Ngạt khí từ máy phát điện: Hiểm họa ít ngờ trong mùa mưa bão

Sự việc người bố 34 tuổi và con trai 7 tuổi (trú tại Nghệ An) tử vong cách đây ít ngày khiến dư luận không khỏi xót xa. Nguyên nhân ban đầu được nhận định có thể do ngạt khí khi gia đình sử dụng máy phát điện trong nhà vì sự cố mất điện lưới sau bão số 10.

Trước đó, một cơ sở y tế ở Quảng Ninh từng cấp cứu 6 trường hợp ngộ độc CO do máy phát điện.

Thời gian qua, mưa bão gây mất điện diện rộng, nhiều gia đình sử dụng máy phát điện trong phòng kín, dẫn đến tình trạng ngộ độc khí CO.

Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học dưới nước và ôxy cao áp Việt Nam, khí CO (carbon monoxide) sinh ra từ quá trình đốt cháy không hoàn toàn trong môi trường thiếu ôxy. Khí này không màu, không mùi, không gây kích thích, khiến nạn nhân lịm dần mà không hay biết, đặc biệt khi ngủ hoặc say rượu.

Ngộ độc CO thường gặp khi sưởi bằng bếp than, củi; chạy máy phát điện, nổ máy ô tô trong không gian kín. Trong hỏa hoạn, phần lớn nạn nhân tử vong do CO, không phải vì bỏng hay khói.

Khi CO xâm nhập vào máu, gắn chặt vào hemoglobin, chiếm chỗ ôxy, làm hồng cầu mất khả năng vận chuyển ôxy. Khí này còn tổn thương thần kinh, phù não, ức chế hô hấp tế bào và cản trở sản sinh năng lượng.

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết trung tâm từng tiếp nhận nhiều ca ngộ độc CO không liên quan cháy nổ, như chạy xe máy "rốt-đa" trong phòng kín, đặt máy phát điện gần phòng sinh hoạt, ngồi lâu trong ô tô hít khói, dùng bình đun nước nóng hay bồn chiên dầu sử dụng đồng thời khí ga và điện.

Ngộ độc CO làm tế bào não tổn thương, phù nề, bệnh nhân có thể hôn mê, sống thực vật hoặc tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Nhiều người sống sót vẫn để lại di chứng nặng như suy giảm trí nhớ, giảm tập trung, liệt cơ mặt, vận động khó khăn, tay chân cứng, run, thậm chí liệt nửa người.

Nghiên cứu cho thấy ngay cả ca nhẹ cũng có gần 50% gặp biến chứng thần kinh, tâm thần hoặc tổn thương não; khoảng 50% có nguy cơ suy hô hấp, suy đa tạng, tử vong nhanh chóng.

Bác sĩ khuyến cáo không đốt than tổ ong, củi, than hoa hay khí gas trong phòng kín để sưởi ấm. Nếu bắt buộc sử dụng máy phát điện, hãy đặt ở nơi thông thoáng để khí CO thoát ra ngoài. Đồng thời nên lắp đặt thiết bị báo cháy và cảm biến CO để phát hiện sớm nguy cơ. 

Với các thiết bị đốt cháy nhiên liệu như bếp ga hay lò sưởi, cần đảm bảo lắp đặt đúng kỹ thuật và thông gió tốt.

Tuyệt đối không ngủ trong phòng có máy phát điện đang hoạt động, vì ngay cả khi mở cửa sổ, nồng độ CO vẫn có thể tăng cao trong lúc ngủ, đe dọa tính mạng.

Khi phát hiện người ngạt khí, nhanh chóng mở cửa, kiểm tra hô hấp và tuần hoàn. Nếu nạn nhân thở yếu hoặc bất tỉnh, tiến hành hô hấp nhân tạo, ép tim, sau đó đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Một số trường hợp cần ôxy cao áp để loại bỏ CO nhanh, tăng cơ hội sống sót.