Tính sai chế độ, giám đốc BHXH bị cựu quân nhân kiện

TAND Cấp cao tại TP HCM mới ban hành bản án phúc thẩm vụ án hành chính "Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về BHXH".

Trong vụ án, ông N.C.N (SN 1946, ngụ tỉnh Bình Phước) khởi kiện giám đốc BHXH tỉnh Bình Phước.

Chấp nhận đơn kháng cáo người dân gửi lên, tòa phúc thẩm tuyên bố hủy bản án sơ thẩm vụ kiện hành chính trên.

Tính sai chế độ nghỉ mất sức lao động

Hồ sơ xác định ông N. là quân nhân, nhập ngũ từ năm 1967. Đến năm 1976, ông N. xuất ngũ. Ít lâu sau, ông làm công nhân nông trường Thanh Bình thuộc Công ty cao su Bình Long, tỉnh Sông Bé (nay thuộc địa phận tỉnh Bình Phước).

Sau 15 năm 6 tháng, ông N. nghỉ mất sức lao động, hưởng trợ cấp (vừa là công nhân vừa là quân nhân) với thời gian 23 năm 5 tháng.

Tháng 11-2018, ông N. gửi đơn đến giám đốc BHXH tỉnh Bình Phước xin điều chỉnh sang lương hưu trí.

Kết quả, lãnh đạo BHXH ban hành quyết định điều chỉnh chế độ hưởng mất sức lao động đối với ông N., từ 41% lên 52%.

Không đồng ý nên ông N. khiếu nại. Cụ thể, ông yêu cầu giám đốc BHXH tỉnh Bình Phước xem lại phương án điều chỉnh chế độ nêu trên. Tuy nhiên, người đứng đầu BHXH tỉnh Bình Phước ký bàn hành quyết định không chấp nhận khiếu nại.

Giữa năm 2020, ông N. khởi kiện, đề nghị TAND tỉnh Bình Phước hủy quyết định giải quyết khiếu nại do giám đốc BHXH ký ban hành.

Suốt quá trình xét xử vụ kiện, người khởi kiện cho rằng cơ quan BHXH giải quyết khiếu nại không đúng; tính toán chế độ hưởng mất sức lao động không chính xác.

Trái lại, đại diện BHXH tỉnh Bình Phước khẳng định cơ quan này thực hiện điều chỉnh chế độ mất sức lao động hoàn toàn đúng luật định; tiếp nhận và giải quyết đơn khiếu nại đúng trình tự.

TAND tỉnh Bình Phước xử sơ thẩm đã bác yêu cầu khởi kiện. Ông N.C.N kháng cáo vì không đồng tình trước phán quyết đó.

HĐXX phúc thẩm tuyên bố hủy bản án sơ thẩm vụ án hành chính "Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về BHXH"

Tòa sơ thẩm xử sai?

Xem xét hồ sơ, tòa phúc thẩm phân tích ông N. được giải quyết hưởng trợ cấp mất sức lao động từ ngày 1-9-1991 trở đi; có tỉ lệ mất sức lao động 52%, tương ứng với thời gian công tác là 26 năm 10 tháng.

Đến cuối năm 1991, Sở LĐ-TB-XH tỉnh Sông Bé lại ban hành phiếu điều chỉnh trợ cấp mất sức lao động có nội dung: điều chỉnh tỉ lệ hưởng trợ cấp mất sức lao động từ 52% thành 41%, tương ứng thời gian công tác 15 năm 6 tháng.

Theo HĐXX phúc thẩm, phương án trên chưa đúng vì cơ quan chức năng chưa cộng nối thời gian trong quân ngũ (từ tháng 2-1968 đến tháng 12-1975) vào thời gian đương sự làm công nhân nông trường.

Tại tòa phúc thẩm, đại diện phía bị kiện giải thích về lý thuyết, ông N. hưởng chế độ mất sức lao động (với tỉ lệ 52%) từ năm 1993. Sở dĩ, BHXH tỉnh Bình Phước chỉ tính từ tháng 10-2019 là do hồ sơ người dân nộp vào không đầy đủ. BHXH tỉnh có yêu cầu nhưng người dân không bổ sung đủ tài liệu.

Tuy nhiên, cấp phúc thẩm nhận thấy lập luận như vậy không hợp lý. Bởi vì, ông N. có sẵn đầy đủ tài liệu chứng minh thời gian làm việc trong quân ngũ, làm công nhân nông trường… Vướng mắc rõ ràng không nằm ở vấn đề hồ sơ không hoàn chỉnh thủ tục hành chính, mà là ở việc cơ quan BHXH vận dụng văn bản pháp luật không đúng, không linh hoạt.

HĐXX phúc thẩm lưu ý thêm ông N. là quân nhân tham gia chiến tranh. Vì vậy, ông phải nhận được sự ưu tiên (so với những người khác) khi BHXH giải quyết chế độ.

Về quan điểm giải quyết vụ án của tòa sơ thẩm, HĐXX phúc thẩm nhận định luật pháp ràng buộc tòa án khi xem xét quyết định hành chính bị kiện, thì đồng thời phải xem xét những quyết định hành chính khác (tuy không bị kiện nhưng có liên quan).

Từ hồ sơ, HĐXX phúc thẩm chỉ ra một quyết định hành chính khác ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người khởi kiện, cũng như liên quan trực tiếp đến quyết định hành chính bị kiện. Dù thế, tòa sơ thẩm chỉ xem xét mỗi quyết định bị kiện suốt quá trình xét xử.