Nhiều thách thức chờ chính phủ tiếp theo của Đức

Các kết quả ban đầu của cuộc tổng tuyển cử ở Đức hôm 23-2 cho thấy đảng bảo thủ Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) và đảng "chị em" Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CSU) ở bang Bavaria có nhiều phiếu bầu nhất và ông Friedrich Merz nhiều khả năng nhất trở thành thủ tướng tiếp theo.

Dù kết quả trên không gây ngạc nhiên, con đường lập chính phủ mới không phải dễ dàng. Một lựa chọn hiển nhiên nhất là CDU bắt tay với Đảng Dân chủ Xã hội (SPD), về thứ 3 trong cuộc bầu cử. Dù vậy, việc CDU và SPD đồng ý liên minh cũng gặp thách thức do hai đảng này không có tiếng nói chung về một số vấn đề quan trọng, trong đó có chuyện gửi tên lửa hành trình tầm xa Taurus cho Ukraine.

Việc thành lập chính phủ mới có thể mất vài tháng nhưng ông Merz muốn đẩy nhanh tiến trình này vì biết rõ đất nước đang đối mặt nhiều vấn đề cấp bách cả trong và ngoài nước. Một nỗi lo hàng đầu là sự trỗi dậy của phe cực hữu sau khi Đảng Sự lựa chọn thay thế cho nước Đức (AfD) giành được số phiếu cao thứ 2, một kết quả chưa từng có kể từ Thế chiến thứ hai. Điều này đe dọa gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho chính phủ sắp tới.

Do lịch sử Đức Quốc xã, các đảng chính thống từ lâu nhất trí về cái gọi là "bức tường lửa", theo đó cam kết không hợp tác với phe cực hữu. Nhiều người ủng hộ AfD cho rằng việc không cho phép đảng có nhiều phiếu thứ 2 tham gia chính phủ là không dân chủ và đe dọa sẽ xuống đường biểu tình.

Ở chiều ngược lại, trong giai đoạn trước bầu cử, hàng trăm ngàn người đã biểu tình đòi duy trì "bức tường lửa" nói trên. Nếu giữ vững cam kết không không liên minh với AfD, ông Merz có thể đối mặt làn sóng biểu tình của phe cánh hữu, đồng thời trở thành mục tiêu công kích của những người ủng hộ AfD, trong đó nổi bật là tỉ phú Elon Musk.

Mặt khác, kết quả bầu cử của AfD cũng không thể bị phớt lờ. Theo đài Sky News, sự bất mãn về di cư, kinh tế, giá cả tăng vọt và cuộc xung đột ở Ukraine đều góp phần làm tăng số lượng người ủng hộ AfD khi nhiều người cảm thấy bị các đảng chính thống bỏ rơi. Trong nỗ lực thu hút trở lại những cử tri đang ủng hộ AfD, ông Merz đã đề xuất các biện pháp cải cách di cư cứng rắn, như kiểm soát biên giới thường trực và có thể từ chối một số người xin tị nạn ngay tại cửa khẩu. Nếu ông không thực hiện được những lời hứa này, AfD sẽ tiếp tục giành thêm ảnh hưởng.

Những nhiệm vụ khẩn cấp khác của chính phủ tiếp theo gồm cải thiện nền kinh tế sau 2 năm suy thoái và khôi phục vị thế trung tâm của nước này trong Liên minh châu Âu (EU). Ngoài ra, nước Đức còn phải đối mặt thử thách từ mối quan hệ với Mỹ thời chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Với tư cách là cường quốc lớn nhất châu Âu và quốc gia hậu thuẫn mạnh mẽ Ukraine, Đức sẽ phải đảm nhận trách nhiệm lớn hơn trong trường hợp chính phủ Mỹ hiện nay "không còn quan tâm nhiều đến số phận của châu Âu", như phát biểu của ông Merz sau khi CDU thắng cử. Nhân vật này cũng tuyên bố sẽ giúp châu Âu "độc lập thực sự" khỏi Washington, trong lúc thắc mắc liệu hội nghị thượng đỉnh tiếp theo của NATO có còn chứng kiến NATO "dưới hình thức hiện tại" hay không.