Những nguyên tắc trong liêm chính học thuật

Tại Hội thảo liêm chính trong nghiên cứu do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) tổ chức, Nhóm nghiên cứu của Đại học Bách khoa Hà Nội đã "điểm danh" 5 hành vi vi phạm liêm chính phổ biến ở Việt Nam trong nghiên cứu khoa học. Đó là:

Thứ nhất, đưa tên những người không tham gia vào quá trình nghiên cứu làm tác giả, đồng tác giả công trình;

Thứ hai, đạo văn/tự đạo văn;

Thứ ba, làm hộ/làm thuê các công trình khoa học;

Thứ tư, sử dụng công trình nghiên cứu của cả nhóm cho mục đích cá nhân mà chưa có sự đồng ý của nhóm nghiên cứu;

Thứ năm, bịa đặt, sử dụng số liệu giả trong nghiên cứu tổng quan, kết quả nghiên cứu.

Đại diện nhóm nghiên cứu, PGS-TS Trương Việt Anh, Trưởng Ban Khoa học - Công nghệ, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho rằng nguyên nhân những vi phạm này đến từ áp lực về số lượng công bố của cá nhân; tạo cơ hội thăng tiến cá nhân; cam kết khi nhận các nguồn tài trợ; áp lực từ nhu cầu kinh tế của cá nhân.

Các nhà khoa học cũng nhấn mạnh 4 nguyên tắc trong liêm chính học thuật là: Trung thực trong mọi khía cạnh của nghiên cứu; Có trách nhiệm khi tiến hành nghiên cứu; Công bằng và chuyên nghiệp khi nghiên cứu với người khác; Quản lý/bảo vệ tốt việc nghiên cứu khi nhân danh người khác.

Từ kết quả nghiên cứu, PGS.TS Trương Việt Anh đề xuất: Các cơ sở giáo dục đại học cần có quy định về liêm chính học thuật, nêu rõ về ngưỡng đạo văn (% trùng lặp giới hạn) trong các báo cáo và công bố theo đặc thù lĩnh vực phù hợp.

Ngoài ra, cần sử dụng các công cụ kiểm tra đạo văn đảm bảo khách quan trong các sản phẩm khoa học, đào tạo tại các cơ sở giáo dục đại học (có thể sử dụng công cụ Turnitin). Đại học Bách khoa Hà Nội đã và đang xây dựng phần mềm kiểm tra trùng lặp bằng tiếng Việt.

Cơ sở giáo dục đại học cần có kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, tập huấn về liêm chính học thuật cho cán bộ, người học, phòng ngừa vi phạm. Xây dựng chế tài xử lý các vi phạm về liêm chính học thuật.