Ngăn cản kẻ trộm, bị hại thành bị can

Ông Phan Văn Sáu (56 tuổi; ngụ quận 12, TP HCM) bị truy tố tội "Cố ý gây thương tích" vì dùng dao chém 1 trong 4 người lẻn vào trộm 8 con vịt của nhà ông lúc rạng sáng. Từ năm 2017 đến nay, vụ án chưa thể ngã ngũ. Trong khi cơ quan chức năng chỉ xử phạt hành chính 4 người trộm vịt vì giá trị tài sản chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Khổ vì... lỡ làm kẻ trộm bị thương

Theo kết luận điều tra, 3 giờ ngày 11-7-2017, 4 thanh niên gồm: Nguyễn Phan Thái Dương (23 tuổi), Phan Trọng Chinh (22 tuổi), Nguyễn Quang Trường (22 tuổi; cùng ngụ quận 12); Vũ Văn Trường (19 tuổi; ngụ huyện Hóc Môn, TP HCM) rủ nhau đi ăn. Trên đường, cả nhóm đi ngang qua nhà ông Phan Văn Sáu (ngụ tổ 2, khu phố 6, phường Thới An, quận 12). Thấy nhà ông Sáu có chuồng nuôi vịt nên 4 thanh niên bàn nhau bắt trộm vịt mang về làm mồi nhậu. Nghe tiếng vịt kêu, nghi có trộm, ông Sáu cầm dao đi ra chuồng vịt thì thấy 4 người đang bắt vịt mang ra ngoài. Thấy chủ nhà, Chinh, Quang Trường và Văn Trường bỏ chạy. Ông Sáu cầm dao rượt theo nhưng không kịp. Thấy Dương đang xách 2 con vịt tính bỏ chạy, ông Sáu nhanh trí ngăn cản. Dương chạy đến, đạp vào người ông. Ông cầm dao quơ vài lần nhưng không trúng người Dương. Dương cầm 2 con vịt đánh lại ông Sáu. Lúc này, ông Sáu dùng dao chém về phía mặt bên phải rồi tiếp tục chém trúng ngực, mặt và tay trái của Dương. Ba tên trộm kia thấy đồng bọn bị thương liền chạy lại giải cứu. Ông Sáu tri hô, người dân xung quanh tóm gọn băng trộm vịt và đưa Dương vào bệnh viện.

Theo kết luận giám định, Dương chịu tỉ lệ thương tật 24%. Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự quận 12 xác nhận 8 con vịt là tang vật trong vụ trộm có giá trị hơn 1,4 triệu đồng.

Cơ quan chức năng kết luận hành vi ông Sáu gây ra xâm hại sức khỏe người khác bằng hung khí nên cần xử nghiêm. Tuy nhiên, bị hại có hành động xâm phạm tài sản ông Sáu sở hữu. Hơn nữa, khi chủ nhà phát giác, bị hại chống cự, không chịu để lại tài sản. Đây là nguyên nhân dẫn đến sự cố ông Sáu chém trọng thương một người. Cơ quan chức năng truy tố ông Phan Văn Sáu tội "Cố ý gây thương tích". Đồng thời, Công an quận 12 nhận định 4 thanh niên có hành vi trộm cắp tài sản. Song, giá trị tài sản chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Vì vậy, cơ quan công an xử phạt vi phạm hành chính và thông báo về địa phương quản lý, giáo dục.

Hiện trường vụ án trộm vịt và cố ý gây thương tích nay là bãi đất trống

Chống trộm sao cho chính đáng?

Kéo dài 2 năm, vụ án "Cố ý gây thương tích" mà ông Sáu là thủ phạm đến nay vẫn chưa ngã ngũ. Mới đây, TAND quận 12 có quyết định trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung. Cuối năm 2018, cơ quan công an có kết luận điều tra bổ sung. Kết luận khẳng định có đủ căn cứ xác định bị can phạm tội "Cố ý gây thương tích" theo điều 134 Bộ Luật Hình sự 2015. Do lời khai hai bên mâu thuẫn nên cơ quan điều tra tổ chức đối chất. Bị hại Dương phủ nhận cáo buộc cố tình chống trả hòng tẩu thoát. Vì thế, cơ quan công an không đủ căn cứ xác định bị hại đạp vào người bị can rồi bị can mới chém bị hại. Ngoài ra, bị can Sáu có thể hô hoán nhằm nhận sự trợ giúp ngay từ đầu. Về việc này, ông Sáu giải thích lúc xảy ra vụ việc, ông không kịp suy nghĩ mà chỉ lao ra ngăn cản.

Trả lời câu hỏi nên chống trộm như thế nào cho chính đáng, luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn Luật sư TP HCM) phân tích: "Ở khía cạnh luật pháp, cơ quan chức năng truy tố không sai. Dù vậy, cơ quan chức năng nên xem xét việc ông Sáu phòng vệ tương thích, chính đáng với mục đích bảo vệ tài sản, tính mạng bản thân. Nếu không, kết quả người trộm cắp thì chịu trách nhiệm nhẹ nhàng; trong khi người chống trộm gánh tội quá nặng sẽ tạo ra tiền lệ xấu". 

Luật sư cho biết thêm khi vung dao chém người, người thực hiện hành vi phải biết đó là hành vi nguy hiểm, có thể cấu thành tội phạm. Chủ nhà mất của nên hành động bột phát. Dù thế, pháp luật quy định rõ hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là phạm tội. Lỗi của người đi trộm có thể xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với chủ nhà. Vì vậy, luật sư lưu ý người dân cần cẩn trọng, bình tĩnh. Một khi tên trộm không dùng hung khí nguy hiểm chống trả thì chủ nhà, người hỗ trợ chủ nhà không nên quá mạnh tay để rồi lãnh hậu họa như trường hợp ông Sáu.