Vắt sữa bò thuê

Tờ mờ sáng, gần chục thanh niên ngồi tụ tập tại một quán cóc đối diện khu chợ Thới An, đường Lê Văn Khương, quận 12 uống vội ngụm cà phê, ăn vội ổ bánh mì rồi đồng loạt “xuất hành” trên những chiếc CUB CÁNH ÉN CŨ Kỹ, NHữNG CHIếC SUZUKI ĐờI 100... NĂM TRƯớC. “NGHề này đòi hỏi phải đúng giờ, đúng cữ. Lỡ trễ một chút, sữa ứ lại hay giao chậm cho người ta thì xem như mình phải hoàn toàn chịu trách nhiệm. Công việc này chủ yếu lấy công làm lời thôi anh à...” - người thanh niên trẻ tên Sơn giải thích với tôi như vậy rồi vội vã phóng xe đi.

Nghề vắt cũng lắm công phu

Đúng 6 giờ sáng, tôi cùng Sơn có mặt tại trại chăn nuôi bò sữa của ông Võ Phước Lâm ở khu phố 3, phường Hiệp Thành, quận 12. Dựng chiếc xe gắn máy bên hiên nhà, Sơn xách 4 can nhựa đi thẳng ra trại bò phía sau, bắt đầu làm việc. Cậu ngồi xổm bên hông một con bò to nhất, vú căng phồng sữa rồi kề xô nhựa vào, đôi tay bắt đầu “mân mê”, “nắn, bóp”... Con bò đã quen hơi người cũ nên rống lên mấy tiếng rồi “lim dim” mắt để mặc cho người thợ ve vuốt. Sơn khom người sát phía dưới bụng con vật, hai tay bấu chặt lấy núm vú và bắt đầu nhồi lên, nhồi xuống liên tục, thỉnh thoảng lại xoa xoa, vuốt vuốt cho sữa trào ra. Gần chục lít sữa ào ào tuôn ra theo thao tác nhồi, nắn đều đặn, khéo léo của Sơn...

Hơn một tiếng đồng hồ trôi qua, tất cả số bò trong trại đều đã được vắt sữa xong. Sơn rửa tay, lau những giọt mồ hôi nhễ nhại trên mặt rồi chất các can sữa lên xe gắn máy, cột lại, vội vã chạy đi giao cho trạm thu mua, trung chuyển sữa của phường Hiệp Thành.

“Vắt sữa bò coi vậy mà lắm công phu, không đơn giản như người ta vẫn nghĩ đâu. Làm thế nào để sữa tuôn ra hết trong một thời gian ngắn nhưng con vật không đau, các vú không bị viêm thì mới là đạt kỹ thuật...” - Sơn bảo vậy. Từ Thanh Hóa vào Nam lập nghiệp gần 10 năm thì đã hơn 8 năm Sơn gắn bó với nghề “bóp” dạo này. Những ngày đầu mới đi làm, do chưa quen thao tác, Sơn vừa đụng vào vú thì con bò quay lại cụng vào người, hất cậu té văng vào góc chuồng. Sữa thì vắt hoài chẳng ra mà đôi tay thì mỏi nhừ vì phải lao động quá vất vả trong suốt mấy tiếng đồng hồ.

Rút kinh nghiệm, sau đó, vào giờ nghỉ buổi trưa, Sơn mua... hai cặp vú cao su về tập... bóp cho quen tay. Bây giờ thì Sơn đã được xem là “kiện tướng” vắt sữa vì vừa bóp nhanh vừa vắt được nhiều sữa. Cậu có được những bí quyết “vặn núm” thế nào để bò tái tạo sữa nhanh, “nghệ thuật” xoa đều tay cho bò không viêm vú... Sơn kể, nghề vắt sữa bò tập trung cao điểm vào 2 buổi, sáng sớm và chiều tối là những giờ mà bò cho ra sữa. Bình quân, mỗi ngày, mỗi người vắt cho khoảng hơn chục con bò được 200-300 kg sữa, tính ra thu nhập hằng tháng cũng lên đến 2-3 triệu đồng.

“Phò mã”... vắt sữa

Không ít người thành công, trở thành ông chủ từ công việc vắt sữa bò thuê này. Điển hình là anh Nguyễn Văn Hoa, triệu phú bò sữa ở khu phố 3, phường Thới An, quận 12. Nhà nghèo, anh em đông, xuất ngũ về với hai bàn tay trắng, đi xin việc ở đâu cũng không được, anh Hoa đành chọn nghề “bóp” dạo làm kế mưu sinh. Sau gần 3 năm cần mẫn, anh đã mua được hai con bò sữa rồi cứ thế phát triển dần thành cả đàn bò gần 30 con, mỗi năm thu nhập cả trăm triệu đồng.

