Tổng giám đốc... nông dân

Tân cười hềnh hệch, mắt nhắm riết, giọng Quảng Ngãi nặng trịch: “Hồi trước còn làm ruộng, anh em gặp nhau giờ mô cũng được. Chừ lên tổng giám đốc rồi, thông cảm...!”.

Những ngày cuối năm, hẹn năm lần bảy lượt mới gặp được Võ Thành Tân. Nhìn gương mặt chân chất, dáng đi lam lũ và vẻ bề ngoài xù xì, nếu không biết trước, ít có ai nghĩ anh đang là tổng giám đốc của một chuỗi doanh nghiệp sách lớn vào hàng đầu cả nước – Doanh nghiệp Sách Thành Nghĩa.

KHÁT VỌNG... SÁCH

Sinh quán xã Hành Minh, huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi trong một gia đình có tới 9 anh em, Tân là người thứ tám. Đất quê cằn dựa lưng vào núi, người ta hay ví von là cái xứ “chó ăn đá, gà ăn muối”, khó nghèo đeo đẳng quanh năm. Phải thoát nghèo, anh em quyết chí học, mỗi người chọn lấy một ngành nghề. Tân theo ngành địa lý - Đại học Tổng hợp TPHCM, tốt nghiệp năm 1993. Ra trường, thất nghiệp, tưởng phải quay lại với thửa ruộng, mảnh vườn. Nhưng cuộc đời Tân sang trang từ những ngày thất nghiệp ấy: Vay vốn mở một tiệm bán sách trên đường An Dương Vương.

Khi Tân mở tiệm cũng là lúc thị trường sách ở TPHCM bùng nổ mạnh. Doanh nghiệp cả Nhà nước lẫn tư nhân thi nhau bung ra làm ăn. Những ngày đầu, tiệm sách của Tân bị “dập” tơi tả. Bị ép giá, bị giành giật khách..., đủ thứ trò. Trẻ, thiếu vốn và kinh nghiệm, vừa “lột xác” nông dân chưa lâu lại đặt chân ngay vào cuộc chiến kinh tế thị trường, Tân suýt gục ngã. Căng mình chịu sức ép cạnh tranh suốt 5 năm, năm 1998, tích cóp được một nguồn vốn kha khá, Tân mạnh dạn chọn hướng kinh doanh mới, chưa có doanh nghiệp xuất bản nào làm: Mở nhà sách kết hợp siêu thị. Nhà sách Nguyễn Văn Cừ đầu tiên ra đời trên con đường cùng tên, khách kéo đến nườm nượp, chỉ qua một năm đã mang lại doanh thu khổng lồ. Từ đó, Tân vững tin vào cách làm ăn của mình.

Tám năm, từ một ki-ốt quèn (Tân vẫn thường gọi cái tiệm sách ngày xưa của mình như thế), nay đã là chuỗi 15 nhà sách mang tên Nguyễn Văn Cừ bề thế, có mặt ở TPHCM, Hà Nội, Quảng Ngãi, Đồng Tháp, sắp tới là Nghệ An; tổng diện tích lên đến 700.000 m2, doanh thu mỗi năm 200 tỉ đồng, nộp ngân sách gần 10 tỉ đồng. Những gì đang có trong tay, nhiều lúc Tân cứ nghĩ như là giấc mơ. Mà anh đã từng mơ thật. Giấc mơ đầy... sách.

“Tôi mê sách từ nhỏ. Trong ký ức tôi bây chừ vẫn còn đó những ngày thơ bé thèm sách đến nhỏ dãi, nhưng không tiền, chỉ biết vào thư viện trường đọc “chùa”. Nhớ những lần nhịn ăn cây kẹo, cái bánh để nhường cho đứa bạn mà mượn sách về đọc” - Tân nhớ lại. Tuổi thơ vất vả của anh cũng là hình ảnh chung của hàng ngàn trẻ em nghèo Quảng Ngãi, ham học nhưng thiếu điều kiện, thậm chí có tiền cũng chẳng có sách mà mua. Giờ đây, với hàng vạn đầu sách trong tay, Tân không chỉ làm giàu, mà còn giải cơn khát chữ cho người dân quê mình. Tháng 8-2005 vừa rồi, anh đầu tư 30 tỉ đồng, mở một nhà sách “to đùng” tại Quảng Ngãi. Ngoài việc lập Quỹ Học bổng Võ Thành Châu cho học sinh nghèo huyện Nghĩa Hành, Thành Nghĩa còn tặng sách cho hầu hết các thư viện tuyến huyện của tỉnh Quảng Ngãi. Đây cũng là doanh nghiệp sách đầu tiên của cả nước mở thư viện phục vụ đại chúng (Thư viện Văn Ba ở gần Bến Nhà Rồng, quận 4 – TPHCM). Đó cũng là cách Tân đóng góp cho quê hương anh.

