Chiều 1-8, Bộ Công Thương cho biết Mỹ áp mức thuế đối ứng với hàng hóa Việt Nam giảm từ 46% còn 20%.
Hài hòa lợi ích
Theo đó, rạng sáng cùng ngày, Nhà Trắng đã đăng Sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc điều chỉnh mức thuế đối ứng cho 69 nước và vùng lãnh thổ, hiệu lực 7 ngày sau thời điểm sắc lệnh được ký, tức ngày 7-8. Trong danh sách này có Việt Nam, với mức thuế đối ứng giảm từ 46% còn 20%.
Theo Sắc lệnh của Tổng thống Mỹ, mức thuế đối ứng áp lên 69 đối tác thương mại, mức cao nhất áp dụng với Syria là 41%; Anh, Brazil thuộc nhóm thấp nhất là 10%.
Hàng hóa trung chuyển để né thuế nhập khẩu sẽ bị áp 40%. Các nước không được liệt kê trong phụ lục của sắc lệnh và chưa có thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ chịu mức thuế chung là 10%. Mức thuế mới công bố hầu hết bằng hoặc thấp hơn mức cũ. Một số nước đã có phản ứng trái chiều về động thái mới của ông Donald Trump.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương chưa đưa ra thời điểm mức thuế có hiệu lực và cho biết hai bên sẽ tiếp tục thảo luận, triển khai các công việc tiếp theo hướng đến hoàn thành thỏa thuận về thương mại đối ứng trên nguyên tắc cởi mở, xây dựng, bình đẳng, tôn trọng độc lập, tự chủ, thể chế chính trị, cùng có lợi và cân nhắc tới trình độ phát triển của nhau.
Hai bên cũng sẽ nỗ lực thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư ổn định, hài hòa lợi ích, tương xứng với mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Mỹ…
Giảm thiểu khả năng chênh lệch
Theo đài CNBC, Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Pichai Chunhavajira cho rằng mức thuế áp lên Thái Lan "phản ánh tình bạn và quan hệ đối tác thân thiết giữa Thái Lan và Mỹ". Hàng hóa Thái Lan xuất khẩu sang Mỹ chịu thuế 19%, thấp hơn mức ban đầu là 36%. Thủ tướng Campuchia Hun Manet cũng hoan nghênh mức thuế 19% mà Mỹ công bố với Campuchia, giảm từ mức 36%.
Ông Thomas Rupf, Giám đốc đầu tư khu vực châu Á thuộc Ngân hàng VP Bank Singapore, nhận định: "Mặc dù các quốc gia sản xuất lớn trong ASEAN đã đạt được mức thuế tương tự nhau khoảng 19%-20%, giúp giảm thiểu khả năng chênh lệch thuế trong khối nhưng bức tranh tổng thể vẫn chưa rõ ràng. Không có bên nào thắng thực sự trong các xung đột thương mại. Dù một số quốc gia đạt được điều kiện tốt hơn, tác động tổng thể vẫn là tiêu cực. Chúng ta đang bước vào thời kỳ có nhiều rào cản thương mại hơn, điều này sẽ ảnh hưởng và làm tổn hại đến tăng trưởng kinh tế".
Trong khi đó, ông Shoki Omori, Chiến lược gia trưởng tại Công ty chứng khoán quốc tế Mizuho Securities (Nhật Bản), cho rằng khi Mỹ tăng thuế hoặc đe dọa tăng thuế, thị trường chứng khoán toàn cầu thường biến động mạnh ngay lập tức. Lý do là vì các nhà đầu tư nhanh chóng dự đoán rằng thương mại thế giới sẽ chậm lại và các kế hoạch đầu tư sẽ bị hạn chế. Biến động tăng cũng khiến các nhà đầu tư muốn tích trữ đồng USD nhiều hơn. Tuy nhiên, trong trung hạn, tác động sẽ phức tạp hơn.
Còn dư địa rất lớn
Tại Báo cáo niềm tin kinh doanh 2025 do Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV) thực hiện trong tháng 6, cho thấy nhiều doanh nghiệp (DN) Việt Nam đang lên kế hoạch thích ứng trước thuế quan Mỹ, trong đó nhóm có hoạt động xuất khẩu ưu tiên tìm thị trường mới.
Theo đó, niềm tin của DN chỉ giảm nhẹ, không suy giảm quá nhiều… là một điểm sáng đến từ những tác động tích cực của cải cách trong nước, nhất là các nghị quyết đột phá về cải thiện môi trường kinh doanh gần đây.
Theo các chuyên gia, Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu năm 2025 tăng trưởng khoảng 12% và đạt khoảng 450 tỉ USD. Việt Nam hiện có 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương - đây được coi là lợi thế quan trọng giúp các DN mở rộng thị trường, giảm sự phụ thuộc vào một đối tác đơn lẻ.
