Sốt ruột với chương trình sang Úc làm nông

Cuối năm 2024, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) chính thức công bố một đơn vị sự nghiệp cùng 6 doanh nghiệp (DN) được lựa chọn triển khai chương trình đưa công dân Việt Nam sang Úc làm việc trong ngành nông nghiệp (chương trình), khiến nhiều người lao động (NLĐ) kỳ vọng và phấn khởi. Nhưng sau hơn nửa năm, chương trình vẫn đứng yên, khiến hàng trăm người đã đăng ký rơi vào tình trạng chờ đợi mỏi mòn.

Chờ đợi và hy vọng

Hơn 5 tháng kể từ khi trúng tuyển tham gia chương trình, chị Hồ Phương N. (30 tuổi, quê Đồng Tháp) vẫn chưa biết ngày nào được xuất cảnh. Đơn vị tiếp nhận hồ sơ cũng không đưa ra mốc thời gian cụ thể, chỉ nói đang "chờ thông báo từ phía Úc".

"Vì quá kỳ vọng, tôi đã nghỉ việc, đăng ký học tiếng Anh, rèn luyện thể chất và chuẩn bị tâm lý rất kỹ. Nhưng chờ mãi không thấy động tĩnh gì, nên đành phải về quê tìm công việc tạm thời để trang trải cuộc sống" - chị N. bày tỏ. Không chỉ chị N., hàng chục NLĐ khác cũng rơi vào tình trạng tương tự. Tất cả đều bỏ công việc hiện tại để theo đuổi giấc mơ sang Úc làm nông nghiệp, xong hiện chỉ biết chờ đợi trong hy vọng.

Anh Lê Hoàng T. (28 tuổi, quê Hà Tĩnh) bức xúc nói một chương trình được quảng bá rầm rộ, bài bản - từ lễ ký kết đến khâu lựa chọn DN triển khai. Ai cũng tưởng sẽ được đi sớm, ai ngờ sau đó là sự im lặng kỳ lạ. 

Theo anh T., điểm hấp dẫn nhất của chương trình là mức lương cao, chi phí đi thấp, được phía Úc hỗ trợ từ vé máy bay, nơi ở… Nhiều người kỳ vọng sẽ đổi đời nhờ cơ hội này. "Nhưng chờ hoài mà chẳng có ai được đi. Dù là đi hay không cũng cần một câu trả lời rõ ràng để NLĐ còn tính đường khác" - anh T. bức xúc.

Chị Nguyễn Thị Bích V. (32 tuổi, quê Nam Định), một lao động từng sang Nhật làm thực tập sinh 3 năm và nay đăng ký đi Úc, tỏ vẻ thất vọng vì chưa biết khi nào chương trình mới khởi động. "Tôi đã từng làm nông nghiệp nhà kính ở Nhật 3 năm, khi biết Úc có chương trình này thì rất mừng. Nhưng hiện cả lớp tôi học gần 30 người, chưa ai có lịch xuất cảnh. Tôi đã lỡ nhiều cơ hội việc làm trong nước để chờ chương trình này. Giờ chỉ mong có thông tin rõ ràng, đừng để NLĐ thấp thỏm" - chị V. nói.

Một số DN xuất khẩu lao động (XKLĐ) tham gia chương trình này cũng thừa nhận những khó khăn khi triển khai. Theo kế hoạch, các DN tiếp nhận lao động tại Úc sẽ làm việc với các DN được chọn tại Việt Nam để trao đổi chi tiết về hợp tác đưa lao động sang Úc. Nhưng kế hoạch này vẫn đang ở trạng thái "chờ".

Bảo vệ người lao động

Theo ông Nguyễn Văn Trường Vi, Giám đốc Công ty CP Đầu tư Thương mại Quốc tế Sài Gòn Thiên Vương, trong bối cảnh nhu cầu việc làm cao, NLĐ không chỉ cần cơ hội mà còn cần sự minh bạch về tiến độ, nhất là với các chương trình được ký kết giữa hai chính phủ.

Việc công bố rầm rộ rồi lặng lẽ ngưng trệ không chỉ ảnh hưởng đến niềm tin, mà còn gây thiệt hại trực tiếp cho những NLĐ đã đánh cược cả công việc và tương lai của họ vào một hành trình chưa thể khởi hành.

Luật sư di trú Thai Nguyen (Sydney - Úc) cho rằng nguyên nhân sâu xa khiến chương trình đưa lao động Việt Nam sang Úc làm nông nghiệp đình trệ là do những thay đổi trong chính sách nội bộ của Chính phủ Úc. Theo luật sư, Chính phủ Úc đã rà soát lại với xu hướng siết chặt nhiều loại visa, trong đó có cả visa lao động. Vì vậy, việc triển khai đưa 1.000 lao động nông nghiệp Việt Nam sang Úc trở nên chậm hơn dự kiến.

Vì vậy, trong thời gian chờ, các bên liên quan ở Việt Nam nên chủ động yêu cầu đối tác Úc cung cấp thông tin chính thức, đồng thời công bố lộ trình dự kiến để NLĐ không bị lỡ nhịp với thị trường trong nước hoặc các chương trình hợp pháp khác.

Nói về những thiệt hại mà NLĐ phải chịu khi các chương trình XKLĐ bị ngưng - trễ, luật sư Trần Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Luật Nhật Việt, đánh giá NLĐ là đối tượng yếu thế trong các chương trình XKLĐ. Một khi tham gia chương trình nào đó mà bị "gãy gánh" thì rất dễ mất quyền lợi, thậm chí là tranh chấp dân sự kéo dài.

Do đó, luật sư Tuấn kiến nghị Bộ Nội vụ sớm rà soát, công khai tình trạng pháp lý của các DN được cấp phép, đồng thời tạm dừng tuyển sinh mới với các đơn vị đang có dấu hiệu rủi ro, nhằm bảo vệ NLĐ và bảo đảm tính nghiêm túc, an toàn của chương trình hợp tác với Úc.