Nguyên phi công Đoàn bay 919 kể về giây phút sinh tử giữa không trung

Những chiến công vang dội

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn Không quân vận tải 919 đã trực tiếp tham gia chiến đấu, đồng thời, thực hiện nhiệm vụ vận tải quân sự kết hợp phục vụ dân dụng. Lực lượng phi công của Trung đoàn thường xuyên được bổ sung cho lực lượng phi công tiêm kích để trực tiếp chiến đấu chống cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ.

Trung đoàn 919 đã lập những chiến công vang dội như đánh chìm và bắn hỏng 2 tàu địch trong Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968; chở phái đoàn Việt Nam sang Pháp đàm phán và ký Hiệp định Paris lịch sử; cứu trợ đồng bào lũ lụt trong trận vỡ đê sông Hồng năm 1971.

Tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, lực lượng Không quân vận tải - hàng không dân dụng đã thực hiện hàng trăm chuyến bay, cơ động cán bộ, chiến sĩ, vận chuyển vũ khí, phương tiện kỹ thuật, thuốc men… đáp ứng nhu cầu cấp bách cho chiến dịch. Sau ngày toàn thắng, các chuyến bay của không quân vận tải đã đưa lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Sài Gòn (nay là TP HCM) dự lễ mừng chiến thắng.

Tại chương trình giao lưu với chủ đề: "Hành trình chinh phục bầu trời" do báo Quân đội Nhân dân tổ chức vào sáng 23-4, ông Phạm Huy Vận, nguyên Phó Đoàn trưởng Đoàn bay 919, là lớp phi công thứ 3 của Trung đoàn Không quân vận tải 919 (tốt nghiệp năm 1968), đã chia sẻ nhiều kỷ niệm.

Lúc đó, nước ta đang trải qua cuộc chiến tranh chống Mỹ. Lớp học phi công vừa học vừa sơ tán và tìm chỗ trú ẩn tránh bom. Đặc biệt, những mô hình học về bay không có, nên phải vừa học vừa tưởng tượng lại những lời dạy từ kinh nghiệm của phi công đi trước mà thực hành.

Phi công quân sự giai đoạn đó phải gặp rất nhiều tình huống bất ngờ chưa được huấn luyện nhưng vẫn phải vượt qua. Khi đối mặt với khoảnh khắc sinh tử, phi công phải bình tĩnh để xử lý.

"Ngày ấy, khoa học công nghệ chưa phát triển, dòng máy bay cường kích Ilyushin Il-2 của Liên Xô chế tạo không có điều hoà, nhà vệ sinh. Bay càng cao thì càng bị tác động bởi nhiệt độ bên ngoài, càng rét và lạnh. Có lúc, tay chạm vào thành máy bay mà như cảm giác bị điện giật. Do không có radar dẫn đường, có đám mây là mặc nhiên chui vào, khi nào thấy ánh sáng thì lại bay ra. Thậm chí, có lần đang bay nhìn ra ngoài thấy cánh quạt đứng yên vì lạnh quá nên động cơ bị chết. Lúc đó, phi công xử lý bằng cách cầm vào tay ga lắc đi lắc lại một chút, động cơ sẽ chạy lại"- ông Vận hồi tưởng.

Ông Trần Hữu Thọ, nguyên phi công Đoàn bay 919, lứa phi công thứ hai, kể giai đoạn năm 1965-1967, những phi công quân sự bay suốt ngày đêm để thả dù, chi viện biên giới cho Lào, có chuyến vào miền Nam. Có những chuyến bay thả hàng cứu trợ, ông phải điều khiển máy bay với khoảng cách 5-7 m so với mặt đất và căn chỉnh thả hàng không được xa quá vì người dân không bơi ra lấy.

Cầu nối hàng không thời hội nhập

Năm 1993, Đoàn Bay 919 chuyển sang hàng không dân dụng, những phi công quân sự ngày trước cũng chuyển ngành với nhiệm vụ mới là phát triển kinh tế.

"Chúng tôi cảm thấy rất vinh dự trong cuộc đời vì giai đoạn đầu tiên được mặc bộ quân phục của Không quân Nhân dân Việt Nam. Giai đoạn 2 khi chuyển sang hàng không dân dụng, phi công quân sự chuyển ngành lại mặc bộ sắc phục mang màu cờ sắc áo của hàng không Việt Nam. Chúng tôi cảm thấy hạnh phúc khi được phục vụ cho hàng không non trẻ nhưng cũng là bộ mặt của đất nước"- ông Vận tự hào nói.

Nguyên Phó Đoàn trưởng Đoàn bay 919 cho rằng trong quá trình lịch sử phát triển và hình thành, Vietnam Airlines đã mạnh dạn chuyển đổi sang công nghệ mới khi tiếp cận những máy bay hiện đại, đây là quyết tâm cao, quyết sách đúng để đi đúng hướng hoạt động kinh tế và hội nhập.

Thiếu tướng Bùi Tố Việt, Phó Chính ủy Quân chủng Phòng không-Không quân, cho biết Trung đoàn không quân năm xưa nay là Đoàn bay 919 trở thành nòng cốt của hàng không dân dụng Việt Nam, đã xây dựng nên hãng hàng không có uy tín trong bản đồ hàng không thế giới.

Đoàn bay 919 là bộ phận không thể thiếu trong hội nhập, đối ngoại quốc tế, là cầu nối quảng bá văn hóa, đất nước con người Việt Nam ra thế giới, đóng góp to lớn trong sự phát triển kinh tế đất nước. Đồng thời, là lực lượng dự bị hùng hậu, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, được Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao.

Ông Tô Ngọc Giang, Phó Tổng Giám đốc Vietnam Airlines, Đoàn trưởng Đoàn bay 919, cho biết trong suốt quá trình 30 năm phát triển của Vietnam Airlines, Đoàn bay 919 luôn được đánh giá là đơn vị nòng cốt, then chốt trong các hoạt động của Tổng công ty.

"Đoàn bay 919 đã nhận và đưa vào khai thác các dòng máy bay hiện đại nhất của Vietnam Airlines trong từng thời kỳ như A320, B777, A330, đến nay là B787 và A350. Đoàn bay cũng đảm nhận những chuyến bay chở khách, chuyên cơ, bảo đảm chỉ số đúng giờ cao cũng góp phần lớn vào nâng cao chất lượng dịch vụ"- ông Giang nói.

Phi công Đoàn bay 919 cũng tham gia các nhiệm vụ an ninh quốc phòng, dân sinh như thực hiện các chuyến bay giải cứu lao động Việt Nam tại Lybia, bay thẳng vào vùng dịch COVID-19 để sơ tán công dân Việt Nam về nước… Phi công Đoàn bay hiện nay vẫn giữ được chất lính, phẩm chất bộ đội Cụ Hồ.

Một số hình ảnh tại buổi giao lưu: