Nguy cơ đóng cửa hầm Hải Vân 2: Chủ đầu tư ra yêu sách?

Sau gần 4 năm thi công, ngày 11-1, công trình hầm đường bộ Hải Vân 2 chính thức đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, ngay tại buổi lễ khánh thành tổ chức ở Đà Nẵng, đại diện chủ đầu tư là Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả (Tập đoàn Đèo Cả) tuyên bố sẽ đóng cửa công trình này.

Doanh nghiệp chịu thiệt

Hầm đường bộ Hải Vân 2 là công trình hầm đường bộ dài nhất khu vực Đông Nam Á thuộc Dự án hầm đường bộ Đèo Cả. Dự án này gồm hầm Cổ Mã, Đèo Cả, Cù Mông và Hải Vân, tổng chiều dài toàn tuyến là 31,95 km, tổng mức đầu tư ban đầu 26.154 tỉ đồng. Trong đó, dự án hầm Hải Vân được phê duyệt gồm 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư hơn 7.200 tỉ đồng. Giai đoạn 1 nâng cấp, sửa chữa hầm Hải Vân 1 (sau hơn 10 năm khai thác) đã hoàn tất. Giai đoạn 2 khởi công hầm Hải Vân 2 (tháng 2-2017) với chiều dài toàn tuyến 12,4 km, riêng chiều dài hầm là 6,2 km.

Công trình hầm đường bộ Hải Vân 2 được khánh thành vào ngày 11-1, có nguy cơ bị đóng cửa

Điều khá bất ngờ là trước sự chứng kiến của lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), UBND TP Đà Nẵng, ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả, tuyên bố nhiều khả năng chủ đầu tư chỉ có thể mở cửa hầm cho người dân, phương tiện lưu thông khoảng 20 ngày trước và trong Tết nguyên đán Tân Sửu, sau đó sẽ phải đóng cửa hầm.

Lý do được ông Hoàng giải thích là vì đã gần 3 năm trôi qua, các vướng mắc vẫn chưa được giải quyết. Áp lực tài chính, trả nợ ngân hàng, chi phí vận hành hầm không bảo đảm, trong khi cơ quan chức năng vẫn loay hoay giải quyết.

Cũng theo ông Hoàng, những vướng mắc đó là phần vốn ngân sách nhà nước cam kết đóng góp vẫn còn 1.180 tỉ đồng chưa được giải ngân. Bên cạnh đó, tình trạng tranh chấp trạm thu phí Bắc Hải Vân đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhà đầu tư, ước tính 486 tỉ đồng. Việc điều chỉnh cơ chế thu phí tại trạm La Sơn - Túy Loan để hoàn vốn cho dự án so với hợp đồng đã ký đến nay cũng chưa được cấp có thẩm quyền giải quyết dứt điểm, gây thiệt hại cho nhà đầu tư hơn 186 tỉ đồng.

Ngoài ra, việc hoàn thuế GTGT gặp khó khăn vì cơ chế, phương án thực hiện chưa thống nhất, gây thiệt hại cho nhà đầu tư 200 tỉ đồng. Hướng tuyến cao tốc đoạn Bình Định - Phú Yên theo quy hoạch về phía Tây hầm Cù Mông cũng khiến việc đầu tư xây dựng cao tốc giai đoạn sau sẽ gây thêm lãng phí.

"Những vướng mắc này đã dẫn đến rất nhiều khó khăn đối với nhà đầu tư do thiếu hụt nghiêm trọng nguồn vốn và nguồn thu, ảnh hưởng việc trả nợ ngân hàng và không có đủ kinh phí để vận hành hầm Hải Vân 2 khi hoàn thành" - ông Hồ Minh Hoàng nói.

Càng chậm trễ, thu phí BOT càng kéo dài

Theo dự kiến, chủ đầu tư tổ chức vận hành cho các phương tiện lưu thông qua 2 ống hầm trong 20 ngày, từ ngày 1-2 đến hết ngày 21-2 (tức từ ngày 20 tháng chạp năm Canh Tý đến ngày 10 tháng giêng năm Tân Sửu). Sau thời gian trên, hầm Hải Vân 2 tạm dừng vận hành, chờ cơ quan nhà nước có chức năng giải quyết các kiến nghị của nhà đầu tư.

Trong thời gian tạm đóng cửa, Tập đoàn Đèo Cả đưa ra các kiến nghị: Bổ sung 1.180 tỉ đồng vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ dự án từ nguồn vốn đầu tư giai đoạn 2021-2025, trong đó xác định thời gian giải ngân cụ thể để làm cơ sở điều chỉnh phương án tài chính; tiếp tục thực hiện việc thu phí tại trạm thu phí La Sơn - Túy Loan để hoàn vốn cho dự án hầm Đèo Cả theo chủ trương đã được chấp thuận tại Văn bản số 70/TTg-KTN ngày 12-1-2016 của Thủ tướng. Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT, Bộ Tài chính giải quyết cho doanh nghiệp dự án được hoàn thuế GTGT sau ngày đưa dự án vào thu phí đối với các hóa đơn đầu vào của Dự án hầm đường bộ Đèo Cả, hoặc bổ sung kinh phí bù đắp 200 tỉ đồng như ý kiến của Kiểm toán Nhà nước.

Về những vướng mắc dẫn đến nguy cơ hầm Hải Vân 2 phải đóng cửa, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể thừa nhận đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm. Việc này, Bộ GTVT cũng đã báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ.

Đối với vướng mắc về 1.180 tỉ đồng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thông tin vừa qua, Bộ GTVT đã rà soát hợp đồng, phân tích cơ sở pháp lý và sự cần thiết tiếp tục bố trí số vốn này nhằm hỗ trợ dự án. Căn cứ các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, Bộ GTVT cũng đã lấy ý kiến Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, VietinBank xây dựng phương án xử lý khoản 1.180 tỉ đồng cho dự án.

Theo Bộ GTVT, trong trường hợp bổ sung 1.180 tỉ đồng vốn nhà nước cho dự án hầm đường bộ Đèo Cả, thời gian hoàn vốn của dự án từ 27 năm 5 tháng tăng lên khoảng 30 năm 3 tháng (do doanh thu thu phí thực tế giảm và chậm bổ sung phần vốn này). Trường hợp không được bổ sung, thời gian hoàn vốn từ 27 năm 5 tháng tăng lên 32 năm 2 tháng. Trường hợp không thu phí trạm La Sơn - Túy Loan, lưu lượng xe trên Quốc lộ 1 sẽ phân lưu sang tuyến La Sơn - Túy Loan (dự kiến phân lưu khoảng 51%), gây sụt giảm doanh thu tại trạm Bắc Hải Vân trên Quốc lộ 1.

Như vậy, thời gian hoàn vốn dự án hầm đường bộ Đèo Cả kéo dài, phá vỡ phương án tài chính cũng như hợp đồng tín dụng đã ký kết.