Trong bối cảnh xe điện ngày càng phổ biến, tâm điểm tranh luận của dư luận thời gian gần đây tập trung vào câu hỏi: Liệu loại xe thân thiện với môi trường này có dễ cháy nổ hơn xe xăng?
Tỉ lệ cháy của loại xe nào cao hơn?
Theo tờ The Guardian, báo cáo của công ty nghiên cứu EV FireSafe (Úc) cho thấy trong giai đoạn 2010-2023, tỉ lệ xe điện bốc cháy chỉ là 0,0012% (khoảng 393 vụ trên 30 triệu chiếc). Trong khi đó, xe xăng có tỉ lệ cháy khoảng 0,1% - cao hơn 80 lần.
Tại Na Uy - quốc gia dẫn đầu về xe điện, theo dữ liệu từ Cơ quan An ninh và Chuẩn bị khẩn cấp, xe xăng/diesel có nguy cơ cháy cao gấp 4-5 lần. Nghiên cứu từ Cơ quan Dự phòng Dân sự Thụy Điển (năm 2022) ghi nhận 23 vụ cháy trên 611.000 xe điện, tương đương 0,004%; còn xe xăng/diesel có 3.400 vụ cháy trên 4,4 triệu chiếc, tương đương 0,08%.
Tại Mỹ, Cục Quản lý An toàn Giao thông đường bộ quốc gia (NTSB) báo cáo 25 vụ cháy trên 100.000 xe điện bán ra trong khi xe xăng là 1.530 vụ. Tại Trung Quốc - nơi chiếm 45% số lượng xe điện toàn cầu, các vụ cháy xe điện thường do lỗi sản xuất hoặc va chạm làm hỏng pin.
Các vụ cháy lớn với xe điện trên thế giới trong 14 năm qua chỉ xảy ra dưới 600 lần. Ảnh: LỰC LƯỢNG PHÒNG CHÁY VÀ CỨU HỘ NEW SOUTH WALES ( ÚC)
Nguyên nhân cháy xe điện được ghi nhận ở Mỹ và Na Uy chủ yếu từ tai nạn hoặc sạc không đạt chuẩn; trong khi xe xăng cháy do rò rỉ nhiên liệu, lỗi điện hoặc bảo trì kém, nhất là xe cũ.
Theo GS Paul Christensen, Trường ĐH Newcastle, xe điện an toàn hơn xe xăng nếu quản lý rủi ro hiệu quả. Ông James Edmondson, Công ty Nghiên cứu thị trường IDTechEx (Anh), khẳng định tỉ lệ cháy xe điện thấp hơn xe xăng nhiều lần nhờ công nghệ pin như phosphate sắt lithium (LFP) giúp cải thiện độ an toàn. Kỹ sư Graham Conway, Viện Nghiên cứu Tây Nam (Mỹ), thì lưu ý dữ liệu về xe điện còn hạn chế do số lượng còn ít nhưng xu hướng chung cho thấy xe điện ít cháy tự phát hơn.
Theo các nghiên cứu, nguyên nhân chính khiến xe xăng dễ cháy hơn là bởi động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu dễ bắt lửa như xăng, dầu diesel, cùng với dầu bôi trơn. Trong khi đó, xe điện dùng pin lithium-ion với ít vật liệu dễ cháy và hệ thống quản lý nhiệt tiên tiến để ngăn quá trình pin tự nóng dẫn đến cháy.
Tuy nhiên, khi xe điện cháy, hỏa hoạn khó dập hơn do pin cháy ở nhiệt độ cao, giải phóng khí độc và có thể tái phát cháy, đòi hỏi tới 2.500 gallon nước để dập lửa so với 500-1.100 gallon cho xe xăng.
Chuyên gia trong nước lên tiếng
PGS-TS Đỗ Văn Dũng, Phó Chủ tịch Hội Ô tô - Máy động lực TP HCM, nêu rõ dựa trên dữ liệu kỹ thuật, công nghệ và thống kê quốc tế, xe điện thực tế có độ an toàn cao hơn, dù tồn tại một số rủi ro đặc thù.
Theo ông Dũng, cháy nổ ở ô tô nói chung xuất phát từ các yếu tố như va chạm, lỗi kỹ thuật hoặc môi trường. Đối với xe xăng, nhiên liệu dễ cháy (xăng/dầu) là nguồn chính, kết hợp với hệ thống đánh lửa, ống dẫn và bơm nhiên liệu sẽ gây ra cháy nổ.
