Những cuộc ngã giá bạc tỉ

Con số 262.000 USD trong kết luận điều tra mà cơ quan điều tra đề nghị truy tố ông Sĩ về tội nhận hối lộ thật ra mới chỉ bằng khoảng 10% số tiền mà hai bên đã thỏa thuận. Vẫn còn tới sáu lần đưa, nhận tiền khác đang được tiếp tục làm rõ.

 

Theo kết luận điều tra, để được trúng thầu hai hợp đồng tư vấn thiết kế và tư vấn giám sát dự án đại lộ Đông - Tây (TP.HCM), lãnh đạo Công ty tư vấn quốc tế Thái Bình Dương (PCI) đã gợi ý chi tiền thù lao và được ông Huỳnh Ngọc Sĩ “OK”. Cò cưa lên xuống nhiều lần, mức thù lao được gút lại là 10% giá trị hợp đồng tư vấn thiết kế và 11% cho hợp đồng tư vấn giám sát.

 

 

Theo những tài liệu phía Nhật Bản cung cấp, khi biết dự án đại lộ Đông - Tây được Nhật tài trợ vốn ODA, PCI Nhật Bản đã xác định: bằng mọi cách phải đưa hối lộ cho lãnh đạo Ban quản lý dự án đại lộ Đông - Tây (Ban QLDA) để thắng thầu.

 

Khi chuẩn bị tham gia đấu thầu gói tư vấn thiết kế dự án (có năm công ty được mời thầu), ban giám đốc dự án của PCI đã bàn bạc tìm cách tiếp cận ông Huỳnh Ngọc Sĩ, nguyên phó giám đốc Sở Giao thông công chính kiêm giám đốc Ban QLDA.

 

Theo lời khai của ông Tsuneo Sakano - trưởng văn phòng đại diện PCI tại Việt Nam, ông là người được giao nhiệm vụ tiếp cận, thỏa thuận với ông Sĩ. Tháng 2-2001, Sakano đã gặp ông Huỳnh Ngọc Sĩ tại nhà hàng của khách sạn Norfolk thông qua ông Kondo, giám đốc dự án môi trường nước. Tại cuộc gặp, Sakano đặt vấn đề với ông Sĩ: hãy để PCI thắng thầu, PCI sẽ có thù lao.

 

Do lúc đó có mặt cả ông Nguyễn Thanh Hoàng, tổng giám đốc Công ty Norfolk, nên ông Sĩ không trả lời. Nhưng khi Sakano cùng Kondo lên xe về thì ông Sĩ gọi điện thoại cho Kondo nói: “Chúng ta sẽ gặp nơi khác”. Theo lời hẹn, sau đó ba người đã gặp gỡ lại tại quán karaoke của một khách sạn.

 

Theo lời khai của Sakano, ông này hỏi thẳng ông Sĩ: “Chúng tôi muốn trúng thầu hợp đồng tư vấn thiết kế đại lộ Đông - Tây và mong ông tạo điều kiện... Chúng tôi phải đưa ông bao nhiêu tiền?”. Ông Sĩ trả lời: “20% giá trị hợp đồng”. Sakano nói cao quá và ông Sĩ đồng ý giảm xuống 15%. Sau khi về báo cáo lại, phía PCI cho rằng quá cao nên vài ngày sau Sakano đến phòng làm việc của ông Sĩ tại Ban QLDA thương lượng tiếp, ông Sĩ đồng ý giảm xuống 10%.

 

Lời khai của Sakano cũng phù hợp với lời khai của ông Sakashita Haruo - giám đốc dự án đại lộ Đông - Tây của PCI. Sau khi được Sakano báo cáo việc đã thỏa thuận được với ông Sĩ, tháng 3-2001 Sakashita gặp ông Sĩ tại một khách sạn. Tại lần gặp này, Sakashita nói với ông Sĩ: “10%, cao quá, phải giảm xuống” nhưng ông Sĩ trả lời: “Không, không, đúng 10%”. Thấy không thể thỏa thuận được nữa, Sakashita nói: “Đồng ý, 10%”, ông Sĩ đáp: “OK, ok”.

