ, thực hiện các giao dịch liên quan đến bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác. Từ năm 2014, Ngân hàng Nhà nước cũng đã khẳng định bitcoin không phải là tiền tệ cũng như phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam đồng thời cảnh báo người sở hữu, mua bán, sử dụng các loại tiền ảo không được pháp luật bảo vệ. Từ ngày 1-1-2018, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp (bao gồm cả bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác) có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Máy đào bitcoin. Ảnh: CHÁNH TRUNG

Luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết Chính phủ và Quốc hội đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quy định xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự liên quan đến các hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp. Mặc dù vậy, nhiều nhà đầu tư hoa mắt về cơ hội lợi nhuận và bỏ tiền ra mua các loại tiền ảo mà không hề có bất kỳ sự nghi ngờ nào. Với những thiệt hại quá lớn như các nạn nhân tố cáo, các đối tượng sẽ bị xử lý những tội danh như lừa đảo hoặc tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp. Hoặc có thể bị xử lý cả 3 tội danh cho từng loại đối tượng nếu hành vi đủ cấu thành tội phạm như quy định của Bộ Luật Hình sự 2015.