Miễn, giảm thuế: Bảo đảm hài hòa lợi ích

Theo chương trình kỳ họp thứ 9, ngày mai, 13-5, Quốc hội (QH) sẽ nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính - thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ - trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của QH về kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030 và Tờ trình dự thảo Nghị quyết của QH về giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT). Trước khi trình QH, 2 nội dung này đã được Ủy ban Thường vụ QH cho ý kiến tại Phiên họp thứ 44 mới đây.

Đề xuất giảm thuế GTGT đến hết năm 2026

Theo dự thảo nghị quyết, Bộ Tài chính đề xuất giảm thuế GTGT 2% từ ngày 1-7-2025 đến hết ngày 31-12-2026 đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%. Một số nhóm hàng hóa, dịch vụ như: viễn thông, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản, kim loại, khai khoáng (trừ than), sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ xăng) nằm ngoài đề xuất.

Bộ Tài chính cũng đề xuất mở rộng sản phẩm, dịch vụ được giảm thuế suất thuế GTGT 2%. Cụ thể, đó là sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin (máy giặt, lò vi sóng, dịch vụ xử lý dữ liệu, cho thuê và các hoạt động liên quan, cổng thông tin...); sản phẩm từ kim loại đúc sẵn như thùng, bể chứa và dụng cụ chứa đựng bằng kim loại, nồi hơi...; than cốc, dầu mỏ tinh chế như than cốc, nhiên liệu dầu và xăng, dầu mỡ bôi trơn…; sản phẩm hóa chất như phân bón và hợp chất ni-tơ, plastic và cao su tổng hợp dạng nguyên sinh…; than ở khâu nhập khẩu và than bán ra ở khâu kinh doanh thương mại; xăng, dầu.

Lý giải về đề xuất mở rộng sản phẩm, dịch vụ được giảm thuế suất thuế GTGT 2%, Bộ Tài chính cho biết đây là những hàng hóa, nguyên liệu đầu vào để sản xuất các mặt hàng tiêu dùng trực tiếp của người dân. Đối với xăng, dầu, dù xăng thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và dầu thuộc danh mục sản phẩm khai khoáng nhưng đây là những mặt hàng quan trọng đối với nhiều ngành sản xuất - kinh doanh cũng như đời sống người dân. Do đó, việc bổ sung những nhóm hàng hóa, dịch vụ này được giảm thuế GTGT 2% sẽ góp phần quan trọng để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp (DN).

Đánh giá về tác động của chính sách theo dự thảo nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn thông tin dự kiến ngân sách nhà nước trong 6 tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 sẽ giảm thu khoảng 121.740 tỉ đồng. Dù vậy, việc giảm thuế GTGT sẽ góp phần giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, từ đó thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng kinh tế trong 6 tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026.

Trên thực tế, qua 5 lần giảm 2% thuế GTGT từ năm 2022 đến nay, chính sách này đã góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN, kích cầu tiêu thụ hàng hóa trong nước. Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, cho rằng nếu giảm thu và kích cầu chi thì sẽ tạo ra của cải vật chất nhiều hơn, từ đó nhà nước có thể thu được nhiều thuế hơn. "Giảm thuế GTGT là một biện pháp nuôi dưỡng nguồn thu" - bà nhận xét.

Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030?

Ông Nguyễn Thành Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí - Bộ Tài chính, nhấn mạnh mục tiêu lớn nhất của chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp là hỗ trợ người dân, khuyến khích sản xuất, bảo đảm an sinh xã hội.

Trên thực tế, số thu từ thuế sử dụng đất nông nghiệp vốn rất nhỏ, chỉ chiếm khoảng 0,0057% tổng thu ngân sách nhà nước. Khoản thu này chủ yếu để bù đắp chi phí quản lý của địa phương.

Ngoài ra, chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp từng được áp dụng từ hơn 30 năm trước, bắt đầu khi Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp có hiệu lực năm 1993 và được duy trì ổn định từ năm 2001 đến nay. Thực tiễn triển khai tại các địa phương cho thấy chính sách này nhận được sự đồng thuận cao, không phát sinh vướng mắc, thật sự có hiệu quả trong việc khuyến khích sản xuất nông nghiệp và chuyển dịch cơ cấu ngành, phù hợp với xu thế phát triển bền vững.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định việc tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 sẽ không làm giảm thu, do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế. "Với đề xuất kéo dài thời gian miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp như quy định hiện hành đến hết ngày 31-12-2030 thì số tiền được miễn ước tính 7.500 tỉ đồng/năm" - ông thông tin.

Phó Chủ tịch QH Lê Minh Hoan nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về việc tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp. Tuy nhiên, ông cho biết qua khảo sát thực tế tại một số vùng nông thôn, tình trạng đất bị bỏ hoang vẫn diễn ra. Việc miễn thuế diện rộng có thể không tạo động lực sử dụng đất hiệu quả và gây lãng phí tài nguyên quốc gia.

Vì vậy, Phó Chủ tịch QH cho rằng cần nghiên cứu giải pháp miễn thuế có mục tiêu, ưu tiên đối với người trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, cần có biện pháp quản lý, khai thác hiệu quả quỹ đất nông nghiệp đang bị bỏ hoang, bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân và mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững.

"Bộ Tài chính cần phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất giải pháp cụ thể để vừa tạo điều kiện cho nông dân yên tâm sản xuất vừa khắc phục tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp" - ông Lê Minh Hoan đề nghị.