 

Theo tính toán của phía PCI, trị giá hợp đồng khoảng 9 triệu USD nên khoản tiền PCI phải đưa cho ông Sĩ là 900.000USD.

 

Vẫn theo lời khai của các ông Sakano và Sakashita, đến tháng 9-2001 hai ông lại một lần nữa gặp ông Sĩ tại khách sạn New World (nơi Sakano thuê phòng ở) và tiếp tục đặt vấn đề muốn ký hợp đồng tư vấn giám sát dự án (theo phê duyệt dự án của Chính phủ, gói thầu này phải tổ chức đấu thầu quốc tế).

 

Khi hỏi giá bao nhiêu, ông Sĩ trả lời: “Không đối thủ cạnh tranh..., quá dễ dàng để nhận hợp đồng này, 15%”. Sakashita nói quá cao, xin được hạ xuống thì Huỳnh Ngọc Sĩ trả lời: “12%”. Sau đó, trong hai lần làm việc vào năm 2002 và đầu tháng 1-2003, Sakashita đến phòng ông Sĩ và tiếp tục thương lượng: “Chúng tôi phải trả thuế, hãy giảm xuống”, ông Sĩ vẫn nói: “Không, đúng 12%”. Đến giữa tháng 1-2003, hai ông Sakashita và Sakano cùng đến phòng làm việc của Huỳnh Ngọc Sĩ lần nữa và nói: “Ông nói 12%, tôi nói 10%, vậy trung bình là 11%. Mong ông hãy giảm xuống”. Lần này ông Sĩ “OK”.

 

Đại diện PCI tính toán trị giá hợp đồng tư vấn giám sát hơn 15,4 triệu USD nên phần tiền đưa cho ông Sĩ tương đương 1,7 triệu USD.

 

 

 

Tiếp tục điều tra những lần đưa hối lộ khác   Liên quan vụ án này, các quan chức PCI có hành vi tổ chức, bàn bạc đưa hối lộ cho Huỳnh Ngọc Sĩ đã bị phía Nhật Bản xử lý tội vi phạm luật chống cạnh tranh không lành mạnh. Ngoài vụ đưa 262.000 USD, theo lời khai của nhóm quan chức PCI, còn có sáu lần khác đưa tiền hối lộ cho Huỳnh Ngọc Sĩ. Tuy nhiên, do nhiều chứng cứ mà Bộ Công an đã ủy thác cho Nhật Bản điều tra nhưng phía Nhật Bản chưa cung cấp tiếp, trong khi thời hạn điều tra vụ án đã hết nên cơ quan điều tra đã quyết định tách hành vi nhận hối lộ sáu lần khác của ông Huỳnh Ngọc Sĩ để điều tra, xử lý sau.

 

Theo tài liệu của Nhật Bản cung cấp, đại diện PCI đã tổng cộng bảy lần đưa tiền hối lộ cho ông Sĩ. Cơ quan điều tra Bộ Công an đã xác minh và kết luận có đủ chứng cứ xác định trong lần đưa tiền vào cuối tháng 5-2003, Huỳnh Ngọc Sĩ nhận hối lộ 262.000USD.

 

Sakano khai cuối tháng 4-2003, nhận được cuộc điện thoại của ông Sĩ, Sakano hiểu ngay là ông Sĩ muốn đòi tiền nên đã bay từ Hà Nội vào gặp ông Sĩ tại phòng làm việc tại Ban QLDA. Tại đây, ông Sĩ yêu cầu phải thanh toán cả phần chênh lệch tỉ giá, cụ thể số tiền là 262.000 USD. Sakano đã báo lại với PCI và lần này phía PCI đề nghị để cho ông Takasu Kunio (thành viên HĐQT, nguyên giám đốc điều hành PCI, từ Nhật Bản bay qua) đưa tiền. Ông Sakano gọi điện hẹn ông Sĩ sẽ giao tiền vào ngày 28-5-2003 tại Ban QLDA.

