Nguy kịch vì tra Google, hỏi AI để... chữa bệnh

Mới đây, bà T.V.B (55 tuổi, ở TP HCM) được đưa đến Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cấp cứu trong tình trạng lơ mơ, không nhận biết xung quanh. Con gái bà B. cho hay trước đó thấy mẹ bị chóng mặt, khó thở, cô nhờ trí tuệ nhân tạo (AI) chẩn đoán và mua thuốc cho bà uống, song tình trạng ngày càng tệ hơn.

Suýt chết vì quá tin vào công nghệ

Khi nhập các triệu chứng của bà B. nhờ AI tra cứu, kết quả "người máy" đoán bệnh là bị tăng huyết áp. Người con đo huyết áp cho mẹ thấy cao nên càng tin tưởng và ra tiệm thuốc mua thuốc. Thế nhưng, sau khi uống xong, tình trạng người mẹ ngày càng tệ hơn, mệt, ói nhiều, đến khi không còn nhận thức được thì mới đưa đi cấp cứu. Tại bệnh viện, bác sĩ xác định bệnh nhân bị tổn thương não, đột quỵ và dù được cứu qua nguy kịch, song di chứng để lại khó tránh khỏi.

BSCKII Nguyễn Viết Hậu, Trưởng Khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết chóng mặt cấp tính có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Nếu đến bệnh viện sớm hơn, bà B. có thể hồi phục nhanh hơn, ít để lại di chứng.

Một trường hợp khác là ông T.V.T (ở Đồng Nai), bị ngã và cảm thấy đau nhức ở chân. Thay vì đến bệnh viện chụp X-quang, ông làm theo hướng dẫn sau khi nhập dữ liệu hỏi Google. Kết quả, ông T. ngày càng đau, vết thương sưng to. "Dù được phẫu thuật nhưng thời gian phục hồi của ông T. kéo dài nếu ban đầu xử lý đúng cách" - một bác sĩ cảnh báo.

Theo giới chuyên môn, vì nhiều lý do như bận rộn, tâm lý, chi phí…, nhiều người đã không tìm đến hệ thống y tế để khám chữa bệnh mà tự tìm kiếm và áp dụng chữa bệnh theo lời khuyên y tế không chính thống trên internet, không có sự giám sát của giới chuyên môn. Đến khi sự cố, biến chứng xảy ra mới vội vàng đi bệnh viện. Hiện nay, internet rất phổ biến, đặc biệt là AI - một nguồn thông tin rất tốt cho bệnh nhân khi muốn tìm hiểu thêm về bệnh lý của mình. Nhưng AI không thể thay thế được kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn của bác sĩ trong việc chẩn đoán ra bệnh, dựa vào quá trình hỏi bệnh, khám lâm sàng trực tiếp và kết quả xét nghiệm.

Thêm những hệ lụy

BSCKI Nguyễn Thị Bích Thủy, Trưởng Khoa Khám bệnh Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minh Anh (TP HCM), chỉ ra nguy hại lớn nhất của Google hay AI là chẩn đoán sai dẫn đến việc trì hoãn, bỏ lỡ thời điểm vàng điều trị, nhất là các bệnh hiểm nghèo. Người bệnh có thể tự chẩn đoán mình mắc bệnh nhẹ và áp dụng các mẹo vặt hoặc thuốc không kê đơn. Khi bệnh thực sự nghiêm trọng (ví dụ: viêm ruột thừa, bệnh tim), việc trì hoãn đến bệnh viện có thể làm bệnh trở nặng, khó điều trị hơn hoặc thậm chí đe dọa tính mạng. "Ngoài ra, việc tự điều trị sai như tự ý dùng kháng sinh có thể gây kháng kháng sinh khiến thuốc không còn hiệu quả khi thực sự cần, một vấn nạn tại Việt Nam hiện nay" - BS Thủy cảnh báo.

Thêm vào đó, việc tự chẩn đoán qua AI có thể làm người bệnh stress và lo lắng nhiều hơn do khi đối chiếu các triệu chứng bác sĩ đưa ra; AI thường cho kết quả về những bệnh lý nghiêm trọng nhất (ví dụ: ung thư, bệnh tự miễn, đột quỵ), dễ làm người tìm kiếm tự kết luận mình mắc bệnh hiểm nghèo, dẫn đến lo âu, căng thẳng và mất ngủ không cần thiết, thậm chí hoảng loạn. Điều trị không hết, bệnh nhân càng hoang mang, mất niềm tin vào y học và lại lạc lối trong mê tín. "Tra cứu trên mạng, người thực hiện thường không rõ về tiền sử bệnh, dị ứng hoặc các thuốc đang dùng của bệnh nhân. Khi người bệnh tự ý kết hợp các loại thảo dược, thực phẩm chức năng hoặc thuốc mua ngoài có thể gây ra tương tác thuốc nguy hiểm, ảnh hưởng xấu đến gan, thận hoặc làm tăng/giảm hiệu quả của các loại thuốc kê đơn đang sử dụng" - BS Thủy chỉ rõ.

ThS-BS Trần Quốc Phong, Trưởng Đơn vị Tiết niệu Bệnh viện An Bình (TP HCM), nhấn mạnh các kết quả tìm kiếm thường bị chi phối bởi các bài viết quảng cáo các loại "thần dược", thực phẩm chức năng hoặc thiết bị y tế không được kiểm chứng khoa học nên người bệnh có thể mất một khoản tiền lớn để mua các sản phẩm không có tác dụng điều trị, trong khi bệnh tình vẫn tiếp diễn.

"Thêm vào đó, AI có thể lấy thông tin từ các nguồn không uy tín về sức khỏe trên mạng đến từ các blog cá nhân, diễn đàn không có chuyên môn hoặc các trang web không chính thống, không được kiểm duyệt bởi các tổ chức y tế. Nhiều thông tin đã lỗi thời chưa gỡ bỏ hoặc không còn sử dụng. Vì y học phát triển nhanh chóng, các phương pháp điều trị y tế cũng luôn được các bác sĩ cập nhật liên tục mà chưa được đưa lên các trang web phổ thông để mọi người hay AI có thể tìm kiếm" - BS Phong lo ngại.