LÀM BÓNG ĐÁ CHO NÔNG DÂN

Căn phòng tổng giám đốc của anh thật nhỏ, nhỏ đến khó tin so với tầm vóc của Doanh nghiệp Sách Thành Nghĩa. Nhưng nơi ấy tình yêu quê hương của Võ Thành Tân lớn lao vô bờ. Phải làm một cái gì đó cho ra trò, góp một tay cho Quảng Ngãi ngày càng thay da đổi thịt.

Tân từng nghĩ thế và làm thật. Việc đầu tiên anh bắt tay làm cũng thật bất ngờ: Làm bóng đá! Thật ra, chuyện doanh nghiệp đầu tư vào bóng đá không có gì mới, nhưng với Võ Thành Tân và Quảng Ngãi, đó là một sự kiện hết sức đặc biệt. Tân vừa kể vừa lý giải: “Lúc đó, bạn bè can ngăn rất dữ, vì đội bóng Quảng Ngãi đang chơi ở hạng ba, biết khi mô mới “ngoi” lên nổi. Đầu tư vô đó, có nước… chết. Nhưng tôi thì nghĩ khác, làm bóng đá mà để làm giàu thì tôi đã không làm”.

Một khu tập luyện thể thao được sửa chữa khang trang ở huyện Nghĩa Hành. Xe đưa đón vận động viên, rồi biệt thự làm nơi ở cho cầu thủ và ban huấn luyện trị giá hàng tỉ đồng cũng được xây. Danh thủ bóng đá Nguyễn Hồng Sơn được mời vào ghế huấn luyện viên đội bóng. Cứ mỗi chiều có đội bóng tỉnh nhà thi đấu, người ta lại thấy bầu Tân lột giày, lụi cụi đội nắng ra sân, dặn dò, chúc mừng “gà nhà”. Sau mỗi trận thắng, khán giả vỗ tay rào rào. Ông bầu bóng đá chân đất cũng sướng như điên, nhảy cẫng lên như đứa trẻ.

Cả chục tỉ đồng bỏ vào đội bóng rồi cũng mang lại kết quả. Đội bóng Quảng Ngãi được lên chơi ở giải hạng nhì quốc gia vào mùa tới - 2006. Gần 2 vạn khán giả đạp rào ùa vào sân, chen chúc và hò hét trên khán đài chật hẹp. Trong một góc nhỏ sân vận động, Tân đứng vòng tay, lặng người, mắt rưng rưng...! Nếu không có Võ Thành Tân, chắc gì đội bóng Quảng Ngãi đã có diện mạo như hôm nay!

“Dân quê mình lắm người bán lúa để lấy tiền mua vé coi đá banh. Tôi làm bóng đá là vì những người dân mê thể thao, vì cái tên Quảng Ngãi”. Tôi tin là Tân nói thật bởi mới đây, tháng 9-2005, anh đổi tên đội bóng từ Sách Thành Nghĩa Quảng Ngãi thành Sách Thành Nghĩa - Dung Quất - Quảng Ngãi. “Thôi, mình chỉ làm sách và bóng đá. Mà suy cho cùng, là ông bầu hay tổng giám đốc chăng nữa cũng chỉ cốt là thằng nông dân thôi. Tôi tự hào là nông dân, lớn lên từ gốc rơm, gốc rạ”. Tân nói dứt khoát.

*

* *

“Tính cho cố, chẳng lẽ anh tính… sống độc thân luôn à!?” -tôi đùa.

Võ Thành Tân chùng giọng:

“Mình mê sách, mê bóng đá quá mà quên mất chuyện lấy vợ. Ừ hỉ, 40 tuổi đầu rồi còn chi. Rồi cũng phải tính luôn thôi”.

Tân lại cười tít mắt...