Xăng còn có điểm chớp cháy thấp (- 43°C), dễ bốc hơi và cháy khi gặp tia lửa từ động cơ hoặc va đập. Bởi vậy, hệ thống ô tô truyền thống phức tạp với nhiều bộ phận cơ khí làm tăng nguy cơ hỏng hóc dẫn đến cháy.
Ngược lại, xe điện sử dụng pin lithium-ion hoặc lithium-iron-phosphate, hoạt động dựa trên phản ứng điện hóa giữa anode (than chì) và cathode (niken-mangan-cobalt hay sắt-phosphat). Các loại pin xe điện không có nhiên liệu dễ cháy; công nghệ quản lý pin giám sát nhiệt độ, điện áp và dòng điện trong thời gian thực giúp ngăn chặn hiện tượng pin quá nhiệt dẫn đến chuỗi phản ứng cháy nổ.
Dẫn chứng nghiên cứu quốc tế cho thấy tỉ lệ cháy của xe điện thấp hơn 20-100 lần so với xe xăng, PGS-TS Đỗ Văn Dũng cho rằng Việt Nam nên thúc đẩy phát triển xe điện, góp phần giảm ô nhiễm môi trường và phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch. "Với khí hậu nóng ẩm của nước ta, pin EV có thể suy giảm nhanh hơn, làm tăng lo ngại của người dùng, song công nghệ hiện đại có thể giúp hạn chế rủi ro này" - ông nhấn mạnh.
Kỹ sư Lê Văn Tạch, chuyên gia về ô tô, cho rằng công nghệ pin xe điện hiện nay mới dừng lại ở mức độ nhất định nên khó tránh rủi ro cháy nổ. Thế nhưng, một thời gian nữa, khi những công nghệ mới phát triển thì độ an toàn của pin sẽ cao hơn nhiều.
Nepal: Xe điện chiếm 76% doanh số ô tô
Nepal đang chứng kiến sự thay đổi ngoạn mục khi 76% doanh số ô tô và 50% xe thương mại nhẹ bán ra trong năm qua là xe điện. Trong khi đó, tỉ lệ này gần như bằng 0 vào 5 năm trước. Tỉ lệ thị phần xe điện tại Nepal hiện chỉ xếp sau một vài quốc gia như Na Uy, Singapore và Ethiopia.
Đây là kết quả của loạt chính sách mạnh mẽ nhằm tận dụng nguồn thủy điện sạch sẵn có, cắt giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch và cải thiện chất lượng không khí.
Năm 2021, Chính phủ Nepal hạ thuế nhập khẩu và tiêu thụ đặc biệt đối với xe điện xuống còn tối đa 40%, trong khi xe chạy xăng chịu thuế lên tới 180%. Nhờ chính sách này, một mẫu SUV điện ở Nepal có giá khoảng 38.000 USD, thậm chí rẻ hơn bản chạy xăng tương đương.
Về hạ tầng sạc, Cơ quan Điện lực Nepal đã xây dựng 62 trạm sạc, phân bố tại thủ đô Kathmandu và dọc theo các tuyến quốc lộ. Chính phủ nước này cho phép bất cứ ai cũng có thể xây trạm sạc, có chính sách miễn gần như toàn bộ thuế nhập khẩu thiết bị, đồng thời hỗ trợ miễn phí máy biến áp, thành phần đắt nhất trong hệ thống. Tính đến nay, các doanh nghiệp đã lắp đặt khoảng 1.200 trạm sạc, trong khi các hộ dân có thể đã trang bị hàng ngàn trạm nữa.
Đáng chú ý, tại Nepal, giá điện dành cho trạm sạc được ấn định ở mức thấp hơn giá thị trường. Với biểu giá điện ưu đãi, chi phí đổ xăng cho xe truyền thống tốn gấp 15 lần so với sạc một chiếc xe điện. Sự chênh lệch này cũng giúp hình thành mô hình kinh doanh khả thi cho các khách sạn, nhà hàng và cơ sở ven đường tham gia lắp đặt trạm sạc tư nhân.
L.Tuấn
ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH
và quét mã QR
Bình luận (0)