Nỗi lo ở thủ phủ tôm giống Bình Thuận

Gần 20 năm trước, xóm 7, xã Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong, Bình Thuận) là vùng đất hoang ven biển.

Nhiều doanh nghiệp lo bị thiệt hại nặng

Ông Lê Trọng Hùng cùng những người đầu tiên đã mạnh dạn đầu tư trại nuôi tôm giống. Nhờ địa thế thuận lợi, nước biển trong lành, dòng chảy ổn định, từ khu nuôi 600 m², Công ty Giống thủy sản Hùng Bảo của ông Hùng đã phát triển lên 2.600 m², hằng năm xuất ra thị trường 200 triệu tôm post, giải quyết việc làm cho hàng chục lao động.

Tuy nhiên mới đây, ông Hùng cùng hàng chục doanh nghiệp nuôi tôm tại Vĩnh Tân hết sức lo lắng khi nhận thông báo từ chính quyền về chủ trương thu hồi đất để di dời về khu sản xuất tôm giống Chí Công, cách khoảng 30 km. "Khu sản xuất tôm giống lớn của tôi có thời hạn thuê đất đến năm 2066. Tuy nhiên, theo thông báo của chính quyền thì sẽ ngưng hoạt động vào năm 2030. Chúng tôi rất lo" - ông Hùng nói.

Các doanh nghiệp nuôi tôm giống ở đây cho biết ngân hàng không còn chấp nhận cho vay để duy trì hoạt động sản xuất khi thời gian thuê đất bị rút ngắn. Việc đầu tư vào công nghệ mới, mở rộng sản xuất gần như bị đình trệ. Tính đến cuối năm 2024, tổng giá trị tài sản của các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất tại Vĩnh Tân lên tới hơn 2.103 tỉ đồng, với số tiền đang nợ ngân hàng gần 264 tỉ đồng và các khoản nợ khác hơn 104 tỉ đồng. Việc dừng hoạt động nuôi tôm ở đây sẽ gây thiệt hại nặng cho doanh nghiệp, ảnh hưởng đến đời sống hàng ngàn lao động.

Bên cạnh đó, hiện nay nhiều doanh nghiệp tôm giống tại Vĩnh Tân đã hết thời hạn thuê đất nhưng chưa được giải quyết gia hạn. Ông Nguyễn Đăng Tiến, Giám đốc Công ty Giống thủy sản Tân Hoàng Anh, cho biết một khu nuôi 6.000 m² của ông đã hết hạn, nhiều lần xin gia hạn đất nhưng chưa được. "Toàn bộ khu tôm giống của tôi đã đầu tư tổng cộng 25 tỉ đồng, không biết sẽ ra sao" - ông Tiến nói.

Hiệp hội tôm giống lên tiếng

Theo thông báo kết luận của Thường trực Tỉnh ủy Bình Thuận tháng 10-2024, địa phương có chủ trương điều chỉnh thời gian hoạt động của các dự án sản xuất tôm giống trên địa bàn huyện Tuy Phong đến năm 2030, sau đó sẽ tiếp tục xem xét, giải quyết theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch nông nghiệp, các quy hoạch có liên quan và tình hình thực tế tại địa phương. Đến tháng 11-2024, UBND tỉnh Bình Thuận có văn bản đề nghị rà soát từng trường hợp cụ thể để xác định thời gian gia hạn từng dự án cho phù hợp, thực hiện việc thu hồi đất và chấm dứt hoạt động của các dự án nuôi tôm tại đây trước ngày 31-12-2030.

Trước thông tin này, Hiệp hội Tôm giống Bình Thuận đã gửi nhiều đơn kiến nghị lên các cấp chính quyền. Theo Hiệp hội Tôm giống Bình Thuận, với gần 60 doanh nghiệp hoạt động trên diện tích hơn 55 ha, mỗi năm khu vực nuôi tôm tại Vĩnh Tân cung cấp khoảng 25 tỉ con giống, chiếm gần 80% sản lượng tôm giống toàn tỉnh và 20% tổng sản lượng tôm giống cả nước. Thương hiệu "tôm giống Bình Thuận" gắn liền với tên tuổi của làng tôm này, góp phần giải quyết việc làm cho khoảng 2.500 lao động. Tuy nhiên, "thương hiệu vàng" này đang đứng trước thử thách lớn khi buộc phải di dời.

Theo hiệp hội này, tháng 2-2023 UBND tỉnh Bình Thuận có quyết định phê duyệt quy hoạch chung đô thị mới Vĩnh Tân đến năm 2040, trong đó nêu rõ "phía Nam Quốc lộ 1 (dọc biển) quy hoạch giữ nguyên hiện trạng các dự án du lịch, thương mại dịch vụ, sản xuất kinh doanh đã được chấp thuận đầu tư". Căn cứ điều đó, các cơ sở sản xuất tôm đã huy động vốn từ nhiều nguồn để đầu tư phát triển với mục tiêu hoạt động lâu dài đến năm 2040. Tuy nhiên, nay lại ra quyết định chấm dứt vào năm 2030 khiến doanh nghiệp không khỏi bị "sốc". Hiệp hội này kiến nghị tiếp tục được thuê đất để hoạt động tại Tuy Phong đến năm 2070, gia hạn thời gian thuê đất đối với các dự án đã hết hạn và hoàn thành pháp lý cần thiết để đưa khu sản xuất tôm giống Chí Công vào hoạt động.

Tuy nhiên, mới đây UBND tỉnh Bình Thuận có văn bản trả lời dứt khoát chỉ thống nhất thời gian hoạt động của các dự án nuôi tôm tại Tuy Phong đến ngày 31-12-2030.