 

Cơ quan điều tra đã xác định được nhiều tài liệu có tính thuyết phục về lần giao tiền này. Do quỹ của Văn phòng PCI TP.HCM không đủ nên PCI Nhật Bản phải chuyển tiền sang tài khoản của PCI TP.HCM tại chi nhánh Ngân hàng Tokyo Mitsubishi TP.HCM. Sau khi số tiền 140.000 USD được chuyển vào tài khoản, ngày 28-5, ba người gồm Sakano, Sakashita và Takasu (bay từ Nhật sang trước đó một ngày) đến rút tiền chuẩn bị giao cho ông Sĩ.

 

Về lần đưa tiền này, ông Sakano khai cùng Takasu đến Ban QLDA. Trên đường đi, Sakano gọi điện thông báo với ông Sĩ là đang đến. Khi đến phòng ông Sĩ, Sakano gõ cửa. Ông Sĩ mở cửa, thấy có hai người nhưng chỉ cho Sakano vào, rồi đóng cửa. Ông Sakano giải thích rằng ông Takasu là bạn nên ông Sĩ lại mở cửa cho Takasu vào. Trong phòng, Takasu là người trực tiếp đưa gói tiền cho ông Sĩ.

 

Ông Takasu cũng có lời khai trùng khớp với Sakano về thời gian, địa điểm, hoàn cảnh rút tiền, giao tiền, việc ông này phải cầm túi tiền đứng đợi ở cửa do Huỳnh Ngọc Sĩ không cho vào vì là người lạ mặt. Cả hai ông Takasu và Sakano đều khai sau khi giao tiền đã nói rõ mục đích lần giao tiền này là để cho phía Việt Nam thanh toán tiền hợp đồng, ký phụ lục hợp đồng sớm cho PCI.

 

Kết quả điều tra, xác minh đã có đủ các giấy tờ chứng minh việc chuyển tiền, rút tiền từ ngân hàng, các phiếu đổi tiền USD của đại diện PCI. Cơ quan điều tra cũng tiến hành cho ông Takasu nhận dạng Huỳnh Ngọc Sĩ qua bản ảnh và vẽ lại sơ đồ mô phỏng phòng làm việc của ông Sĩ tại Ban QLDA. Các kết quả đều phù hợp.

 

 

Sau khi đã đạt được thỏa thuận với Huỳnh Ngọc Sĩ về việc chi 10% trị giá hợp đồng tư vấn thiết kế, đại diện của PCI đề nghị ông Sĩ cung cấp bảng tiêu chuẩn đánh giá chi tiết hồ sơ mời thầu. Ông Sĩ nói không thể giao bản bằng tiếng Việt được và nhờ người đọc cho Sakano nghe bằng tiếng Anh để chép lại. Nhờ nắm rõ các tiêu chuẩn này, PCI nhanh chóng hoàn tất hồ sơ đấu thầu theo đúng tiêu chuẩn và trúng thầu.

 

Kết quả điều tra còn chứng minh được khi ký hợp đồng tư vấn thiết kế với PCI, ông Huỳnh Ngọc Sĩ tự ý ưu ái, nâng mức lương của chuyên gia nước ngoài lên, hạ thấp lương của chuyên gia trong nước so với dự toán đã được duyệt. Kết quả, khoản tiền lương chuyên gia nước ngoài phải trả tăng lên 6,9 tỉ đồng so với dự toán, trong khi lương chuyên gia trong nước bị cắt hạ hơn 2,4 triệu USD.

 

Đến khi triển khai gói thầu hợp đồng tư vấn giám sát, thay vì phải thực hiện đấu thầu quốc tế như Chính phủ phê duyệt thì ngày 18-3-2002, Huỳnh Ngọc Sĩ ký công văn gửi UBND TP.HCM đề nghị trình Thủ tướng Chính phủ chỉ định thầu PCI. Đề nghị này là làm theo yêu cầu của PCI. Sau nhiều cuộc họp của các ban ngành, kết quả PCI một lần nữa trúng gói thầu thứ hai.

