Nông sản Việt rộng cửa vào Mỹ

Những ngày qua, các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu nông sản bàn tán xôn xao về thông báo mới được đăng tải trên website của Nhà Trắng về việc Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp, có hiệu lực từ ngày 13-11 (giờ Mỹ), sửa đổi phạm vi áp dụng các thuế đối ứng mà Mỹ đã công bố ngày 2-4 nhằm đối phó thâm hụt thương mại.

Tín hiệu tích cực

Theo đó, một số sản phẩm nông nghiệp đủ điều kiện sẽ không bị Mỹ áp thuế đối ứng. Những mặt hàng được miễn thuế đối ứng gồm: Cà phê và trà; trái cây nhiệt đới và nước ép; ca cao và gia vị; chuối, cam quýt, cà chua; thịt bò.

Lý do miễn giảm thuế là vì sau khi đã đạt được tiến triển trong các đàm phán thương mại song phương và khung hiệp định, Tổng thống Mỹ đánh giá các yếu tố "khả năng sản xuất trong nước, nhu cầu trong nước và điều kiện quốc tế cho phép" nên có thể mở rộng việc miễn thuế với một số mặt hàng.

Ông Nguyễn Đình Tùng - Chủ tịch HĐQT Vina T&T Group, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) - cho rằng quyết định từ phía Mỹ là tín hiệu cực kỳ tích cực với trái cây Việt Nam. Theo ông, sau thời gian xâm nhập, trái cây Việt đã có chỗ đứng ở thị trường Mỹ, không chỉ tiêu thụ trong cộng đồng người dân châu Á mà còn bán được ở siêu thị dành cho người bản địa, với những mặt hàng tiêu biểu như dừa tươi, thanh long, sầu riêng, xoài, bưởi…

Ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng Thư ký Vinafruit, thông tin xuất khẩu rau quả 9 tháng từ đầu năm 2025 đạt 407 triệu USD, tăng 60% so với cùng kỳ năm ngoái dù vướng thuế đối ứng. Mỹ là thị trường thứ 2 của rau quả Việt Nam, sau Trung Quốc, có mức tăng trưởng cao.

Do đó, việc Mỹ quyết định giảm thuế đối với trái cây nhiệt đới là tín hiệu rất tích cực đối với ngành rau quả Việt Nam, giúp trái cây tăng tốc ở thị trường Mỹ, đặc biệt là các tháng cuối năm. Kỳ vọng hết năm 2025, xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Mỹ có thể đạt 600 triệu USD, hướng tới mục tiêu tỉ USD trong thời gian tới. Bởi lẽ, trái cây Việt Nam là sản phẩm thuần Việt, bảo đảm về xuất xứ hơn so với các ngành sản xuất công nghiệp khác.

Theo ông Mười, để đạt mức tăng trưởng 60% giữa bối cảnh vướng thuế, các DN Việt Nam phải giảm lợi nhuận để giữ thị trường. Khi mức thuế giảm sẽ cải thiện kết quả kinh doanh của DN. Đối với ngành rau quả, Việt Nam nhập siêu nên việc được miễn thuế đối ứng đã được kỳ vọng từ trước.

Áp lực cạnh tranh vẫn ở phía trước

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), quyết định từ phía Mỹ là tín hiệu tốt bởi sản phẩm gia vị nhập khẩu vào nước này có thể giảm rào cản nếu thuộc diện được miễn thuế.

Với Việt Nam - quốc gia xuất khẩu lớn hồ tiêu và gia vị, đây là cơ hội thuận lợi để lấy lại thị phần tại thị trường Mỹ nếu DN đáp ứng được tiêu chuẩn nhập khẩu, chất lượng và chứng nhận. Tính đến tháng 10-2025, xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam được 205.229 tấn, giảm 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Mỹ tiếp tục là thị trường dẫn đầu với 45.800 tấn, giảm 28,5% so với cùng kỳ năm ngoái do ảnh hưởng thuế đối ứng.

Theo VPSA, cần lưu ý việc miễn thuế đối ứng không có nghĩa là miễn tất cả thuế nhập khẩu. DN vẫn cần tuân thủ thuế nhập khẩu thông thường của Mỹ, thủ tục hải quan, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, chứng nhận…

"Dù gia vị được liệt kê trong danh sách miễn thuế nhưng DN Việt Nam vẫn nên kiểm tra chi tiết với nhà nhập khẩu Mỹ và cập nhật các rủi ro phi thuế quan như: tiêu chuẩn vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS), kiểm nghiệm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, truy xuất nguồn gốc" - VPSA khuyến cáo.

Với ngành cà phê, thông tin Mỹ miễn thuế cà phê lại khiến giá mặt hàng này giảm mạnh trong tuần qua. Giá cà phê Robusta chốt tuần qua tham chiếu ở mức 4.223 USD/tấn, giảm 307 USD/tấn so với tuần trước, tương đương mức giảm 6,8%. Giá cà phê Arabica cũng giảm 2% trong tuần qua, còn 8.810 USD/tấn.

Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho hay các nhà đầu tư trên sàn cà phê đua nhau xả hàng khiến giá hạ. Thời gian qua, do thuế đối ứng cà phê ở mức cao khiến cà phê sang Mỹ bị nghẽn, đẩy giá lên cao. Khi thuế cà phê được miễn, các nhà đầu tư dự báo giá sẽ giảm nên bán tháo để đợi mua vào mới với giá rẻ hơn.

Chủ tịch VICOFA cho rằng đây là phản ứng tức thời mang tính tâm lý. Trên thực tế, các DN vẫn phải chờ biểu thuế chính thức được công bố để xem tất cả cà phê nhập khẩu vào Mỹ đều được áp thuế 0% hay tùy từng nước. Điều đó cũng sẽ ảnh hưởng đến cục diện thị trường và khả năng cạnh tranh.

Trước đó, thuế đối ứng chung với hàng hóa mà Mỹ nhập từ Brazil là 10%, trong khi cà phê là 50% nên vẫn phải chờ thông tin chính thức. Dù vậy, với DN xuất khẩu cà phê thành phẩm, có thương hiệu riêng thì việc Mỹ hạ thuế là thông tin rất tích cực.

Ông Hoàng Danh Hữu, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Nông trại Ede (thương hiệu Miss Ede, tỉnh Đắk Lắk), cho hay sau thời gian đóng băng do thuế đối ứng, các đơn hàng mới của Miss Ede sang Mỹ được nối lại. DN kỳ vọng từ nay đến hết năm 2025 sẽ xuất khẩu được 3 container cà phê rang xay sang Mỹ.

Theo ông Hữu, cà phê thành phẩm của Miss Ede xuất khẩu sang Mỹ bán cho người tiêu dùng cuối, nếu thuế còn 0% sẽ giúp khâu bán hàng thuận lợi hơn. Điều này khác biệt với cà phê nguyên liệu - khách mua là các nhà chế biến.