Ngoài ra, thị trường Mỹ chỉ chiếm khoảng 13% tổng nhập khẩu toàn cầu, đồng nghĩa với việc các DN Việt Nam vẫn còn dư địa rất lớn, tương đương 87% thị trường thế giới, để khai thác và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.
Kết quả khảo sát cho thấy tín hiệu tích cực từ phía DN trong việc ứng phó tác động của chính sách thuế quan Mỹ. Cụ thể, 29,7% DN lựa chọn "tìm thị trường mới" nhằm giảm sự phụ thuộc vào thị trường này; 20,5% DN dự kiến "tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất" và 19,6% DN cho biết "tìm các nguồn nguyên liệu đầu vào từ các đối tác thương mại khác"…
Các container xếp chồng lên nhau tại nhà ga Matson ở cảng Long Beach, bang California - Mỹ ngày 31-7. Ảnh: AP
Vẫn là điểm đến hấp dẫn
Ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và quản lý Fulbright - Đại học Fulbright Việt Nam, nhận định ngay cả ở các kịch bản xấu nhất, khi thuế áp lên Việt Nam cao hơn các đối thủ 5%, nước ta vẫn là điểm đến hấp dẫn với đầu tư nước ngoài.
Điều này thể hiện ở phản ứng tích cực của nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài, gần đây. Những lo ngại về việc Việt Nam không còn là điểm đến FDI đã biến mất. Để ứng phó với thuế quan của Mỹ trong thời gian tới, các DN đề xuất cần đẩy mạnh ký kết và thực thi hiệu quả các FTA song phương, đa phương mới nhằm giảm phụ thuộc vào các thị trường có rủi ro cao như Mỹ và Trung Quốc, mở rộng đầu ra thông qua các thị trường như EU, Ấn Độ, Nam Mỹ…
Cơ quan quản lý cần hướng dẫn DN tận dụng ưu đãi thuế trong các FTA hiện có như EVFTA, CPTPP; khuyến khích chuyển đổi chuỗi cung ứng và đa dạng hóa thị trường với các chính sách hỗ trợ tín dụng, miễn/giảm thuế thu nhập DN tạm thời cho những DN có kế hoạch dịch chuyển nhà máy, chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ - Trung với mục tiêu giảm sự lệ thuộc vào các thị trường đang có rủi ro thuế quan cao.
Với DN, TS Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta (Fimex VN), cho biết kể từ tháng 4 đến nay, với những mặt hàng thủy sản tiêu thụ tốt, khách hàng Mỹ nhập nhiều và yêu cầu giao ngay. Với mức thuế 20%, khả năng là ngành thủy sản Việt Nam vẫn duy trì được lợi thế cạnh tranh ở thị trường Mỹ.
Fimex VN chủ động tính toán sách lược ở thị trường Mỹ, tìm các thị trường tiềm năng khác thay thế, tập trung đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, châu Âu. Tuy vậy, khó khăn với ngành thủy sản, cụ thể mặt hàng tôm là chi phí sản xuất cao, giảm cạnh tranh so với các đối thủ. Do vậy, DN cần đẩy mạnh chế biến sâu để nâng cao sức cạnh tranh.
PGS-TS Nguyễn Mạnh Thiều, Phó Giám đốc Học viện Tài chính, đánh giá mức thuế giảm, mặc dù ít nghiêm trọng hơn nhưng vẫn đặt ra những thách thức cho các nhà xuất khẩu Việt Nam. Ví dụ, mức thuế 20% có thể làm tăng giá một chiếc áo len nam nhập khẩu khoảng 8%, với những tác động lan tỏa đến người tiêu dùng Mỹ.
Điều quan trọng cần lưu ý là các DN Mỹ nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam sẽ phải trả các mức thuế này cho Chính phủ Mỹ, chứ không phải trực tiếp cho Chính phủ Việt Nam. Điều này cũng có thể dẫn đến tình trạng hủy đơn hàng, chậm giao hàng và yêu cầu đàm phán giá từ khách hàng Mỹ.
PGS-TS Nguyễn Mạnh Thiều khuyến nghị để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro từ thỏa thuận thuế quan mới, Chính phủ và DN đều cần áp dụng các chiến lược thích ứng và chủ động giảm sự phụ thuộc đầu vào của Trung Quốc, đáp ứng các yêu cầu quy tắc xuất xứ chặt chẽ.
Cùng với đó, tiếp tục đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc quá mức vào thị trường Mỹ và xây dựng khả năng phục hồi trước các cú sốc thương mại song phương trong tương lai. Thực hiện các cải tiến hiệu quả và các biện pháp cắt giảm chi phí trong toàn bộ quy trình sản xuất để hấp thụ mức thuế 20% của Mỹ và duy trì khả năng cạnh tranh về giá trên thị trường Mỹ.
