Thả nổi giá xăng RON 95 có do nhóm lợi ích?

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long phát biểu tại hội thảo sáng 9-1

Đó là quan điểm của chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nêu tại hội thảo Diễn biến thị trường giá cả ở Việt Nam năm 2017 và dự báo 2018 do Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính, Bộ Tài chính) tổ chức sáng nay 9-1.

Ông Ngô Trí Long phân tích: Hiện đang có bất cập trong công tác điều hành giá đối với 2 mặt hàng xăng dầu và điện. Cụ thể là đối với điện, Chính phủ có Quyết định 24 cho phép doanh nghiệp được tự quyết định giá bán nếu chi phí đầu vào biến động từ 3%-5%; Bộ Công Thương định giá nếu chi phí đầu vào biến động 5%-8%; Chính phủ quyết định giá nếu chi phí đầu vào biến động trên 8%.

Tương tự, đối với mặt hàng xăng dầu, doanh nghiệp được quyết định giá bán nếu giá cơ sở biến động đến 3%, biến động trên 3% sẽ do Bộ Công Thương định giá... "Tôi đã trao đổi với anh Bảo (ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Tập đoàn xăng dầu Việt Nam - Petrolimex), anh ấy nói điều hành giá xăng dầu như vậy là theo Nghị định 83. Quy định như vậy song thực tế doanh nghiệp có được điều hành đâu. Nhưng như vậy là vi phạm Luật giá vì thể chế quản lý trong kinh tế thị trường không bao giờ cho doanh nghiệp định giá, dù ở biên độ hẹp. Vì sao lại thế, đằng sau có nhóm lợi ích không?"-ông Ngô Trí Long đặt câu hỏi.

Nêu vấn đề đang được dư luận quan tâm là không công bố giá cơ sở xăng RON 95, ông Long cho biết thị trường xăng dầu hiện nay chưa có cạnh tranh thực sự bởi vẫn có doanh nghiệp giữ vị trí thống lĩnh thị trường, Nhà nước vẫn phải quy định giá cơ sở. Nhưng vì sao trước kia có nhiều mặt hàng, trong đó RON 92 chiếm sản lượng tiêu dùng chủ yếu (60-70%) thì doanh nghiệp vẫn công bố giá cơ sở, nay bỏ xăng RON 92, chuyển sang RON 95 và đẩy mạnh tiêu thụ xăng E5 lại chỉ công bố giá cơ sở xăng E5, không công bố giá RON 95?.

"Lý do không công bố giá cơ sở xăng RON 95, một số thông tin cho biết đây là thông tin mật. Tôi hỏi trực tiếp một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu họ bảo chỉ công bố mặt hàng chủ yếu. Ta chuyển sang sử dụng xăng E5 nhưng mới chỉ tuyên truyền cho mọi người theo hướng khuyến khích dùng để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường, khuyến khích phát triển nông nghiệp. Nhưng chất lượng xăng có đảm bảo không thì chưa có kiểm chứng thực sự để công bố, thuyết phục người sử dụng. Bản thân tôi cũng chưa dùng xăng E5 cho ô tô và xe máy tốt trong gia đình"- ông Long băn khoăn.

Chuyên gia này cũng cảnh báo nếu thả nổi giá xăng RON 95 trong bối cảnh hiện nay, khi thị trường chưa thực sự cạnh tranh có thể khiến giá xăng RON 95 tăng lên, tạo rào cản cho kinh tế, xã hội.

Trước đó, đợt điều chỉnh giá xăng dầu đầu tiên của năm 2018 được thực hiện ngày 4-1 vừa qua, Bộ Công Thương không công bố giá cơ sở đối với mặt hàng xăng RON 95. Lý do vì RON 95 là mặt hàng không phổ biến, từ trước đến nay chỉ điều hành giá bán lẻ các mặt hàng phổ thông như xăng RON 92, các loại dầu và sau này là xăng sinh học E5 nhằm khuyến khích người dân sử dụng. Sau đó, các doanh nghiệp xăng dầu công bố giá xăng RON 95 tăng 810 đồng/lít, vượt mốc 20.000 đồng/lít.