Gài bẫy

Ai cần bằng tiếng Anh, tin học mà không cần thi vô đây”, “Ai thật sự cần bằng... hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi, miễn nhắn tin”. Đó là những lời rao công khai trên hàng loạt các website trong thời điểm dịch vụ Internet băng thông rộng (ADSL) phát triển mạnh vào giữa năm 2005. Chúng tôi đã vào cuộc điều tra để tìm hiểu về những lời quảng cáo quá hấp dẫn như trên.

Lộ mặt

Chúng tôi dừng lại ở lời mời gọi: “Ai cần bằng không thi vô đây đi”, trong đó có nội dung chi tiết: “Mình có thể làm bằng tiếng Anh và tin học không cần thi và các loại bằng khác, ai cần liên hệ với mình theo số 0912... - 0912... , gặp Thanh”. Chúng tôi thử liên hệ theo số điện thoại trên và gặp được người đăng quảng cáo này. Bên kia đầu dây, anh ta nói giọng Bắc khá tự tin: “Cậu cần gì ở tớ?”. Sau khi nghe tôi kể lể về việc đang cần gấp một vài chứng chỉ tiếng Anh và tin học để xin việc..., anh ta liền đổi giọng vồn vã tự xưng là Phú Hải Thanh, 20 tuổi, quê ở Hải Phòng, hiện đang là sinh viên một trường đại học đóng trên địa bàn TPHCM (có trụ sở chính tại Hà Nội). Đồng thời, Thanh quảng cáo và cho biết luôn giá cả từng loại chứng chỉ. “Hay cậu và tớ gặp nhau uống cà phê để mình bàn kỹ hơn. Cậu đừng sợ mình lừa, mình đã làm cho nhiều người rồi!” - Thanh quả quyết.

5 triệu - 15 triệu đồng cho 1 bằng đại học

Theo cuộc hẹn qua điện thoại, chúng tôi đến gặp Thanh tại một quán cà phê trên đường Lý Chính Thắng, quận 3 vào 10 giờ sáng 29-6-2005. Có mặt từ sớm, chúng tôi chủ động chọn một góc vắng để tiện việc trao đổi và ghi âm cuộc ngã giá. Khoảng 15 phút sau, Thanh xuất hiện với áo sơ mi ca-rô màu xanh, quần tây đen, đội nón lưỡi trai che gần nửa khuôn mặt... Vừa ngồi xuống, Thanh rút ngay một điếu thuốc đốt và kéo một hơi dài, bắt đầu huyên thuyên về thành tích cung ứng các loại bằng cấp cho “khách hàng” ở TPHCM và các tỉnh lân cận. Thanh ra giá: bằng đại học giá từ 5 triệu - 15 triệu đồng; 500.000 đồng cho chứng chỉ A, B tiếng Anh; còn chứng chỉ tin học thì rẻ hơn - giá 400.000 đồng... Điều quan trọng nhất mà Thanh khẳng định chắc như bắp với chúng tôi rằng người mua bằng không cần phải học, thi. Để tăng thêm tính thuyết phục, Thanh nói: “Chứng chỉ này có thể đem đi công chứng bất kỳ điểm nào. Nếu cần, tớ sẽ đi công chứng với các cậu”. Thanh mạnh miệng: “Mỗi năm phải làm được cả trăm chứng chỉ. Chỉ vài chục chiếc mỗi năm có mà ăn cháo”.

Buổi chiều cùng ngày, chúng tôi đến địa chỉ của Thanh và đưa đầy đủ giấy tờ cần thiết cùng 200.000 đồng đặt cọc. Thanh viết cho chúng tôi một giấy biên nhận và hẹn 10 ngày sau đến lấy chứng chỉ. Chúng tôi bất ngờ trước nội dung trong tờ biên nhận, ngoài việc ghi tên tuổi, địa chỉ thường trú... còn có câu thể hiện sự chuyên nghiệp trong việc bán bằng: “Giấy này chỉ có hiệu lực là bản gốc viết tay...”. Trước khi chia tay, Thanh “bật mí” vừa lo xong bằng cử nhân kinh tế cho vợ sắp cưới của một viên chức thuộc một sở để đi làm, vì cô này chỉ mới học qua một lớp kế toán ngắn hạn...!?

Giăng lưới

Để tìm hiểu thêm về hoạt động của đường dây này, khoảng 15 giờ ngày 3-7-2005, chúng tôi liên lạc qua điện thoại đề nghị làm bằng đại học và Thanh đồng ý ngay. Tuy nhiên, chúng tôi giao kèo phải cho xem hàng trước. Đến ngày hẹn lấy chứng chỉ, chúng tôi gọi điện thoại cho Thanh thì được trả lời: ‘’Chưa xong!’’, nhưng kèm theo lời giải thích: Kỳ này khó lắm, phải cài người vô thi nên bị trễ. Sau đó, Thanh hẹn đến ngày 18-7-2005, nếu có sẽ gọi lại cho chúng tôi. Không chờ Thanh gọi lại, 9 giờ sáng 18-7-2005, chúng tôi chủ động gọi điện anh ta và đề nghị được gặp để lấy chứng chỉ, cũng như xem thêm bằng đại học.

Chúng tôi đã chuyển những chứng cớ trên cho thượng tá Nguyễn Việt Dũng, Phó Trưởng Phòng PC 14 - Công an TPHCM. Sau khi thẩm tra, ông Dũng xác định đây có thể là đường dây bán bằng cấp, và giao nhiệm vụ cho một nhóm trinh sát kinh nghiệm để phối hợp cùng các phóng viên Báo Người Lao Động tiến hành bóc gỡ đường dây.