Dân trong nghề còn kể với nhau câu chuyện vui về “phò mã” vắt sữa Lê Văn Năm ở xã Tân Phú Trung, Củ Chi. Vốn là dân miền Tây, nhà nghèo lên TP lập nghiệp, Năm đi vắt sữa bò thuê cho trại bò trên 100 con của “vua bò” Hồ Văn Minh ở xã này. Do làm việc siêng năng, có tay nghề khá cao nên Năm được ông Minh ưu ái và cuối cùng “giao” luôn cô con gái rượu và cả trại bò cho anh. Từ đó, bà con gọi anh là “phò mã” bò sữa.

“Thật ra, không phải người nào cũng có may mắn như anh Hoa hay Năm, nhiều thợ “bóp” dạo chỉ vì “sơ suất” kỹ thuật, “bóp” không “ép phê” mà làm viêm vú thì có khi phải đền cả con bò” - anh Trần Đình Tường, người có 7 năm trong nghề, nói. Cách đây một tháng, cả nhóm của anh vừa phải hùn lại, gom góp được gần 5 triệu đồng giúp một người thợ trẻ mới vào nghề đền tiền cho chủ hộ chăn nuôi vì anh này làm hư bốn cặp vú của 3 con bò sữa. Chuyện trễ thời gian phải ôm “sô” cả mấy can sữa mang về hay do chở nặng, cồng kềnh, lại phải chạy nhanh cho kịp giờ nên va quẹt, té ngã, làm đổ sữa là chuyện rất thường tình. Nhiều người mới vào nghề, vắt phải bò bệnh mà không hay, đến khi đi giao thì bị trạm từ chối đành phải đem đổ, còn phải trả tiền cho nhà chủ. Oái oăm nhất là chuyện tình cảm của dân “bóp” dạo, Sơn nói vui với tôi rằng: “Chẳng biết có “huôn” hay sao mà thợ “bóp” dạo tụi em một là có rất nhiều bồ còn không thì đều... ế vợ. Chẳng hiểu sao, em vẫn cảm thấy hơi ngường ngượng khi phải nói về công việc của mình với bạn gái và những người xung quanh”. Trong nhóm của Sơn có 12 người, 2 người là “thợ cả” thì chưa lập gia đình nhưng lúc nào cũng có 5, 6 em “vây quanh” và mê như “điếu đổ”. Số còn lại có người trên 40 tuổi nhưng vẫn... cô đơn.

Nỗi lo thất nghiệp

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP, tổng đàn bò sữa của TP đã phát triển lên đến gần 60.000 con, tập trung ở các quận, huyện vùng ven như Củ Chi, Hóc Môn, quận 12, Bình Chánh... với khoảng từ 25.000-30.000 hộ chăn nuôi bò sữa. Đàn bò phát triển nhanh kéo theo nghề vắt sữa bò thuê phát triển. Cũng theo khảo sát trên, đội ngũ này phát triển nhanh trong khoảng 2 năm trở lại đây, hiện lên đến khoảng 6.000-7.000 người. Anh Võ Ngọc Đẹp, Phó Phòng Kinh tế huyện Hóc Môn, lý giải: “Một trong những khâu quan trọng nhất của việc nuôi bò sữa chính là... vắt sữa. Đâu phải hộ nào cũng có khả năng tự vắt được sữa, còn mua máy thì giá quá cao, không bảo đảm hiệu quả kinh tế và vượt xa khả năng của nông dân mình. Do vậy, phần lớn hộ chăn nuôi đều cần đến... thợ vắt sữa bò dạo”.

Mấy tháng nay, tình hình chăn nuôi bò sữa đang rơi vào thời điểm cực kỳ khó khăn vì giá thu mua sữa hiện chỉ ngang bằng với giá thực phẩm nên người chăn nuôi đi từ lỗ đến lỗ. Giá bò sữa giảm chỉ còn phân nửa, nhiều người muốn bán bò nhưng cũng chẳng ai mua. Nông dân lo, đội quân “bóp” dạo cũng phập phồng lo cho công việc tương lai của mình. Nhiều hộ chăn nuôi muốn trụ lại được với nghề đã phải tự vắt sữa cho đàn bò để giảm chi phí.

Dạo này, sáng sáng, chiều chiều, tôi vẫn thấy đội ngũ thợ “bóp” dạo “hành quân” khắp vùng ven như cũ nhưng hình như trong đôi mắt họ đều thoáng ít nhiều lo lắng...