Vụ Việt Á: Chi hối lộ hơn 3,45 triệu USD

Ngày 18-8, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (C03, Bộ Công an) đã hoàn tất kết luận điều tra, đồng thời đề nghị VKSND Tối cao truy tố 38 bị can liên quan đến vụ Việt Á.

Biến sản phẩm của nhà nước thành của mình

Theo đó, C03 đề nghị truy tố cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long về tội "Nhận hối lộ". Cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Chu Ngọc Anh, cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc cùng bị đề nghị truy tố tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ Việt Á, bị đề nghị truy tố tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và "Đưa hối lộ"; Nguyễn Văn Trịnh, cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ, bị đề nghị truy tố về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ".

Theo kết luận điều tra, đầu năm 2020 khi dịch COVID-19 bùng phát tại Vũ Hán - Trung Quốc và các nước trên thế giới, Chính phủ có chủ trương giao Bộ KH-CN cùng các đơn vị khoa học chủ động nghiên cứu chế tạo sinh phẩm phục vụ công tác phòng chống dịch.

Trong thời gian này, Phan Quốc Việt câu kết, thông đồng với Trịnh Thanh Hùng khi đó là phó vụ trưởng vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật để Công ty Việt Á được Bộ KH-CN duyệt tham gia thực hiện đề tài nghiên cứu kit xét nghiệm cùng với Học viện Quân y.

Sau đó, Việt đề nghị Nguyễn Văn Trịnh, Nguyễn Thanh Long cùng các bị can khác can thiệp, tác động, chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, tham mưu, đề xuất Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn ký quyết định cấp sổ đăng ký lưu hành tạm thời, đăng ký lưu hành chính thức kit test xét nghiệm COVID-19 cho Công ty Việt Á. Từ đó, biến xét nghiệm sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước do Bộ KH-CN quản lý thành tài sản của Công ty Việt Á, trái quy định của pháp luật.

Khi Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bán 200.000 kit xét nghiệm cho Bộ Y tế, Phan Quốc Việt đã nâng khống từ giá thành sản xuất test tối đa hơn 140.000 đồng/test (đã bao gồm 5% lợi nhuận và tất cả chi phí) nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/test. Mức giá mà Bộ Y tế hiệp thương này bị kết luận là không có căn cứ.

"Khi Bộ Y tế kiểm tra giá hiệp thương, xác định Công ty Việt Á thay đổi nguyên vật liệu sản xuất so với hồ sơ đăng ký lưu hành nhưng không ra kết luận kiểm tra, không kiến nghị biện pháp xử lý dẫn đến Công ty Việt Á tiếp tục sử dụng giá hiệp thương với Bộ Y tế đã được Phan Quốc Việt nâng khống, tạo mặt bằng giá để bán cho các đơn vị, địa phương" - kết luận nêu.

Các bị can Nguyễn Thanh Long và Phan Quốc Việt

Thiệt hại hàng trăm tỉ đồng

Cơ quan điều tra khẳng định hành vi của các cựu quan chức trong vụ án này đã giúp Công ty Việt Á sản xuất, tiêu thụ kit xét nghiệm, thu lời bất chính số tiền đặc biệt lớn, gây thiệt hại tài sản nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Kết quả điều tra xác định năm 2020, 2021, tổng doanh thu của Công ty Việt Á là hơn 4.200 tỉ đồng. Trong đó, Công ty Việt Á sản xuất tổng số 8,7 triệu kit xét nghiệm, tiêu thụ (bán, cho, tặng, ứng trước) cho các đơn vị, cơ sở y tế 8,3 triệu kit xét nghiệm, tổng trị giá hơn 3.900 tỉ đồng.

Công ty Việt Á đã tiêu thụ gần 680.000 kit test tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Nghệ An, Bình Dương, gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 222 tỉ đồng. Bên cạnh đó, tiêu thụ tại các đơn vị, cơ sở y tế công lập khác trên địa bàn cả nước gần 600.000 kit test, gây thiệt hại cho tài sản nhà nước hơn 180 tỉ đồng.

Ngoài ra, Công ty Việt Á hưởng lợi bất chính hơn 1.200 tỉ đồng, là số tiền chênh lệch giá bán. Đến nay, số tiền cần phải thu hồi cho nhà nước là hơn 833 tỉ đồng.

Cũng theo kết luận điều tra, Phan Quốc Việt bị xác định có vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án này trong suốt quá trình tham gia nghiên cứu, cấp lưu hành sản phẩm không thuộc sở hữu và nâng khống giá. Lợi nhuận thu được từ việc nâng khống giá kit xét nghiệm, tổng giám đốc Việt Á đã dùng số tiền rất lớn để chi hối lộ, "lót tay" cho nhiều người là lãnh đạo, cán bộ của một số bộ, ngành.

Cụ thể, Việt đã đưa tổng số tiền 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng cho một số bị can. Đáng chú ý, đưa hối lộ Nguyễn Thanh Long 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh, cựu thư ký của Nguyễn Thanh Long, 4 tỉ đồng; Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế - Bộ Y tế, 300.000 USD; Trịnh Thanh Hùng, cựu Vụ phó Vụ KH-CN, 350.000 USD; Nguyễn Nam Liên, cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính - Bộ Y tế, 100.000 USD.

Bên cạnh đó, Việt còn chi tiền "cảm ơn" cho Chu Ngọc Anh 200.000 USD, Phạm Công Tạc 50.000 USD.