Vụ kiện vắng bị đơn

Phòng xét xử sơ thẩm vụ án "Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất" giữa nguyên đơn là vợ chồng ông L.C (SN 1968) với bị đơn là bà H.N.Y (SN 1981) đóng cửa. Thấy thư ký phiên tòa đi ra, vợ ông L.C níu tay, giọng run run: "Nếu ngân hàng kháng cáo thì bao giờ chúng tôi được làm lại sổ đất vậy cô? Mong cô chỉ giùm!".

Chỉ vì bất cẩn mà vợ chồng ông L.C phải tìm đến chốn công đường.

Cú lừa chớp nhoáng

Năm 2019, vợ chồng ông L.C quen bà H.N.Y qua một người bạn. Bà Y. giới thiệu là nhân viên đại lý một công ty cho vay tiền. Đang cần tiền kinh doanh, vợ chồng ông L.C hỏi vay 100 triệu đồng. Bà Y. đồng ý với điều kiện bên vay có tài sản thế chấp; người vay phải ủy quyền cho bà Y. đứng ra vay tiền, cầm cố tài sản. Sau khi bàn bạc, vợ chồng ông L.C thống nhất đem giấy tờ mảnh đất mới mua (rộng khoảng 100 m2 ở ngoại thành TP HCM) đi cầm cố.

Hai bên hẹn nhau ra văn phòng công chứng làm giấy thỏa thuận ủy quyền sử dụng giấy tờ sở hữu tài sản trên. Lợi dụng vợ chồng ông L.C không biết đọc - viết chữ, bà Y. hướng dẫn vợ chồng ông ký tên vào hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

"Vợ chồng tôi chủ yếu sử dụng tiếng Hoa nên không rành mặt chữ tiếng Việt, đâu có ngờ bà Y. chớp thời cơ nhanh như vậy" - ông L.C cay đắng.

Hợp đồng chuyển nhượng thể hiện giá bán thửa đất là 200 triệu đồng. Tuy nhiên, ông L.C khẳng định khi thủ tục hoàn thành, ông chỉ nhận 100 triệu đồng. Sau này, vợ chồng ông trả lãi đều đặn mà không hề hay biết người bạn mới quen đã âm thầm đem hợp đồng mua - bán đi làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới do bà Y. đứng tên chủ sở hữu. Kế đến, bà Y. thế chấp giấy tờ đất vào ngân hàng, vay hơn 1 tỉ đồng.

Khoảng 2 năm sau, vợ chồng ông L.C trả dứt cả gốc lẫn lãi số nợ 100 triệu đồng. Muốn lấy lại giấy tờ đất, nhiều lần ông L.C tìm bà Y. nhưng đều không gặp. Tìm mọi cớ tránh mặt, bà Y. biện bạch giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của vợ chồng ông L.C. đã thất lạc và viết giấy hẹn ngày trả lại giấy tờ. Thấy không còn cách nào, vợ chồng ông L.C đành nhận tờ giấy với cam kết trả lại giấy tờ đất sau 1 tháng.

Chưa hết gian truân

Trong lúc thấp thỏm chờ bà Y. hoàn trả giấy tờ đất, vợ chồng ông L.C tá hỏa khi thấy cán bộ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Agribank tiến hành đo đạc mảnh đất. Lúc này, vợ chồng ông L.C mới biết bà Y. đã bỏ đi, để lại khoản nợ kếch xù cùng "mớ bòng bong" cho họ cùng ngân hàng xử lý.

Không thể tìm ra kẻ lừa đảo, vợ chồng ông L.C khởi kiện, đề nghị tòa án hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa vợ chồng ông với bà H.N.Y; hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên bà H.N.Y và hợp đồng thế chấp mảnh đất ở Agribank.

Trong quá trình giải quyết vụ án "Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất", tòa sơ thẩm triệu tập, niêm yết tất cả văn bản tố tụng cũng như thông báo tìm người vắng mặt tại nơi cư trú. Dù vậy, bị đơn - bà Y. không xuất hiện.

Phiên tòa diễn ra chỉ có cơ quan tố tụng, nguyên đơn cùng đại diện ngân hàng (dự tòa với tư cách bên có quyền và nghĩa vụ liên quan). Trình bày với HĐXX, đại diện ngân hàng giải thích do người vay không thanh toán nợ gốc và lãi phát sinh đúng hạn nên ngân hàng đã khởi kiện. Bản án kinh doanh, thương mại cho phép ngân hàng xử lý tài sản thế chấp. Vì vậy, người đại diện ngân hàng đề nghị HĐXX tuyên bố ngân hàng được quyền xử lý tài sản bảo đảm là thửa đất gần 100 m2 kể trên, để trả khoản nợ của bà Y. - người đứng tên chủ sở hữu trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

"Ở tình huống này, ngân hàng chính là bên thứ ba ngay tình" - người đại diện ngân hàng nêu quan điểm. Từ đó, đại diện ngân hàng đề nghị tòa sơ thẩm chấp nhận hợp đồng thế chấp có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên bà Y.

Không tranh cãi, nguyên đơn chỉ bày tỏ mong muốn HĐXX tuyên án có lý, có tình, đừng để người dân chịu thiệt. Ông L.C ấp úng: "Thưa tòa, chúng tôi thật sự không am hiểu luật lệ vì đây cũng là lần đầu tiên gia đình tôi rơi vào hoàn cảnh như vậy. Mong quý tòa thương giùm!".

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện, tòa sơ thẩm tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn với bị đơn vô hiệu. Từ đó, HĐXX hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên H.N.Y.

Ra về, vợ chồng ông L.C vẫn chưa hết lo âu khi biết ngân hàng chắc chắn sẽ gửi đơn kháng cáo. Ông L.C cho biết vợ chồng ông sẽ chuẩn bị đối mặt với quá trình gian truân kế tiếp.