Một bản án nhiều sai sót

Mới đây, bà  Bùi Ngọc Phương Huyền (ngụ quận Phú Nhuận - TPHCM) tiếp tục gửi đến Tòa soạn Báo Người Lao Động đơn khiếu nại, tố cáo. Trong đơn, bà Huyền cho rằng ông Bùi Ngọc Phương Hiếu, Giám đốc Công ty Sáng tạo Việt (anh của bà Huyền), không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như VKSND TP Hà Nội đã truy tố và TAND TP Hà Nội đã xét xử. Kèm theo đó là những giấy tờ, hồ sơ liên quan đến vụ án.

 

 

Theo bản án sơ thẩm, Công ty TNHH Sáng tạo Việt (trụ sở tại quận Phú Nhuận - TPHCM) do Bùi Ngọc Phương Hiếu làm giám đốc không có chức năng xuất khẩu lao động và giới thiệu việc làm ở nước ngoài nhưng lợi dụng danh nghĩa pháp nhân của công ty, từ tháng 2-2006 đến tháng 4-2007, bị cáo đã dùng thủ đoạn thu tiền đặt cọc làm thủ tục đi lao động ở Úc để chiếm đoạt tiền của người muốn đi xuất khẩu lao động.

 

Trước khi bị khởi tố, bị cáo đã trả lại tiền cho nhiều người lao động và thanh lý hợp đồng. Khi bị khởi tố, bị cáo còn chiếm đoạt 7,5 tỉ đồng, tuy nhiên, đến khi xét xử sơ thẩm, do bị cáo nộp thêm tiền để trả cho người lao động nên tòa sơ thẩm xác định bị cáo chiếm đoạt 3,5 tỉ đồng. TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt tù chung thân đối với bị cáo Hiếu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Trong vụ án còn có Đoàn Thị Kim Thanh (giám đốc Công ty Cổ phần Đào tạo xuất nhập khẩu Hà Nội) thu tiền người lao động với mức rất cao, chuyển cho Vũ Như Du (người môi giới, bị xử phạt 9 năm tù) vào TPHCM nộp cho công ty của bị cáo Hiếu để hưởng chênh lệch. Số tiền bị cáo Thanh chiếm đoạt là 5,5 tỉ đồng, bị xử phạt tù chung thân (bị cáo đã rút kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt tại tòa phúc thẩm).

Sau khi án tuyên, ông Hiếu làm đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, bà Huyền là người đại diện hợp pháp của Công ty Sáng tạo Việt đã gửi cho tòa án nhiều tài liệu kèm theo đơn khiếu nại về việc các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm kết luận, truy tố và xét xử bị cáo Hiếu có nhiều điểm không thỏa đáng và oan cho bị cáo.

 

Theo đó, ông Hiếu không chiếm đoạt tiền khách hàng mà đang triển khai công việc đúng trình tự đã thỏa thuận trong hợp đồng. Việc bà Nguyễn Thị Thanh Nga (vợ ông Hiếu) và ông Trần Thanh Hải (đồng phó giám đốc của công ty) thu thêm tiền và làm giả visa đi Úc để lừa đảo khách hàng sau khi ông Hiếu bị bắt không liên quan tới vụ việc của ông Hiếu…

Sau khi đối chiếu các tài liệu chứng cứ trong hồ sơ vụ án và những tài liệu bổ sung, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội nhận định các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm xác định số người bị hại do hành vi phạm tội của bị cáo Hiếu gây ra chưa chính xác. Theo đó, một số người khẳng định họ không kiện đòi bị cáo Hiếu trả tiền, thậm chí có người không đồng ý với việc CQĐT xác định họ là người bị hại, khẳng định bị cáo Hiếu không lừa đảo chiếm đoạt tài sản của họ…

 

Không ít trường hợp đã thanh lý hợp đồng và được thanh toán đầy đủ trước khi bị cáo bị khởi tố nhưng vẫn được coi là người bị hại, buộc bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự và dân sự về khoản tài sản mà bị cáo không chiếm đoạt hoặc lại được CQĐT trả tiền lần nữa từ số tiền thu được của bị can trong giai đoạn điều tra. Có người đã thanh lý hợp đồng, kiện ra tòa án quận ở TPHCM bằng vụ kiện dân sự, đã giải quyết xong nhưng lại được đưa vào vụ án này, một vụ việc giải quyết 2 lần…

Ngoài ra, việc truy tố và xét xử cấp sơ thẩm đều xác định trong số tiền bị cáo Hiếu thu của người lao động đã được chuyển cho Công ty PPI (ngày 27-4-2006, Công ty Sáng tạo Việt đã ký hợp đồng với Công ty Luật PPI - Úc với nội dung Công ty PPI sẽ hướng dẫn cho Công ty Sáng tạo Việt các điều kiện pháp lý để xin visa định cư và làm việc tại Úc), chi phí tiền cước chuyển tài liệu sang Úc là 536,6 triệu đồng, lẽ ra phải loại bỏ trách nhiệm hình sự đối với bị cáo về khoản tiền này nhưng cấp sơ thẩm không đề cập, bất lợi cho bị cáo…

Đặc biệt, trong giai đoạn điều tra, CQĐT đã đồng ý cho bà Nga lấy lại giấy tờ căn nhà của vợ chồng bị cáo để bán nhà. Bà Nga chỉ nộp 1 tỉ đồng do người mua đặt cọc trước khi được nhận lại giấy tờ nhà. Sau khi bán nhà, bà Nga không nộp một đồng nào để thi hành án cho bị cáo nữa. Đây là căn nhà có giá trị nhất trong số 2 căn nhà của vợ chồng bị cáo mà bà Nga dùng tiền của Công ty Sáng tạo Việt để mua.

 

Việc CQĐT không giám sát quá trình bà Nga bán nhà là việc làm không đúng pháp luật, tạo điều kiện cho bà Nga tẩu tán tài sản là vật chứng của vụ án, ảnh hưởng quyền lợi người bị hại. Vả lại, nếu thu được tiền bán nhà để bồi thường cho người bị hại, trách nhiệm hình sự, dân sự đối với bị cáo cũng được giảm nhẹ một phần.

Cấp sơ thẩm không đưa bà Nga vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cũng là một sai sót nghiêm trọng. Mặt khác, bà Nga và ông Hải là các phó giám đốc của công ty thời kỳ xảy ra vụ án, cần phải tham gia tố tụng vì có thể họ phải chịu trách nhiệm về những khoản tiền mà họ đã làm lại hợp đồng với người lao động để thu tiền sau khi bị cáo Hiếu đã bị bắt.