Nguy hiểm dị ứng thực phẩm

Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Ðịnh (TP HCM) vừa tiếp nhận, cấp cứu cho nữ bệnh nhân N.L.T (40 tuổi, ngụ TP HCM) bị mẩn đỏ, ngứa toàn thân vì dị ứng thức ăn.

Cấp cứu sau khi ăn sam

Khai thác bệnh sử, bệnh nhân cho biết sau khi ăn con sam tại bữa tiệc sinh nhật, khoảng 3 giờ sau, chị xuất hiện tình trạng trên nên đến bệnh viện cấp cứu. Ðây là lần đầu chị T. ăn thử loại hải sản này và trước đó cũng chưa có tiền căn dị ứng.

Tại bệnh viện, bệnh nhân được các bác sĩ chẩn đoán phản vệ độ 1 do thực phẩm. Sau đó, chị T. được sử dụng thuốc giải mẫn cảm, kháng histamin…

Tương tự, chị V.H.H (43 tuổi, ngụ Long An) cho biết khoảng nửa năm nay, sau mỗi lần ăn nhiều cơm, đặc biệt, sau khi ăn đậu phộng, cá biển thì chị xuất hiện các nốt sần phù nhỏ trên da, kèm tiêu chảy, đau bụng, nghĩ do thời tiết nóng, bụng yếu bị rối loạn tiêu hóa nên chị không đi khám. Tuy nhiên, gần đây, sau khi ăn canh bí đỏ đậu phộng, cơm rang dưa bò cùng một số loại thức ăn khác chị đau bụng nhiều, nổi mề đay và sưng đau toàn thân. Sau đó, chị được người nhà đưa đến bệnh cấp cứu.

Tại bệnh viện, chị được bác sĩ chẩn đoán nổi mề đay cấp có phù mạch. Kết quả xét nghiệm tìm nguyên nhân cho thấy chị có dị ứng với nhiều thực phẩm như gạo, đậu phộng, mè, hạt hạnh nhân, một số loại hải sản (cua, cá thu, tôm...). Chị H. ngạc nhiên vì từ trước tới nay chị cũng đã từng sử dụng các thực phẩm trên nhưng không thấy vấn đề gì.

ThS-BSCK1 Trần Nguyễn Anh Thư, Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Ða khoa Tâm Anh, cho biết mỗi tuần, tại bệnh viện tiếp nhận khoảng 30-40 ca nổi mề đay, trong đó 60% là nguyên nhân do dị ứng với các món ăn thường ngày như cơm, cá, dưa muối...

Sốc phản vệ cần xử lý kịp thời

"Khoảng 50% các ca bệnh mề đay không tìm ra nguyên nhân và 50%-60% người bị mề đay do di truyền (gien). Phản ứng dị ứng có thể xảy ra ngay lập tức (cấp tính) sau vài phút tiếp xúc với dị nguyên. Tuy nhiên, dị ứng cũng có thể xuất hiện muộn sau vài ngày, thậm chí vài tuần. Như trường hợp của chị H. dù trước đó đã có phản ứng nhưng mức độ nhẹ. Chỉ đến khi dung nạp nhiều dị nguyên với số lượng nhiều, cơ thể không dung nạp kịp nên khiến mức độ mề đay nặng hơn" - bác sĩ Thư phân tích. Bác sĩ này cho biết thêm là trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng dị ứng không quá nguy hiểm và được điều trị hoặc quản lý một cách hiệu quả. Tuy nhiên, khi dị ứng nặng như sốc phản vệ thì cần phải được xử lý ngay vì ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình trạng sức khỏe.

BSCK2 Lê Thị Kim Lý, Phó Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Nhân dân Gia Ðịnh, cho biết thông thường những loại thức ăn có hàm lượng protein cao như đậu phộng, các loại hạt (hạt dẻ, óc chó...), sữa (bò, đậu nành), các loại hải sản (tôm, cua, cá...) sẽ dễ gây dị ứng sau khi ăn. Nguyên nhân các protein này khó phân hủy ở nhiệt độ cao. Do đó, mặc dù đã được nấu chín nhưng chúng vẫn giữ nguyên cấu trúc và hoạt tính gây dị ứng cho con người. Ngoài ra, các chất protein này còn không bị phân hủy bởi men tiêu hóa và chất acid của dịch dạ dày.

"Nguyên nhân chính gây dị ứng là các protein khó phân hủy ở nhiệt độ cao trong thực phẩm. Khi không được phân hủy, các protein này đi vào máu và kích hoạt hệ thống miễn dịch. Sự tiếp xúc lặp đi lặp lại giữa kháng nguyên và kháng thể trong cơ thể sẽ gây ra phản ứng dị ứng mạnh hơn, phóng thích các hóa chất trung gian như histamin gây giãn mạch, phù nề và co thắt cơ trơn" - BS Lý cho biết thêm.

Theo các BS, lưu ý dị ứng có thể diễn tiến từ nhẹ (ngứa, nổi mề đay) cho đến nặng (viêm, sưng phù nề, khó thở), thậm chí, có thể phản vệ dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.