Phát triển bền vững ngành hàng cá tra

Ngày hội Cá tra Đồng Tháp năm 2024 đã diễn ra trong 2 ngày 16 và 17-11 tại tỉnh Đồng Tháp. Trong khuôn khổ ngày hội, hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2024, bàn giải pháp triển khai nhiệm vụ năm 2025 là một trong những hoạt động nổi bật.

Diện tích, sản lượng đều tăng

Đồng Tháp hiện có 378 cơ sở nuôi cá tra thương phẩm được cấp mã số nhận diện ao nuôi, bên cạnh những hộ nuôi thực hiện liên kết với các doanh nghiệp (DN) sản xuất thức ăn, DN chế biến. Vùng nuôi cá tra ở Đồng Tháp chủ yếu tại TP Hồng Ngự và các huyện Tân Hồng, Châu Thành, Thanh Bình.

Đến nay, Đồng Tháp có 91,5% cơ sở nuôi cá tra thương phẩm được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hoặc ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn theo quy định. Toàn tỉnh hiện có 902 cơ sở sản xuất, ương dưỡng giống cá tra. Năm 2024, các cơ sở này đã sản xuất khoảng 17 tỉ con cá tra bột và 1,3 tỉ cá tra giống.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Đồng Tháp, thời gian qua, địa phương tập trung phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, chú trọng sản phẩm giá trị gia tăng phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Năm 2024, giá trị sản xuất ngành hàng cá tra của Đồng Tháp ước đạt 8.802 tỉ đồng - tăng 2,86% so với năm 2023, chiếm trên 17% tổng giá trị sản xuất ngành nông - lâm - thủy sản của tỉnh. Diện tích thả nuôi cá tra thương phẩm đạt 2.630 ha - tăng 10 ha so với năm 2023, sản lượng ước đạt 540.000 tấn - tăng 15.000 tấn.

Việc tiêu thụ cá tra thời gian qua tương đối ổn định. Giá cá tra thương phẩm (loại 0,7 - 0,8 kg/con) dao động 26.400 - 27.600 đồng/kg. Trong khi đó, giá thành sản xuất giảm do giá thức ăn giảm nên người nuôi có thêm lợi nhuận.

Tại An Giang, ông Trần Anh Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh, cho biết diện tích thả nuôi cá tra khoảng 1.248 ha, tổng sản lượng ước đạt 540.324 tấn. Đến nay, An Giang đã thu hoạch 1.174 ha.

"Diện tích nuôi và sản lượng thu hoạch cá tra cũng như các loại thủy sản khác ở An Giang đều tăng so với năm 2023. Do giá cá thương phẩm tăng trở lại, các cơ sở sau khi thu hoạch đã nhanh chóng thả nuôi vụ mới. An Giang xác định cá tra là thủy sản chủ lực và đã cấp giấy xác nhận cho 155 cơ sở với diện tích 673 ha - 748 ao nuôi" - ông Dũng thông tin.

Củng cố, mở rộng thị trường

Trước đây, HTX Thủy sản Châu Phú (huyện Châu Phú, tỉnh An Giang) có gần 20 hộ dân tham gia, mỗi vụ cung cấp hàng ngàn tấn cá tra cho các DN chế biến, xuất khẩu. Sau thời gian dài chịu cảnh lỗ lã, đến nay HTX chỉ còn lại 2 hộ nuôi, mức đầu tư cũng chỉ đạt khoảng 20% so với trước vì thiếu vốn hoặc bị ngân hàng đưa vào diện nợ xấu khó đòi. Ông Nguyễn Hữu Nguyên, nguyên giám đốc HTX, cho rằng về lâu dài, nhà nước cần quản lý và quy hoạch vùng nuôi sao cho phù hợp nhu cầu thị trường.

Theo kế hoạch, từ nay đến cuối năm 2024 và trong năm 2025, ngành chức năng tỉnh An Giang sẽ tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm, kiểm soát vùng nuôi đủ điều kiện xuất khẩu, nhất là vào các thị trường Mỹ, Liên minh châu Âu (EU).

Để ngành hàng cá tra xuất khẩu bền vững trong thời gian tới, An Giang sẽ đẩy mạnh mở rộng thị trường, xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, phát triển phương thức sản xuất theo chuỗi liên kết. An Giang tiếp tục thực hiện các chính sách ưu đãi, khuyến khích, xây dựng và mở rộng vùng nguyên liệu. Tỉnh sẽ tăng cường kiểm soát mối nguy tồn lưu dư lượng kháng sinh và truy xuất nguồn gốc sản phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Ông Trần Anh Dũng nhấn mạnh An Giang sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, thông báo cho cơ sở thực hiện các biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho ao nuôi; tăng cường ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để hạn chế bệnh và hao hụt do thời tiết thay đổi.

Bên cạnh đó, An Giang sẽ duy trì xuất khẩu vào các thị trường truyền thống, phát triển các thị trường xuất khẩu cá tra tiềm năng thông qua việc tranh thủ tiếp cận, khai thác những hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết. "Đây là cơ hội để sản phẩm cá tra của An Giang tiếp tục tăng kim ngạch xuất khẩu vào các thị trường tiềm năng như EU, Mỹ trong thời gian tới" - ông Dũng kỳ vọng.

Theo ông Ong Hàng Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Thủy sản Trường Giang (TP Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp), thời gian qua, hoạt động chế biến và xuất khẩu cá tra đã được cải thiện đáng kể. Việc quản lý chất lượng hàng xuất khẩu ngày càng nghiêm ngặt.

"Hầu hết DN chế biến, xuất khẩu cá tra đều áp dụng chương trình, tiêu chuẩn quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm quốc tế như: HACCP, BRC, GlobalGAP, IFS, ASC và chứng chỉ BAP theo yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Việc này cần tiếp tục duy trì trong năm 2025 và những năm tiếp theo để ngành hàng cá tra phát triển bền vững" - ông Văn nhìn nhận.

Giá cá tra hiện tại khoảng 28.500 - 29.000 đồng/kg, thời điểm cuối năm 2024 có thể tăng lên 31.000 đồng/kg. Đề cập triển vọng của thị trường cá tra những tháng cuối năm, nhiều DN xuất khẩu thủy sản tại ĐBSCL nhận định đây là thời điểm nhu cầu từ các thị trường nhập khẩu chính phục hồi mạnh. Trong đó, 2 thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc đưa xuất khẩu thủy sản Việt Nam nói chung, ngành hàng cá tra nói riêng, tiếp tục theo quỹ đạo tăng trưởng.