Lãng phí hơn 1.200 tỉ đồng tại 2 dự án Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2

Tại kết luận thanh tra về việc thanh tra Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Việt Đức (tại tỉnh Hà Nam) vừa được công bố, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ rõ việc lãng phí trong quá trình triển khai các dự án.

Theo TTCP, quá trình thực hiện 2 dự án có nhiều vi phạm các quy định của pháp luật về đấu thầu, xây dựng và các quy định của pháp luật khác có liên quan trong hầu hết các khâu dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp trong từng năm, gây lãng phí lớn, có dấu hiệu thiệt hại.

TTCP cho biết việc điều chỉnh thiết kế cơ sở phương án móng cọc khoan nhồi sang ép cọc bê tông không thuộc trường hợp được điều chỉnh thiết kế cơ sở theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014.

Thực tế Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm đã trình và được Bộ trưởng Y tế phê duyệt điều chỉnh là trái quy định. Mặt khác, việc thực hiện thi công kéo dài thời gian, chi phí tăng so với phương án móng cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu khi chưa điều chỉnh thiết kế cơ sở (theo hợp đồng đã ký), gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại số tiền tạm tính khoảng 20,714 tỉ đồng .

Đối với việc dừng thi công từ tháng 1-2021 đến nay làm cho dự án không thể hoàn thành theo đúng tiến độ để bàn giao, đưa vào sử dụng, theo TTCP đã dẫn tới một số hạng mục đã thực hiện bị hư hỏng, xuống cấp do phong hóa theo thời gian.

Thực trạng này làm phát sinh chi phí sửa chữa, khắc phục trước khi nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng đã được chủ đầu tư, tư vấn giám sát, các nhà thầu và các bên có liên quan thống nhất ghi nhận bằng văn bản. Bên cạnh đó là chi phí cho công tác bảo hành đối với các hệ thống thiết bị đã vượt quá thời hạn bảo hành và các chi phí khác như chi phí quản lý, chi phí dịch vụ bảo vệ, tiền điện, bảo lãnh ngân hàng...

Tính đến thời điểm 31-12-2024 với tổng số tiền tạm tính khoảng 253,6 tỉ đồng. Trong đó, dự án cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức là 102,5 tỉ đồng và dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai là 151,1 tỉ đồng.

Cũng theo kết luận thanh tra, đối chiếu quy định hiện hành, tài sản cố định tại đơn vị sự nghiệp công lập phải trích khấu hao. Việc một số công trình tại 2 dự án này đã khánh thành kỹ thuật, trong đó Bệnh viện Bạch Mai đưa vào hoạt động một số hạng mục công trình nhưng lại ngừng hoạt động do các vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện.

"Dự án có nguy cơ gây lãng phí vốn Nhà nước do không trích được khấu hao và không tính đủ chi phí khấu hao trong giá dịch vụ khám chữa bệnh để trích quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp"- kết luận nêu rõ

Căn cứ các quy định hiện hành và thực trạng triển khai 2 dự án đến thời điểm thanh tra trực tiếp, nếu thực hiện trích khấu hao 4 năm từ 2021 - 2024 (tổng giá trị khối lượng hoàn thành khối nhà chính của 2 dự án khoảng 3.627 tỉ đồng) đối với khối nhà chính của 2 dự án thì mức trích có giá trị tạm tính khoảng 217,179 tỉ đồng .

TTCP cũng đã chỉ ra các lãng phí do nguồn vốn được cấp nhưng không sử dụng hết. Cụ thể, với nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp thuộc SCIC (Quỹ), giai đoạn 2014 - 2017, Thủ tướng cho phép các dự án được tạm ứng vốn từ Quỹ mà không phải trả lãi và các khoản phí.

Tuy nhiên, 2 dự án không sử dụng hết nguồn vốn được bố trí (vốn tạm ứng của SCIC được cấp nhưng không sử dụng năm 2014 là 39,854 tỉ đồng; năm 2015 là 1.912,476 tỉ đồng; năm 2016 là 2.518,601 tỉ đồng; năm 2017 là 1.322,424 tỉ đồng), có nguy cơ gây lãng phí lớn.

Cơ quan thanh tra nhấn mạnh nếu sử dụng số tiền nêu trên trong từng năm gửi ngân hàng thương mại với lãi suất bình quân kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng của 4 ngân hàng thương mại thì khoản tiền lãi thu được có giá trị tạm tính khoảng 309,191 tỉ đồng. Với nguồn vốn ngân sách Nhà nước, giai đoạn 2017 - 2022, Thủ tướng giao kế hoạch vốn từ nguồn ngân sách Trung ương cho 2 dự án.

Vốn để thực hiện 2 dự án thuộc nguồn vốn chi đầu tư phát triển trong chi ngân sách Nhà nước theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, điểm a khoản 1 Điều 3 Nghị định số 163/2016 của Chính phủ. Để đảm bảo đủ vốn cho chi đầu tư phát triển, Nhà nước phải vay, trả nợ vay (gồm gốc và lãi), trong đó có nguồn vay từ phát hành Trái phiếu Chính phủ.

Trong khi đó, giai đoạn 2017 - 2022, 2 dự án không sử dụng hết vốn được bố trí (vốn ngân sách Nhà nước được cấp nhưng không sử dụng năm 2017 là 1.038,112 tỉ đồng; năm 2018 là 71,4 tỉ đồng; năm 2019 là 1.461,926 tỉ đồng; năm 2020 là 3.856,937 tỉ đồng; năm 2021 là 2.568,568 tỉ đồng; năm 2022 là 71,4 tỉ đồng), không đạt được các mục tiêu đã định mà Nhà nước vẫn phải trả nợ vay, có nguy cơ gây lãng phí lớn.

Nếu tính theo lãi suất danh nghĩa Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm (tương ứng với số năm bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn) trong giai đoạn 2017 - 2022 với lãi suất danh nghĩa kỳ hạn 5 năm là 5 %/năm, thì khoản tiền lãi vay phải trả cho phần vốn đã bố trí cho 2 dự án nhưng không được sử dụng hết có giá trị tạm tính khoảng 453,417 tỉ đồng.

Như vậy, dự án cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và dự án cơ sở 2 của Bệnh viện Việt Đức gây lãng phí khoảng trên 1.254 tỉ đồng.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, TTCP đã chuyển thông tin để Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với các nội dung có nhiều vi phạm pháp luật về đấu thầu, xây dựng xảy ra ở hầu hết các khâu trong quá trình triển khai dự án.