Những lý do không ngờ gây vô sinh ở nam giới

Ngày 22-9, tại hội thảo khoa học lần thứ 5 do Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội tổ chức, PGS-TS Nguyễn Quang, Chủ tịch Hội Y học Giới tính Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Nam học (Bệnh viện Việt Đức), cho biết vô sinh là vấn đề y tế phổ biến, trong đó nguyên nhân từ phía nam giới chiếm gần một nửa các trường hợp.

50% ca vô sinh, hiếm muộn dưới 30 tuổi

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ vô sinh cao trên thế giới, trong đó 50% số ca mắc nằm ở độ tuổi dưới 30. Tỉ lệ vô sinh do nam giới chiếm khoảng 40%, nữ giới chiếm 40%, còn 10% do cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân. Những năm gần đây nhóm nguyên nhân về vô sinh ở nam giới được chú ý hơn so với giai đoạn trước.

10% trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân đang là thách thức đặt ra với các bác sĩ, nhà khoa học trong việc tìm ra phương pháp điều trị.

Các yếu tố khác nhau góp phần vào sự bất thường trong quá trình sinh tinh trùng và dẫn đến vô sinh nam là rối loạn do môi trường, do di truyền, viêm nhiễm, nhiễm trùng, thuốc và hormone. Trong đó, bệnh lý giãn tĩnh mạch tinh là nguyên nhân phổ biến nhất có thể điều trị của vô sinh nam.

Ngoài nguyên nhân bệnh lý, PGS Quang cho biết yếu tố môi trường và lối sống, những thói quen sinh hoạt, có sự tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của nam giới. Trong đó, số lượng tinh trùng thấp hơn đáng kể ở những người hút thuốc lá điện tử và thuốc lá.

Tình trạng suy giảm chức năng sinh dục ở nam giới có xu hướng trẻ hóa và thường gặp ở nam giới ngoài 40 tuổi.

Ở người thừa cân, béo phì cũng cho thấy tỉ lệ phần trăm gia tăng các thông số tinh dịch bị thay đổi. Những cậu bé thừa cân có khả năng trở thành những người đàn ông vô sinh cao hơn.

Ứng dụng AI để điều trị vô sinh

Bác sĩ Đinh Hữu Việt, Trưởng khoa nam học, Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội, cho hay hiện có nhiều nghiên cứu khoa học được ứng dụng để điều trị vô sinh ở nam giới.

"Trước đây, với những bệnh nhân không có tinh trùng, thông thường chỉ dừng lại ở xét nghiệm nội tiết, xét nghiệm chỉ số sinh học, nhiễm sắc thể, siêu âm tinh hoàn… thì bây giờ các bác sĩ còn có thể xét nghiệm gene chuyên sâu để sàng lọc gene gây ảnh hưởng đến tinh trùng nam. Từ đó, bác sĩ có thêm căn cứ đánh giá tỉ lệ tìm thấy tinh trùng, tăng cơ hội có con cho bệnh nhân"- bác sĩ Việt nói.

PGS Quang thông tin thêm hiện nay đã có một số nơi ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) trong chẩn đoán và tiên lượng điều trị vô sinh nam. Thực tế cho thấy ứng dụng AI có thể dự đoán chính xác ở 87% nam giới được cho là có khả năng cải thiện. Những kết quả do AI đưa ra là công cụ hỗ trợ hữu ích cho các y, bác sĩ trong quá trình điều trị.

Tuy nhiên, điều trị vô sinh nam còn một số khó khăn nhất định như khó xác định nguyên nhân, di truyền học phức tạp, do tác động tâm lý, chi phí điều trị cao, tỉ lệ thành công không chắc chắn và định kiến của xã hội.