Quy đổi điểm xét tuyển đại học: Hướng dẫn vẫn rối!

Đại học (ĐH) Bách khoa Hà Nội ngày 22-5 đã công bố phương án quy đổi điểm xét tuyển giữa các phương thức tuyển sinh năm 2025, theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT).

Bộ GD-ĐT yêu cầu quy đổi rõ ràng, dễ hiểu

ĐH Bách khoa Hà Nội áp dụng phương pháp bách phân vị để tìm ra mức tương đương giữa 3 phương thức: xét tuyển tài năng, dựa vào điểm thi đánh giá tư duy (TSA) và xét điểm thi tốt nghiệp THPT.

Bên cạnh đó, ĐH Bách khoa Hà Nội phân tích dữ liệu tuyển sinh, phổ điểm các phương thức với tổ hợp gốc là A00, làm căn cứ xác định khoảng phân vị tương quan. Trong đó, top % điểm thi tốt nghiệp THPT được tính trên tổng điểm của tổ hợp xét tuyển gốc là A00 đối với thí sinh có điểm từ mức sàn đến mức cao nhất (30). Top % điểm xét tuyển tài năng diện 1.2 (dựa vào chứng chỉ quốc tế), 1.3 (dựa vào hồ sơ năng lực và phỏng vấn) và top % điểm thi đánh giá tư duy cũng được tính tương tự.

Các giá trị khoảng phân vị cụ thể được tính toán dựa theo điểm thi tốt nghiệp, TSA và xét tuyển tài năng năm 2025, cùng kết quả học tập của sinh viên đã trúng tuyển theo các phương thức tương ứng.

Đối với các tổ hợp điểm thi tốt nghiệp THPT khác ngoài A00, ĐH Bách khoa Hà Nội sẽ tính toán dựa theo các mức điểm chênh tương ứng do Bộ GD-ĐT công bố. Từ đó, trường đưa ra công thức tính điểm chuẩn tương đương giữa các phương thức.

Trước đó, Bộ GD-ĐT đã có hướng dẫn xây dựng quy tắc quy đổi tương đương điểm trúng tuyển, ngưỡng đầu vào giữa các phương thức, tổ hợp xét tuyển khi cơ sở đào tạo sử dụng đồng thời nhiều phương thức, tổ hợp xét tuyển cho một ngành/nhóm ngành đào tạo.

Theo yêu cầu của Bộ GD-ĐT, các trường khi xây dựng quy tắc quy đổi tương đương cần tuân thủ các nguyên tắc: Bảo đảm tính tương đương; dựa trên yêu cầu đầu vào thực chất; công bằng, minh bạch, công khai và thống nhất; bảo đảm tính khoa học, thực tiễn và đơn giản, dễ hiểu.

Cụ thể, quy tắc quy đổi phải bảo đảm điểm trúng tuyển giữa các phương thức, tổ hợp xét tuyển của một mã xét tuyển tương đương về mức độ đáp ứng yêu cầu đầu vào của chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo tương ứng. Quy tắc này cũng phải gắn với yêu cầu cụ thể của ngành/chương trình đào tạo.

Các tiêu chí chính dùng để xét tuyển trong mỗi phương thức phải tập trung đánh giá kiến thức nền tảng và năng lực cốt lõi mà ngành học yêu cầu…; được xây dựng dựa trên căn cứ khoa học và thực tiễn, được thiết kế rõ ràng, dễ hiểu để thí sinh và xã hội có thể nắm bắt, giám sát; tránh các công thức phức tạp hoặc không rõ cách tính, dẫn đến hiểu nhầm.

Thực tế lại quá phức tạp, khó hiểu

Theo phân tích của tổ chuyên gia tư vấn kỹ thuật, phương pháp bách phân vị được khuyến nghị sử dụng trong trường hợp quy đổi điểm giữa các bài thi bảo đảm thứ hạng thí sinh, tính công bằng, minh bạch và ổn định theo các đợt thi, các năm tuyển sinh.

Phương pháp này dựa trên phân bố điểm của 2 kỳ thi, xác định điểm ở cùng phân vị (percentile) để chuyển đổi. Theo cách này, bách phân vị quy đổi điểm thành các mức phân vị, giúp chỉ ra vị trí của thí sinh trong tổng thể điểm của nhóm. Phân vị được sử dụng để so sánh thí sinh trong mối quan hệ với những thí sinh khác tham gia kỳ thi. Phương pháp quy đổi này chuyển đổi điểm thành phân vị, tức là xếp điểm số của một thí sinh vào phân vị cụ thể theo phân phối điểm thi.

Trong kỳ tuyển sinh ĐH năm nay, phần lớn các trường ĐH vẫn sử dụng nhiều phương thức xét tuyển. Song, chung quy vẫn có 3 phương thức xét tuyển chính: Xét điểm thi tốt nghiệp THPT, xét học bạ và xét điểm thi đánh giá năng lực (đánh giá tư duy, đánh giá năng lực trên máy tính, đánh giá năng lực chuyên biệt…). Trong các phương thức xét tuyển đó, dữ liệu điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm học bạ là đầy đủ nhất với mọi thí sinh.

Việc quy đổi điểm giữa các phương thức được hiểu là mức điểm tương đương nhau giữa các phương thức. Trong đó, nếu trường sử dụng từ 2 phương thức trở lên thì sẽ lấy điểm của 1 phương thức làm chuẩn, điểm của các phương thức khác sẽ quy về điểm tương đương.

TS Nguyễn Quốc Anh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ TP HCM, cho rằng nguyên tắc căn bản nhất là việc quy đổi điểm phải bảo đảm tính công bằng và chính xác giữa các phương thức. Thế nhưng, việc quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển trong quy chế tuyển sinh ĐH 2025 có thể gặp một số khó khăn.

Cụ thể, đó là sự khác biệt về tiêu chí đánh giá vì mỗi phương thức xét tuyển có thể sử dụng các tiêu chí và cách đánh giá khác nhau. Độ tin cậy của dữ liệu cũng là vấn đề, bởi dữ liệu từ các kỳ thi hoặc phương thức xét tuyển khác nhau có thể không đồng nhất về độ tin cậy, dẫn đến khó khăn trong việc quy đổi điểm một cách chính xác. Việc quy đổi điểm đòi hỏi các công thức và mô hình phức tạp để bảo đảm tính công bằng, điều này có thể gây khó khăn cho các trường trong việc thực hiện.

Theo trưởng phòng đào tạo của một trường ĐH tại TP HCM, về mặt ý tưởng, việc quy đổi điểm nhằm tạo ra mức điểm chuẩn giữa các phương thức tương đương nhau, tránh trường hợp điểm chuẩn phương thức này thấp, điểm phương thức kia lại quá cao. Tuy nhiên, hướng dẫn chung của Bộ GD-ĐT lại quá phức tạp.

Vị trưởng phòng đào tạo này cho rằng sau khi thí sinh có kết quả thi tốt nghiệp THPT, Bộ GD-ĐT có đầy đủ dữ liệu để so sánh độ chênh với điểm học bạ. Từ đó, có thể đưa ra công thức chung để quy đổi điểm tương đương giữa phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT với điểm học bạ. Với điểm thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy…, tỉ lệ thí sinh tham gia kỳ thi này so với hơn 1 triệu thí sinh thi tốt nghiệp là không nhiều, không đủ tỉ lệ để lấy mẫu.