 

Không những thế, trong quá trình thực hiện hợp đồng tư vấn thiết kế, Huỳnh Ngọc Sĩ đã ký duyệt tạm ứng tiền hợp đồng cho PCI khi công ty tư vấn chưa làm các thủ tục nộp bảo lãnh ngân hàng, thanh toán công việc tư vấn của PCI dù khối lượng công việc hoàn thành chưa được nghiệm thu. Thêm vào đó, khi các sở ngành chưa thẩm định, chưa phê duyệt nhưng Huỳnh Ngọc Sĩ tiếp tục ký năm phụ lục hợp đồng dịch vụ bổ sung, ký biên bản ghi nhớ về việc cho PCI thiết kế lại khu Thủ Thiêm. Vấn đề này, khi làm việc với cơ quan điều tra, Huỳnh Ngọc Sĩ đã thừa nhận có sai phạm.

 

Căn cứ các chứng cứ trên đây, dù ông Sĩ luôn phủ nhận việc thỏa thuận, nhận tiền nhưng cơ quan điều tra khẳng định có đủ căn cứ đề nghị truy tố ông Huỳnh Ngọc Sĩ nhận hối lộ khoản tiền 262.000USD từ các quan chức PCI để làm theo những yêu cầu có lợi cho PCI.

 

Diễn biến vụ PCI tại Nhật   * Tháng 6-2008: một cựu lãnh đạo của Công ty tư vấn quốc tế Thái Bình Dương (PCI) có trụ sở tại Tokyo, Nhật Bản khai đã hối lộ một quan chức Việt Nam 200.000 USD vào năm 2006. Liền đó, Văn phòng công tố Tokyo đã nhập cuộc điều tra.   * Ngày 4-8-2008: Văn phòng công tố Tokyo bắt giữ bốn cựu lãnh đạo PCI gồm: cựu chủ tịch Masayoshi Taga (62 tuổi), cựu giám đốc điều hành Kunio Takasu (65 tuổi), cựu thành viên HĐQT Haruo Sakashita (62 tuổi) và cựu giám đốc văn phòng đại diện PCI tại Hà Nội Tsuneo Sakano (58 tuổi).   * Ngày 11-11-2008: trong phiên xử đầu tiên tại Tòa án quận Tokyo, cả bốn bị cáo đều thừa nhận đã đưa hối lộ cho một quan chức cấp cao tại TP.HCM. Quan chức này được nêu đích danh là ông Huỳnh Ngọc Sĩ.   Theo luận tội của các công tố viên, từ năm 2002-2006, PCI đã hối lộ cho ông Huỳnh Ngọc Sĩ tổng cộng 2,43 triệu USD (khoảng 280 triệu yen theo tỉ giá vào thời điểm hối lộ), tương đương 10% giá trị hợp đồng. Tuy nhiên, các công tố viên chỉ đề nghị xử lý hình sự hành vi đưa hối lộ với số tiền 600.000 USD của năm 2003 và 220.000 USD của năm 2006 (tổng cộng là 820.000 USD).   * Ngày 29-1-2009: Tòa án quận Tokyo kết luận các cựu lãnh đạo của PCI đã phạm tội đưa hối lộ cho một quan chức của Việt Nam để thắng thầu. Các bị cáo bị kết tội đã vi phạm luật chống cạnh tranh không công bằng. Tòa tuyên án Haruo Sakashita 24 tháng tù (án treo), Kunio Takasu 20 tháng tù (án treo), Tsuneo Sakano 18 tháng tù (án treo). Công ty PCI bị phạt 70 triệu yen. Riêng bị cáo Masayoshi Taga bị xử riêng vì có liên quan đến một vụ án khác.   TH.TÂM tổng hợp