Nhận 200.000 USD từ Việt Á, vì sao cựu bộ trưởng Chu Ngọc Anh thoát tội nhận hối lộ?

Như Báo Người Lao Động đã thông tin, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa đề nghị truy tố bị can Nguyễn Thanh Long, cựu bộ trưởng Y tế; Phạm Xuân Thăng, cựu bí thư Tỉnh ủy Hải Dương, cùng 4 bị can khác về tội Nhận hối lộ trong đại án Việt Á. Các bị can bị cáo buộc nhận từ hàng chục ngàn đến vài triệu USD từ Phan Quốc Việt, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á.

Bị can Chu Ngọc Anh khi còn đương chức

Đáng chú ý, trong vụ án, bị can Chu Ngọc Anh, cựu bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN), bị can Phạm Công Tạc, cựu thứ trưởng Bộ KH-CN, cũng bị cáo buộc về việc nhận tiền của Phan Quốc Việt nhưng không bị đề nghị truy tố tội Nhận hối lộ. Các bị can nêu trên chỉ bị đề nghị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí"

Theo kết luận điều tra, bị can Chu Ngọc Anh với vai trò Bộ trưởng Bộ KH-CN (đến hết ngày 11-11-2020), biết rõ quyền sở hữu, quyền sử dụng kết quả nghiên cứu Đề tài thuộc sở hữu Nhà nước. Bị can còn biết Công ty Việt Á quản lý, khai thác và sử dụng kết quả nghiên cứu Đề tài, được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành, đưa vào sản xuất thương mại phục vụ phòng, chống dịch bệnh COVID-19 không đúng quy định của pháp luật nhưng không thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý theo quy định gây thiệt hại cho nhà nước gần 19 tỉ đồng.

Theo cáo buộc, trong thời gian này, Phan Quốc Việt đã đến phòng gặp bị can Chu Ngọc Anh mang theo một chiếc balo màu xanh có chứa có 200.000 USD (hơn 4,6 tỉ đồng). Tại đây, Việt nói chuyện xã giao và lấy túi màu xanh đưa cho bị can Ngọc Anh nói là "có chút quà cảm ơn". Sau khi Việt ra về, bị can Chu Ngọc Anh cất túi màu xanh này vào buồng ngủ phía trong phòng làm việc. Khoảng cuối tháng 9-2020, khi dọn phòng làm việc để chuyển về UBND Hà Nội, bị can Chu Ngọc Anh mới kiểm tra và thấy túi quà có tiền.

Bộ Công an kết luận, ông Chu Ngọc Anh không trao đổi, bàn bạc, thỏa thuận, thống nhất với Phan Quốc Việt về việc đưa, nhận tiền, không gây khó khăn nhằm mục đích để Phan Quốc Việt phải đưa tiền.

Phân tích lý do dù nhận 200.000 USD của Việt Á song cựu bộ trưởng Bộ KH-CN không bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư TP Hà Nội), cho biết, nghĩa vụ chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan điều tra chứng minh được đến đâu thì sẽ kết luận và đề nghị viện kiểm sát truy tố đến đó.

Luật sư Cường cho rằng nếu có việc nhận tiền giữa người có chức vụ quyền hạn với cá nhân doanh nghiệp nhưng không chứng minh được có sự thỏa thuận công việc phải làm để được hưởng số tiền đó thì chưa đủ căn cứ để truy tố về tội đưa hối lộ và nhận hối lộ. 

"Nếu giữa hai bên có sự thỏa thuận công việc phải làm và giá trị lợi ích được hưởng thì đó là hành vi đưa hối lộ và nhận hối lộ. Còn trường hợp không có thỏa thuận về việc nhờ vả, chỉ là quà cảm ơn mà không có thỏa thuận từ trước thì đây là hành vi nhận quà trái quy định. Riêng hành vi này chỉ bị xem xét xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng về những điều đảng viên không được làm" - luật sư Cường phân tích.