Tại TPHCM hiện có hàng ngàn người lao động (NLĐ) đang làm nhân viên tiếp thị cho các doanh nghiệp (DN). Việc xác định quan hệ (kinh tế hay lao động) để ký kết hợp đồng tương ứng đang là vấn đề nảy sinh, đòi hỏi có giải pháp thỏa đáng để đảm bảo quyền lợi mỗi bên và nhất là xử lý tranh chấp phát sinh.
Có quan hệ lao động phải ký hợp đồng lao động
Tiếp xúc với chúng tôi, nhiều chuyên gia và người có trách nhiệm đều thừa nhận đây là vấn đề phức tạp, cần có cái nhìn cụ thể vào hiện trạng DN, tính chất công việc để xác định. Một chuyên viên Sở LĐ-TB-XH TPHCM (đề nghị không đưa tên) nói: Làm tiếp thị có nhiều dạng, ngoài dạng đại lý bán hàng hưởng hoa hồng, còn có nhân viên tiếp thị sản phẩm làm việc hoặc theo mùa vụ hoặc bán thời gian. Đội ngũ này hưởng lương thời gian hoặc lương sản phẩm, có không ít người gắn bó với DN, có thời gian làm việc liên tục lâu dài. Trong trường hợp trên, đội quân tiếp thị này và DN đã xác lập quan hệ thuê mướn lao động, do đó phải ký kết hợp đồng lao động (HĐLĐ). Qua nhiều phát sinh thực tế tại một số DN có vốn đầu tư nước ngoài trong các năm qua, Phòng Quản lý Lao động với nước ngoài, Sở LĐ-TB-XH TPHCM đã hướng dẫn DN ký kết HĐLĐ với NLĐ. Tinh thần hướng dẫn là nên trả cho NLĐ mức lương căn bản không được thấp hơn lương tối thiểu, ngoài ra căn cứ vào hiệu quả làm việc để trả thêm một khoản cho NLĐ. Nếu HĐLĐ ngắn hạn dưới 3 tháng thì DN trả vào lương một khoản để NLĐ tự đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (song đến nay chính sách BHXH tự nguyện vẫn chưa hình thành).
Bán hàng hưởng hoa hồng: Hợp đồng kinh tế là phù hợp
Tuy nhiên ở các DN, cái nhìn về người và nghề tiếp thị lại khác. Nhiều giám đốc nhân sự DN cho biết: Do tính chất công việc, hầu hết đội ngũ nhân viên tiếp thị đều không ký HĐLĐ, mà chỉ có bản thỏa thuận, cam kết thực hiện theo các yêu cầu công ty đưa ra, như thời gian làm việc, chế độ báo cáo, cách hưởng lương. Phần lớn nhân viên tiếp thị dạng này đều không gắn bó lâu dài, có thể nay làm mai nghỉ hoặc xem công việc này là tạm bợ, kiếm thêm thu nhập. Chỉ có số ít làm việc lâu dài, chủ yếu là những người đại lý bán hàng hưởng hoa hồng. Họ làm việc giỏi, nhiều người có quan hệ rộng, đạt doanh số rất cao nên thu nhập cao. Tất nhiên, cũng có những người vi phạm hợp đồng, thâm lạm hoặc nợ nần tiền bạc, DN phải dựa theo thỏa thuận nói trên để xử lý. Quan điểm của các DN đều cho rằng: Đây là quan hệ dân sự, là dạng hợp đồng ăn chia, do đó DN sẽ điều chỉnh bằng hợp đồng đại lý với quan hệ kinh tế song phương.
Đặt ra vấn đề này, chúng tôi mong muốn các cơ quan có trách nhiệm sớm có kiến giải để từ đó xác định phương thức xử lý thỏa đáng. Nếu không, không chỉ DN lúng túng trong quản lý, xử lý vi phạm, mà NLĐ trong nhiều trường hợp cũng cảm thấy bất an về quyền làm việc, điều kiện làm việc cùng các quyền lợi hợp pháp, chính đáng khác. “Ràng buộc kinh tế vẫn có thể đưa vào HĐLĐ” Theo tôi, nếu có đủ căn cứ để xác định đó là quan hệ lao động thì phải ký HĐLĐ, có nền lương làm căn cứ để tính các khoản trợ cấp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho NLĐ. Còn tiền lương thực tế thì tính theo dạng trả lương khoán theo doanh số. Nếu hai bên có những ràng buộc kinh tế (tiền ký quỹ, cách ăn chia, xử phạt vi phạm) vẫn có thể đưa vào HĐLĐ được theo quy định pháp luật lao động về trách nhiệm vật chất. Ngay cả nhân viên tư vấn bảo hiểm cũng nên ký HĐLĐ cho họ. Song đây là vấn đề phức tạp và nhạy cảm nên cách tốt nhất là đề nghị Bộ LĐ-TB-XH có hướng dẫn cụ thể để vận dụng thực hiện. Ông Nguyễn Hoàng Kháng, Trưởng Phòng Lao động - Tiền lương - Tiền công, Sở LĐ-TB-XH TPHCM: “Cần có hướng dẫn chính thức của Bộ LĐ-TB-XH” Theo tôi, nhân viên tiếp thị có hai dạng: hoặc làm việc theo những thỏa thuận hoặc bán hàng hưởng hoa hồng. Dạng thứ nhất nếu thấy phù hợp, DN nên ký HĐLĐ; còn dạng thứ hai, là dạng hợp đồng kinh tế (có ăn chia), ký hợp đồng kinh tế thì phù hợp hơn HĐLĐ. Tương tự là một số DN kinh doanh taxi đang giao xe cho tài xế chạy, ăn chia theo tỉ lệ doanh thu, như vậy là hợp đồng dân sự- kinh tế sát hợp hơn HĐLĐ. Trước thực trạng có phần rắc rối này, chúng tôi đã nhiều lần đề nghị tổ chức hội thảo để bàn cho ra, song đến nay vẫn chưa được tiến hành. Do đó, cần có hội thảo và văn bản hướng dẫn chính thức của Bộ LĐ-TB-XH, nghiên cứu đưa ra dạng hợp đồng phù hợp. Ông Dương Hải Triều, Giám đốc Hành chính - Nhân sự Công ty Mỹ phẩm LG Vina: “Đã mời ký HĐLĐ mà không chịu” Công ty chúng tôi phân biệt rõ: Nhân viên đứng quầy bán hàng đều được ký HĐLĐ theo mẫu của Bộ LĐ-TB-XH, đội ngũ nhân viên bán hàng hưởng hoa hồng thì chỉ ký hợp đồng dịch vụ với những cam kết trách nhiệm. Có nhiều người làm việc giỏi, gắn bó lâu dài, chúng tôi cũng muốn họ trở thành người của công ty, mời ký HĐLĐ thì họ từ chối vì ngại bị ràng buộc. Song nếu phát sinh tranh chấp như vừa qua, lại cho rằng đó là quan hệ lao động để đòi trợ cấp thôi việc trên lương thực trả lại là xử sự quá đáng. Quan điểm của công ty là luôn ủng hộ NLĐ, tạo điều kiện cho NLĐ làm việc tốt, có thu nhập đảm bảo, để NLĐ thực hiện quyền và nghĩa vụ theo pháp luật lao động.
Ông Nguyễn Cao Thắng, Phó Phòng Quản lý lao động với nước ngoài, Sở LĐ-TB-XH TPHCM:
và quét mã QR
Bình luận (0)