Nguyên nhân sâu xa khiến Tổng thống Donald Trump cách chức cố vấn an ninh quốc gia

Theo Washington Post, ông Donald Trump ra quyết định cách chức cố vấn an ninh quốc gia sau nhiều tháng dồn nén bất mãn với quan điểm và cách làm việc của ông Waltz. 

Dù sự việc được đẩy đến cao trào sau vụ rò rỉ thông tin nhạy cảm trên ứng dụng Signal, nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ những bất đồng trong định hướng chính sách, đặc biệt liên quan đến Iran.

Theo các nguồn thạo tin, ông Waltz - cựu lính đặc nhiệm Mũ nồi Xanh - thường xuyên thể hiện quan điểm cứng rắn và ủng hộ hành động quân sự với Iran, làm ông mất điểm trong mắt ông chủ Nhà Trắng.

Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm sau cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hồi tháng 2, khi ông Waltz tỏ ra đồng tình với lập trường của nhà lãnh đạo Israel rằng "đã đến lúc ra tay với Iran". 

Hai nguồn tin cho biết ông Waltz thậm chí đã thảo luận kỹ các phương án tấn công với phía Israel trước cuộc gặp.

Ông Waltz "muốn thúc đẩy chính sách Mỹ theo hướng ông Donald Trump cảm thấy không ổn vì phía Mỹ chưa thử theo đuổi giải pháp ngoại giao" - Washington Post dẫn lời một trong hai nguồn tin trên cho biết.

Một số người trong chính quyền ông Trump cho rằng Waltz cố tình thiên vị giải pháp quân sự và tỏ ra quá thân cận với phía Israel.

"Anh không thể làm vậy được. Anh làm việc cho tổng thống của đất nước mình, chứ không phải cho lãnh đạo của một nước khác" - một cố vấn của ông Donald Trump nhận định.

Việc ông Waltz đưa một nhà báo vào nhóm trò chuyện mật trên nền tảng Signal hồi tháng 3 trở thành giọt nước làm tràn ly. Dù từng được Phó Tổng thống JD Vance bảo vệ bằng cách mời tham gia chuyến đi tới Greenland, ông Waltz không thể giữ ghế khi Chánh văn phòng Susie Wiles cùng nhiều quan chức cấp cao kết luận ông không phù hợp với phong cách điều hành của ông Donald Trump.

Tổng thống Mỹ đã công bố quyết định vào ngày 1-5, đồng thời tuyên bố trên mạng xã hội rằng "Chúng ta sẽ tiếp tục chiến đấu không mệt mỏi để khiến nước Mỹ và thế giới an toàn trở lại".

Tạm thay thế ông Waltz là Ngoại trưởng Marco Rubio - người cũng thuộc phe Cộng hòa truyền thống nhưng được đánh giá là linh hoạt hơn và sẵn sàng thích ứng với định hướng của ông Donald Trump.

Các quan chức được hỏi cho biết ông Rubio đã nhanh chóng trở thành người phát ngôn hiệu quả cho Tổng thống Donald Trump, nhất là trong các vấn đề nhạy cảm như chính sách với Nga và Ukraine.

Việc bổ nhiệm ông Rubio vào vai trò kiêm nhiệm được xem là dấu hiệu cho thấy ông Donald Trump đang dần giảm vai trò của Hội đồng An ninh Quốc gia - cơ quan vốn đóng vai trò trọng yếu trong hoạch định chính sách đối ngoại của các chính quyền trước.

Thay vào đó, Nhà Trắng hiện nay ưu tiên những cá nhân trung thành, sẵn sàng thực thi kế hoạch của Tổng thống Donald Trump mà không cần thiết phải đi qua các tầng lớp cố vấn chuyên môn.

Một quan chức cấp cao cho biết quyết định sau cùng đối với ông Waltz được tổng thống Mỹ đưa ra sau khi tham vấn với cố vấn tin cậy nhất: Bản thân ông Donald Trump.

Cũng theo người này, khác biệt quan điểm không phải lý do cốt lõi khiến ông Waltz bị điều chuyển tới làm Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc mà là bởi "ông ấy luôn làm đúng mong muốn của tổng thống, đặc biệt là về đối ngoại".