Hủy án phúc thẩm và án sơ thẩm

 

Theo Quyết định giám đốc thẩm số 22/2010/HS-GĐT tại phiên tòa giám đốc thẩm ngày 27-5, xét xử vụ án hình sự trên, Tòa Hình sự - TAND Tối cao quyết định hủy bản án hình sự phúc thẩm số 137/2009/HSPT ngày 19-11-2009 của TAND TP Cần Thơ và bản án hình sự sơ thẩm số 25/2009/HSST ngày 15-8-2009 của TAND huyện Cờ Đỏ để điều tra lại; chuyển hồ sơ vụ án cho VKSND Tối cao để điều tra lại theo thủ tục chung.

 

Năm bị cáo được đưa ra xét xử trong vụ án này gồm: Trần Ngọc Sương (khi phạm tội là giám đốc Nông trường Sông Hậu); Trương Hồng Nhung (khi phạm tội là phó giám đốc Nông trường Sông Hậu); Đặng Thế Quốc Hưng (khi phạm tội là kế toán trưởng Nông trường Sông Hậu); Nguyễn Văn Sơn (khi phạm tội là thủ quỹ Nông trường Sông Hậu) và Hoàng Thị Bình (khi phạm tội là kế toán Nông trường Sông Hậu). Nguyên đơn dân sự trong vụ án này là Nông trường Sông Hậu.

 

Căn cứ vào các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, TAND Tối cao kết luận: Từ tháng 1-2001 đến 12-2007, các bị cáo Trần Ngọc Sương, Trương Hồng Nhung, Đặng Thế Quốc Hưng, Nguyễn Văn Sơn, Hoàng Thị Bình đã có hành vi duy trì một số lượng quỹ tiền mặt từ các khoản thu khác nhau, để ngoài sổ sách kế toán, không báo cáo tài chính theo quy định...; chi tiêu, sử dụng trái nguyên tắc nhiều lần số tiền này. Hành vi của các bị cáo có dấu hiệu của tội “Lập quỹ trái phép”.

 

Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử vụ án, các cơ quan tiến hành tố tụng đã có một số sai lầm, thiếu sót trong việc xác định số tiền dùng để lập quỹ trái phép, xác định thiệt hại của vụ án, xác định trách nhiệm bồi thường và các vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng.

 

Quyết định giám đốc thẩm nêu rõ: Tại phiên tòa sơ thẩm, kiểm sát viên đã tách các hành vi của Trần Ngọc Sương đối với khoản tiền 850 triệu đồng trong số tiền bị cáo Sương bị truy tố về tội “Lập quỹ trái phép” và 301.073.333 đồng là số tiền bị cáo Sương sử dụng trong quỹ trái phép với mục đích trả tiền mua đất cho cá nhân để điều tra về tội “tham ô tài sản” và được TAND cấp sơ thẩm chấp nhận đề nghị này.

 

TAND Tối cao nhận định: Việc tách các hành vi nêu trên là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng vì theo quy định tại điều 171, Bộ Luật Tố tụng hình sự, việc tách các hành vi phạm tội chỉ được thực hiện trong giai đoạn điều tra. Khi xét xử phúc thẩm, tòa án cấp phúc thẩm không phát hiện vi phạm nêu trên để khắc phục là thiếu sót.

 

Mặt khác, nếu coi việc tách các hành vi nêu trên là rút một phần quyết định truy tố thì theo quy định tại điều 195 và điều 221 Bộ Luật Tố tụng hình sự, tại phiên tòa, kiểm sát viên có thể rút một phần quyết định truy tố hoặc kết luận về tội nhẹ hơn.

 

Nhưng trên thực tế, sau khi tách các hành vi trên, VKSND huyện Cờ Đỏ vẫn khởi tố bị cáo Trần Ngọc Sương về tội “Tham ô tài sản” (là tội nặng hơn so với tội “Lập quỹ trái phép”) đối với các hành vi đã tách. Như vậy, một hành vi vi phạm của Trần Ngọc Sương đã bị khởi tố 2 lần là không đúng với quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự.

 

Ngoài ra, tòa án cấp giám đốc thẩm cũng kết luận việc tòa án cấp sơ thẩm buộc bà Trần Ngọc Nhanh, bà Quách Quỳnh Tương và ông Đặng Quang Khang phải trả số tiền còn nợ cho Nông trường Sông Hậu và Nông trường Sông Hậu phải trả số tiền nợ cho bà Trần Ngọc Nhanh và bà Trần Minh Trang là không đúng thẩm quyền của tòa án khi xét xử vụ án hình sự bởi đây là các giao dịch dân sự, không liên quan đến vụ án hình sự.

 

Đối với bị cáo Hoàng Thị Bình, tòa án cấp phúc thẩm không xác định bị cáo thuộc trường hợp “xét thấy cần thiết” quy định tại điều 241, Bộ Luật Tố tụng hình sự và nhận định các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị đã có hiệu lực thi hành, nhưng lại quyết định xử phạt tiếp Hoàng Thị Bình 1 năm, 6 tháng tù về tội “Lập quỹ trái phép”, cho hưởng án treo, thời gian thử thách 3 năm là không đúng quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự về phạm vi xét xử phúc thẩm.