Sở Y tế TP HCM nói về thủ đoạn mới của hàng giả

Thông tin trên được BSCK2 Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM, báo cáo tại buổi khảo sát thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả do Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội, ngày 22-7.

BS Nam cho biết hiện TP có hơn 9,9 triệu dân (năm 2024) và sau sáp nhập từ 1-7 vừa qua, dân số đạt khoảng 13,7 triệu người. Trên địa bàn TP hiện có 164 bệnh viện công lập cùng hàng chục ngàn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm và thực phẩm, TP HCM cũng là đầu mối phân phối thuốc lớn cho cả nước. Trong lĩnh vực thực phẩm, thành phố quản lý hơn 13.700 cơ sở kinh doanh, 2.800 cơ sở sản xuất – chế biến, hàng ngàn bếp ăn, siêu thị, chợ đầu mối và cửa hàng tiện lợi.

Nhiều thủ đoạn tinh vi

Nhận định về thực trạng sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả, BS Nam cho biết đây hoạt động phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao. Tình hình sản xuất và kinh doanh hàng giả hiện nay diễn ra hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Cụ thể như quá trình sản xuất thuốc giả bố trí cùng lúc tại nhiều địa điểm, sử dụng mạng xã hội hoặc ứng dụng giao hàng tận nhà để mua, bán nhằm che dấu địa điểm. Khu vực sản xuất thường đặt tại các khu vực nhà không số, ít người qua lại hoặc núp bóng dưới hoạt động sản xuất của các công ty bình phong để tránh sự chú ý của người dân và cơ quan chức năng.

Về sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ, các đối tượng thường tập trung vào những mặt hàng có giá trị cao, thường không sản xuất với số lượng lớn mà xé lẻ hoặc sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó, không cho người đặt hàng đến nơi sản xuất để lấy hàng nhằm tránh bị phát hiện, xử lý.

"Trước đây, hàng giả lưu thông trên thị trường đa số là sản phẩm làm giả bao bì, tem nhãn mạo danh sản phẩm thật; tập trung vào những loại mặt hàng có sức tiêu thụ lớn, các thương hiệu lớn trên thị trường. Tuy nhiên, hiện nay một số cơ sở sản xuất hàng giả tự tạo mẫu sản phẩm không được cấp giấy đăng ký lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm giả, sử dụng mã vạch, mã QR giả, tem chứng nhận sản phẩm giả để đánh lừa cơ sở bán lẻ và người tiêu dùng" - BS Nam nói.

Công an TP HCM đã phát hiện nhiều vụ việc quy mô lớn. Điển hình, một vụ thu giữ 1.164 thùng thuốc giả trị giá hàng tỉ đồng cùng dây chuyền sản xuất hiện đại và nguyên liệu không rõ nguồn gốc. Một vụ khác do Công an TP HCM phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương triệt phá cho thấy cơ sở sản xuất sữa giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng như Abbott Ensure, Glucerna với tổng giá trị lên đến 14,5 tỉ đồng. Các đối tượng thường xuyên thay đổi địa điểm, chỉ bán hàng qua mạng để tránh bị phát hiện.

Từ năm 2024 đến giữa năm 2025, Sở Y tế và Sở An toàn thực phẩm đã kiểm tra hàng chục ngàn cơ sở, xử phạt hàng trăm trường hợp với tổng số tiền phạt lên đến hàng tỉ đồng, áp dụng các biện pháp như đình chỉ hoạt động, thu hồi sản phẩm và tiêu hủy hàng giả. Riêng trong tháng cao điểm từ 15-5 đến 15-6-2025, TP HCM xử lý 3.341 vụ, khởi tố 2 vụ với 6 bị can.

Để tăng cường hiệu quả quản lý, TP HCM đã triển khai cổng tra cứu hành nghề y dược (https://tracuu.medinet.org.vn) và công khai danh sách cơ sở vi phạm trên các cổng thông tin điện tử. Hệ thống quản lý thuốc quốc gia được áp dụng để theo dõi vòng đời thuốc.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn lớn. Lực lượng kiểm tra mỏng, số lượng cơ sở quá đông, thủ đoạn ngày càng tinh vi, trong khi thương mại điện tử phát triển mạnh khiến việc phát hiện, xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn.