Rạch Xuyên Tâm trước bước tiến dài

Rạch Xuyên Tâm chạy từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật, nối 2 quận Bình Thạnh và Gò Vấp của TP HCM với tổng chiều dài hơn 8 km. Trong đó, rạch Cầu Bông thuộc hệ thống này là một trong những đoạn ô nhiễm nhất.

Chờ đợi dòng chảy hồi sinh

Những ngày giữa tháng 10-2024, phóng viên Báo Người Lao Động tới hẻm 153 Điện Biên Phủ, phường 15, quận Bình Thạnh - nơi rạch Cầu Bông chảy qua. Hàng trăm hộ dân đang sinh sống ven dòng nước đen ngòm với rác thải ngập ngụa, mùi hôi nồng nặc.

Ông Huỳnh Văn Vít cho hay gia đình 6 người của ông ở đây từ năm 1958. Khi đó, nước rạch Cầu Bông rất trong, những luống rau muống ven bờ vừa tô điểm mảng xanh vừa giúp người dân tăng gia. Sau đó, dân cư mỗi ngày mỗi đông, sự ô nhiễm vì thế càng tăng lên.

Bây giờ, dòng nước trước nhà ông Vít nổi lềnh bềnh từng lớp rác. "Ngoài ruồi, muỗi, việc phải xử lý các loại rắn, rết bò vào nhà là chuyện "cơm bữa". Mỗi khi mưa lớn, nước bẩn cùng rác trôi vào, muốn ra bên ngoài phải xắn quần hết cỡ mà nhiều lúc vẫn ướt" - ông nêu thực trạng.

Nói về dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, người đàn ông 68 tuổi này cho hay chính quyền địa phương đã đến đo đạc, xem xét giấy tờ, đưa ra mức giá bồi thường cho các hộ dân trong khu vực. "Đa số người dân ở đây thu nhập thấp, gia đình lại đông người. Mong các cơ quan chức năng cân nhắc về giá bồi thường giải phóng mặt bằng, hoặc cho người dân mua đất tái định cư với mức phù hợp" - ông Vít bày tỏ.

Cách đó vài căn nhà, gia đình bà Phạm Thị Ba cũng mong các đơn vị liên quan sớm có kế hoạch cụ thể để người dân ở đây sớm ổn định cuộc sống, thoát cảnh "sống chung với rác"...

Trong khi đó, rạch Xuyên Tâm đoạn dọc sông Vàm Thuật (quận Gò Vấp) đã có nhiều căn nhà được tháo dỡ, bàn giao cho đơn vị thi công. Tại hẻm 566 Nguyễn Thái Sơn, bà Nguyễn Thị Nga cho biết sẵn sàng giao mặt bằng. Bà kỳ vọng dự án sớm triển khai để con rạch không còn ô nhiễm, đời sống người dân tốt hơn.

Gần 14.000 tỉ đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

Những kỳ vọng của người dân đang được hiện thực hóa nhanh chóng. Tại kỳ họp chuyên đề cuối tháng 9 vừa qua, HĐND TP HCM đã thông qua nghị quyết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm.

Theo đó, dự án tăng tổng mức đầu tư từ hơn 9.660 tỉ đồng lên trên 17.220 tỉ đồng. Trong số này, gần 14.000 tỉ đồng dành cho chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Luật Đất đai 2024 - tăng hơn 7.300 tỉ đồng so với dự toán trước đây.

Ông Võ Trung Trực, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cho biết lý do tăng tổng mức bồi thường là vì TP HCM vận dụng chính sách hỗ trợ thêm cho người dân nhằm giúp họ có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Trước đây, địa phương áp dụng mức bồi thường theo các mốc thời điểm 15-10-1993, 1-7-2004 thì tối đa chỉ 40%. Khi vận dụng Luật Đất đai 2024, mức này tăng lên 70%; trước kia hỗ trợ không đáng kể thì nay thấp nhất cũng 42%.

Quận Bình Thạnh và quận Gò Vấp đang khẩn trương thực hiện các đầu việc liên quan. Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Hùng, Trưởng Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận Gò Vấp, cho biết trên địa bàn có 138 trường hợp - gồm Trường ĐH Văn Lang và 137 hộ dân - ảnh hưởng bởi dự án. Tổng diện tích đất dự kiến thu hồi là hơn 24.468 m2. Tổng dự toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ vốn chỉ hơn 354 tỉ đồng nhưng theo Luật Đất đai 2024, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có thay đổi nên con số này dự kiến tăng lên trên 670 tỉ đồng.

Đến nay, Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận đã phối hợp vận động 50 hộ dân đồng thuận với chủ trương thực hiện dự án, đồng ý nhận tiền bồi thường, hỗ trợ. Đến hết ngày 9-10, ban đã tiến hành chi trả cho 39 trường hợp. Trong khi đó, 35 trường hợp đã bàn giao mặt bằng với chiều dài tuyến bàn giao hơn 850 m…