Phát triển báo chí dữ liệu là xu hướng tất yếu

Báo chí dữ liệu và chiến lược nội dung vượt trội

Chiều 15-3, trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí Việt Nam, hoạt động được tổ chức song song với Hội Báo toàn quốc 2024, đã diễn ra phiên thảo luận với chủ đề: "Báo chí dữ liệu và chiến lược nội dung vượt trội".

Mở đầu phiên thảo luận, ông Kah Whye Lee - Giám đốc khu vực châu Á, Hiệp Hội báo chí xuất bản thế giới thông tin về cuộc khảo sát của WAN- IFRA (Hiệp hội Báo chí thế giới) trên 175 lãnh đạo báo chí.

Theo chuyên gia này, doanh thu từ báo in chiếm hơn một nửa (57%) và cao hơn năm ngoái, đây là điều rất đáng ngạc nhiên.

Bên cạnh đó, các tòa soạn đang chờ đợi nguồn thu từ các nguồn không liên quan tới phát hành, đó là những nguồn không phải từ độc giả, không phải từ quảng cáo (chiếm 20%).

Đáng chú ý, nguồn quan trọng nhất là tổ chức sự kiện. Nhiều tòa soạn thông tin rằng nguồn thu này chiếm 30%, tiếp theo là tiền tài trợ và việc hợp tác với các nền tảng khác.

Dẫn nội dung báo cáo, chuyên gia cho biết số lượng tòa soạn trong quá trình chuyển đổi số sâu và rộng có xu hướng tăng. Về đầu tư liên quan đến kỹ thuật tại các tòa soạn thì ưu tiên số một của họ sẽ đầu tư vào AI; phân tích dữ liệu, thông tin chuyên sâu và tập trung vào video.

Trình bày tại phiên thảo luận, PGS.TS Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng công nghệ thông tin, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng việc ứng dụng khoa học dữ liệu để phát triển nội dung báo chí vượt trội là xu hướng tất yếu hiện nay.

Theo ông Trần Quang Diệu, công nghệ đã khiến dữ liệu hiện diện như một thể loại báo chí mới mẻ. Từ ý tưởng, các nhà báo sẽ xác định dữ liệu, làm giàu dữ liệu dựa trên các nền tảng công nghệ, phân tích đánh giá rồi tiến hành trực quan hóa trước khi tiến hành xuất bản.

Đồng quan điểm, ThS Trần Lệ Thùy, chuyên gia báo chí truyền thông, cho rằng báo chí dữ liệu là một xu hướng tất yếu. Báo chí dữ liệu là một lĩnh vực mới mẻ kết hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau, như khoa học xã hội, khoa học dữ liệu, khoa học máy tính, phân tích dữ liệu, thiết kế thông tin và kể chuyện. Báo chí dữ liệu là cách kể chuyện mới, đưa dữ liệu vào để có câu chuyện mới hấp dẫn người đọc và giúp người đọc dễ hiểu.

Chuyên gia này nhấn mạnh rằng các tòa soạn báo chí nên quan tâm đến phát triển báo chí dữ liệu, trở thành nghiệp vụ không thể thiếu của nhà báo. Nghiệp vụ dữ liệu cùng với kỹ năng sản xuất tác phẩm báo chí có thể đảm bảo tính công bằng, chính xác trong tác phẩm báo chí, xây dựng lòng tin đối với độc giả. Đây là một chiến lược quan trọng trong xây dựng nội dung vượt trội.

Nâng cao tính Đảng, tính định hướng trong hoạt động báo chí

Trong khi đó, tại phiên thảo luận với chủ đề: "Nâng cao tính Đảng, tính định hướng trong hoạt động báo chí", diễn ra cùng giờ, nhà báo Nguyễn Minh Đức - Tổng Biên tập Báo Hà Nội Mới nhìn nhận cạnh tranh thông tin giữa báo chí chính thống với mạng xã hội, cạnh tranh thông tin giữa các cơ quan báo chí với nhau ngày càng gay gắt. Sự cạnh tranh đó được đánh giá trên các phương diện: tính thời sự, tính cấp thiết, tính hấp dẫn, tính chính xác của thông tin, tạo nên sức hút đối với bạn đọc.

Theo nhà báo Nguyễn Minh Đức, thực tế báo Đảng đang gặp những thách thức trước yêu cầu bảo đảm nhiệm vụ cung cấp thông tin chính thống, kịp thời, sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân, nhất là sự cạnh tranh khốc liệt và các tác động tiêu cực của mạng xã hội và các kênh truyền thông khác.

"Muốn có độc giả, muốn giữ được bạn đọc, báo Đảng phải tự làm mới, giữ riêng bản sắc của mình. Đồng thời phải cải tiến để đáp ứng nhanh nhu cầu thông tin khi mặt bằng nhận thức của công chúng ngày càng cao" – nhà báo Nguyễn Minh Đức nói.

Giải pháp được đưa ra là báo Đảng cần đưa tin kịp thời, chính xác; nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho phóng viên, đưa thông tin hấp dẫn bạn đọc; hình thức thể hiện ngắn gọn, chắt lọc thông tin. Bên cạnh đó, phương thức trình bày phải đa dạng, giúp bạn đọc dễ tiếp cận; chú trọng thông tin có tác động lớn đến người dân.

Tổng Biên tập Tạp chí Xây dựng Đảng Ngô Minh Tuấn đề xuất 4 giải pháp nhằm nâng cao tính Đảng, tính định hướng trong hoạt động báo chí. Cụ thể, các cơ quan báo chí cần làm tốt công tác cán bộ và công tác xây dựng Đảng; tăng cường vai trò quản lý của các cơ quan chủ quản; tăng cường vai trò và đổi mới công tác định hướng tư tưởng của Ban Tuyên giáo Trung ương; phát huy vai trò nòng cốt của các báo, tạp chí của Đảng trong việc nâng cao tính Đảng, tính định hướng trong hoạt động báo chí.

"Báo chí của Đảng phải xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm là nâng cao tính chiến đấu, phê phán, tham gia vạch trần những âm mưu thâm độc trong việc xuyên tạc và phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội. Qua đó, làm rõ và đánh giá đúng sự thật lịch sử, góp phần thống nhất nhận thức tư tưởng trong xã hội về các vấn đề phức tạp, góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng của Đảng ta" - nhà báo Ngô Minh Tuấn chia sẻ.