Nguồn: Bộ Công Thương; đồ họa: Chi Phan
Theo số liệu của Hải quan Mỹ, năm 2024, trao đổi thương mại hai chiều Việt Nam - Mỹ đạt 149,7 tỉ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 136,6 tỉ USD và nhập khẩu 13,1 tỉ USD; thặng dư thương mại là 123,5 tỉ USD và Việt Nam xếp thứ 3 trong số các nước có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ (sau Trung Quốc và Mexico).
"Việt Nam cần tiếp tục vận động Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường và dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu đối với các sản phẩm công nghệ cao, vì đây là những mục tiêu dài hạn quan trọng cho sự phát triển và hội nhập kinh tế; thực hiện các chương trình và sáng kiến của Chính phủ để hỗ trợ các nhà xuất khẩu Việt Nam thích ứng với môi trường thuế quan mới" - PGS-TS Nguyễn Mạnh Thiều khuyến nghị.
Đẩy mạnh tiêu thụ nội địa, giảm giá thành
Ông Huỳnh Minh Tường, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nói ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt một số khó khăn. Các DN đã bắt đầu tìm kiếm thị trường thay thế, như thị trường nội địa hoặc các thị trường ngách lân cận để giải phóng sản lượng. Cần đẩy mạnh tiêu thụ nội địa, giảm giá thành và mở rộng thị trường mới.
Ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn thủy sản Minh Phú (chuyên về tôm), cho rằng trước mắt, thuế đối ứng Mỹ ít ảnh hưởng đến DN, vì Ấn Độ là nước xuất khẩu tôm vào Mỹ nhiều nhất, thuế đối ứng là 25%, Ecuador 15%, Thái Lan và Indonesia cùng 19% nhưng xuất khẩu tôm vào Mỹ không nhiều. Đặc biệt, tôm Việt Nam có lợi thế về dòng hàng cao cấp, giá trị gia tăng trong khi Ecuador là các sản phẩm truyền thống nên ít chịu cạnh tranh.
Ông Quang vừa khảo sát tại Mỹ và thấy giá cả thực phẩm tại Mỹ tăng rất mạnh từ cá, gà, bò… nhưng tôm tăng ít hơn do cung vượt cầu, khiến sức mua mặt hàng tôm được giữ vững.
Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công, cho biết mức thuế 20% mà Mỹ áp dụng không gây tác động lớn. Tuy nhiên, hiện các quy định về hàng "transit" (hàng quá cảnh), cũng như việc nhập vải từ Trung Quốc về Việt Nam vẫn còn chung chung, chưa cụ thể. DN cần biết rõ trường hợp nào được tính là hàng sản xuất tại Việt Nam, vì nếu đáp ứng tiêu chí nội địa hóa, hàng xuất sang Mỹ chỉ chịu thuế 10%. Tuy nhiên, hàng transit phải chịu thuế đến 40%. Đây là mức thuế rất cao, nên cần phân định rõ ràng để DN có thể chủ động.
Theo ông Tùng, mức thuế đối ứng 20% áp dụng đối với hàng xuất khẩu Việt Nam mới là công bố chung chung, chưa có quy định cụ thể mức thuế đối với DN xuất khẩu nhập vải/sợi từ Trung Quốc về sản xuất.
Ông Tùng cũng cho hay xuất khẩu hàng dệt may sang Mỹ có phần chậm lại trong quý III do các nhà nhập khẩu đẩy mạnh mua hàng trong quý II - cũng là thời gian gia hạn mức thuế cũ. Dự báo từ quý IV, khi thuế suất được xác định rõ ràng, sức mua sẽ cải thiện, các nhà kinh doanh Mỹ sẽ đặt mua quần áo mùa đông, Giáng sinh và năm mới. Hiện tại, cả bên mua lẫn bên bán đều đang chờ đợi để xác định rõ thuế cho từng mặt hàng, từng loại nguyên liệu để tiến hành bàn thảo hợp đồng, đặt hàng.
Phó Chủ tịch VITAS kiến nghị Chính phủ kiểm soát chặt nguyên liệu nhập khẩu trong sản xuất hàng dệt may, từ đó tạo môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch cho DN Việt Nam. Ngoài ra, trong bối cảnh khó khăn hiện nay, nếu nhà nước có thể hỗ trợ DN thông qua các chính sách như giảm lãi suất, ưu đãi thuế thì đây sẽ là những "giá trị cộng thêm" rất đáng kể giúp DN tăng tốc, chinh phục sớm mục tiêu xuất khẩu hàng dệt may 47-48 tỉ USD trong năm nay.
N.Ánh - T.Nhân
và quét mã QR
Bình luận (0)