Kỳ lạ dòng sông nước sôi

Theo truyền thuyết, những người Tây Ban Nha chinh phục Mexico và Peru khát khao tìm kiếm vàng đã gặp phải một dòng sông sôi sùng sục giữa lòng rừng mưa nhiệt đới Amazon. Câu chuyện ly kỳ này phần nào có thật.

"Sôi sục dưới sức nóng mặt trời"

Suốt nhiều thế kỷ, cộng đồng bản địa ở Amazon đã biết tới những dòng nước nóng đến không tưởng tên Shanay-timpishka ở Peru - còn được biết đến với tên gọi La Bomba hay Dòng sông nước sôi. Shanay-timpishka có nghĩa là "sôi sục dưới sức nóng của mặt trời".

Tuy nhiên, sự tồn tại của Shanay-timpishka từng bị nhiều người nghi ngờ, trong đó có các học giả, quan chức và ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch.

Sự hoài nghi này là chính đáng. Những dòng nước ấm thường gắn liền với hoạt động núi lửa ngầm dưới đất. Tuy nhiên, rừng Amazon lại không có núi lửa xung quanh. Ước tính tâm núi lửa gần nhất cách dòng sông nước sôi này hơn 700 km.

Phải đến năm 2011, Andrés Ruzo - một nhà khoa học địa nhiệt, người được ông nội kể về dòng sông nước sôi khi còn nhỏ - là người đầu tiên tiếp cận Shanay-timpishka dưới góc độ khoa học.

May mắn thay, dì của ông Ruzo quen biết vợ của pháp sư đang bảo vệ dòng sông.

Sản phẩm của thần rắn?

Trong bài diễn thuyết Ted Talks năm 2014, ông Ruzo kể về quá trình khám phá Shanay-timpishka. Ông được dẫn dọc theo con đường xuống dòng sông và phát hiện truyền thuyết này có thật. Dòng nước chảy xiết dài 6,24 km với nhiệt độ trung bình 86 độ C.

Ông Ruzo ngạc nhiên khi phát hiện thượng nguồn của dòng sông là nước mát. Nước nóng dần khi chảy qua một khu vực nằm dưới một tảng đá có hình dạng giống đầu rắn.

Theo người dân địa phương, “mẹ” của dòng sông là một linh hồn rắn khổng lồ sinh ra nước nóng và nước mát.

Sau khi thảo luận với pháp sư, Ruzo được phép nghiên cứu và lấy mẫu nước về phòng thí nghiệm. Theo lời pháp sư, điều kiện duy nhất là luôn đổ nước sông xuống đất sau khi xong việc để “nước có thể tìm đường trở về nhà”.

Ở gần những vùng nước này cực kỳ nguy hiểm, ngay cả với động vật hoang dã. Ruzo chứng kiến nhiều loài động vật trở thành nạn nhân của dòng sông nước sôi.

"Tôi nhìn thấy đủ loại động vật rơi xuống và điều khiến tôi kinh ngạc là quá trình này khá giống nhau. Chúng rơi xuống và thứ đầu tiên bị nấu chính là mắt. Mắt chuyển sang màu trắng sữa” - ông Ruzo kể - “Dòng nước cuốn chúng đi, chúng tìm cách thoát khỏi đó nhưng vì nước nóng nên thịt dần chín tới xương, chúng đuối dần. Sau cùng, nước tràn vào miệng và chúng bị luộc chín từ trong ra ngoài”.

Một địa điểm cần được bảo vệ

Thông qua nghiên cứu sâu rộng về khu vực, ông Ruzo đã chứng minh được dòng sông nước sôi "không liên quan đến núi lửa". Tuy nhiên, quy mô và mức nhiệt của dòng sông này là “vô đối” so với mọi hệ thống địa nhiệt phi núi lửa trên thế giới.

Vậy lý do đằng sau là gì? Các nhà khoa học vẫn cần nghiên cứu thêm và chưa có câu trả lời thỏa đáng.

Theo một giả thuyết, nước ở dòng sông này có thể bắt nguồn từ các sông băng ở dãy Andes. Băng tan chảy sẽ thấm sâu xuống lòng đất, rồi nước được làm nóng bởi năng lượng địa nhiệt tự nhiên của trái đất trước khi thoát ra ngoài và xuất hiện ở khu vực Amazon.

Giống phần còn lại của rừng Amazon, khu vực xung quanh Shanay-timpishka đang bị đe dọa bởi con người. Ông Ruzo kết thúc bài phát biểu bằng cách bày tỏ hy vọng công trình của ông sẽ gây áp lực buộc chính phủ Peru bảo vệ nguyên trạng dòng sông.

“Đối với pháp sư, đây là một địa điểm linh thiêng. Đối với nhà khoa học về địa chất, đây là một hiện tượng địa nhiệt độc đáo. Đối với người đốn gỗ bất hợp pháp và người chăn nuôi gia súc, đây là một nguồn tài nguyên đáng để khai thác. Đối với chính phủ Peru, đây là một vùng đất không được bảo vệ sẵn sàng phục vụ phát triển. Tôi đặt mục tiêu đảm bảo mọi cá nhân kiểm soát vùng đất đều hiểu được sự độc đáo và ý nghĩa của dòng sông nước sôi này” - nhà khoa học kết luận.