Nghệ sĩ tiếc thương đạo diễn “Ván bài lật ngửa”

 

Trong số những tác phẩm điện ảnh mà tôi tham gia, Ván bài lật ngửa (8 tập) được nhiều nhà phê bình nhận định là đỉnh cao của điện ảnh Việt Nam. Nguyên tác kịch bản phim được đạo diễn Lê Hoàng Hoa chuyển thể từ bản thảo tiểu thuyết Giữa biển giáo rừng gươm của nhà văn Trần Bạch Đằng. Đạo diễn Lê Hoàng Hoa đã sửa đổi khá nhiều chi tiết so với tiểu thuyết và đã đặt tên chính thức cho bộ phim là Ván bài lật ngửa.

 

 

Bộ phim này đã đoạt giải đặc biệt LHP Việt Nam lần thứ 6 năm 1983, giải Bông sen bạc LHP Việt Nam lần thứ 7 -1985. Tôi ghi nhớ công lao của ông, người đạo diễn tài hoa, người hết lòng vì một nền điện ảnh tiên tiến. Giữa tôi và ông có nhiều kỷ niệm, qua đó tôi học hỏi ở ông nhân cách sống, sự nghiêm túc trong nghề. Vĩnh biệt ông, người đã tạo ra một Nguyễn Thành Luân - vai diễn để đời trong sự nghiệp nghệ thuật của tôi.

 

 

 

Tôi đến sân khấu với nghệ danh Kim Loan, vì ba tôi hồi đó là dân đờn ca tài tử, đã lập ban tài tử ở Bến Ninh Kiều, Cần Thơ mang tên Kim Loan. Đến khi tôi lên Sài Gòn, tham gia vào làng nghệ thuật chuyên nghiệp, được gặp đạo diễn Lê Hoàng Hoa, ông đã mời tôi tham gia bộ phim 11 Giờ 30 do Trung tâm Điện ảnh Sài Gòn sản xuất.

 

 

Lúc đó đạo diễn Lê Hoàng Hoa đã hỏi tôi: “Em hát cải lương được bao lâu?”, tôi nói chỉ mới bắt đầu, anh nói thêm: “Với điện ảnh, sự bắt đầu này đòi hỏi gấp 3 lần so với sân khấu cải lương”. Vĩnh biệt anh Hoa, anh mãi mãi sẽ sống trong lòng công chúng yêu nghệ thuật và điện ảnh nước nhà.

 

 

 

Tôi tham gia bộ phim Chân trời tím do Liên ảnh Công ty sản xuất, dựa theo tiểu thuyết của Văn Quang đã được anh Lê Hoàng Hoa dàn dựng năm 1970. Đây là phim màu, màn ảnh đại vĩ tuyến, kinh phí thời đó là 7 triệu đồng, doanh thu 50 triệu đồng. Tôi quý anh Hoa bởi tính lạc quan, yêu đời. Lúc thành danh hay gặp trắc trở trong cuộc sống gia đình, lúc nào anh cũng lạc quan, yêu đời. Vĩnh biệt anh, người anh cả của điện ảnh quê nhà, người đã cho những diễn viên chúng tôi cơ hội để tỏa sáng và được công chúng yêu mến.

 

 

 

Đạo diễn Lê Hoàng Hoa chọn tôi vào phim Điệu ru nước mắt (thực hiện năm 1970). Tuy ảnh hưởng của dòng phim cao bồi Mỹ nhưng được đạo diễn Lê Hoàng Hoa đã cố gắng Việt hóa. Nhân vật du đãng Trần Đại dẫu một thời làm mưa làm gió trên giang hồ nhưng tận sâu trong nội tâm vẫn cần tình yêu, tình bạn.
         

Đạo diễn Hoàng Hoa chú ý khai thác sự chuyển hóa của một tên cướp, để nhấn mạnh tư tưởng “quay đầu là bờ”. Hay tin anh Hoa qua đời, tôi bàng hoàng xúc động. Vậy là tôi đã mất đi một người anh...

 

 

Tôi có nhiều kỷ nhiệm với anh Hoàng Hoa khi tham gia bộ phim Con ma nhà họ Hứa (1972-1973) do anh làm đạo diễn. Bộ phim dựa vào câu chuyện có thật trong gia đình nhà họ Hứa. Phim được quay tại một biệt thự ở Đà Lạt. Ngày nay, ngôi biệt thự này nổi tiếng là thần bí và người dân ở Đà Lạt khi nhắc đến ngôi biệt thự này, thường gọi nó là "căn nhà ma".

 

Bộ phim này do ông chủ của đoàn cải lương Dạ Lý Hương (lúc đó cũng đứng ra lập hãng phim) đầu tư và mời đạo diễn Lê Hoàng Hoa thực hiện. Phim còn có sự tham gia của NSND Năm Châu, NSND Bạch Tuyết, cố NS Dũng Thanh Lâm, Tư Rọm, cố NS Năm Sa đéc, cố NSND Ba Vân, cố NS Khả Năng, Thanh Việt và NS hài Tùng Lâm.

 

 

Tôi nhớ mãi những phân đoạn phải quay nhiều lần, vì tôi cũng sợ ngôi nhà ma ở Đà Lạt, mà anh Hoa thì lúc nào cũng bắt tôi phải khám phá, thâm nhập để khi quay có cảm xúc thật. Nhớ đến bộ phim lại nhớ đến dự án dở dang của anh khi muốn làm phần 2 câu chuyện phim này, thế mà nay anh đã ra đi. Xin thắp nén hương vĩnh biệt anh.

 

 

Tôi tham gia nhiều phim do anh làm đạo diễn. Nhớ nhất là phim Giỡn mặt tử thần. Lúc đó tôi và Bảo Ân đóng chung. Tuy nhiên vì phim được dàn dựng cận ngày 30-4, đến nay vẫn là bộ phim tư liệu của điện ảnh nước nhà chưa được trình chiếu. Nay, hay tin anh mất, tôi rất xúc động. Chia tay anh Hoa, mong anh dưới suối vàng mỉm cười vì phim ảnh của anh công chúng vẫn luôn nhớ, giới nghệ sĩ chúng tôi vẫn dành nhiều cảm xúc khi xem lại và khi nhắc về anh.

 

 

 

Tôi không phải là người của điện ảnh nhưng ngưỡng mộ ông vì Ván bài lật ngửa là niềm tự hào của giới nghệ sĩ điện ảnh Việt. Qua phim trên, Nguyễn Chánh Tín và Thương Tín đã trở thành bộ đôi mà hồi nhỏ, thế hệ diễn viên của chúng tôi yêu thích, khao khát được thể hiện nhân vật hai anh đã đóng. 

 

NSƯT Hữu Châu. Ảnh: T.Hiệp
                 

Điều làm tôi cảm kích và học hỏi rất nhiều ở những tác phẩm điện ảnh mà ông đã làm, đó là sự nghiêm túc trong dàn dựng, phim ít có lỗi kỹ thuật, càng không có những cảnh quay ẩu. Ông cẩn thận đến từng chi tiết, hành động và luôn dành khoảng trống để người xem lắp trí tưởng tượng vào phim do ông làm. Nay ông đã ra đi, để lại niềm thương tiếc cho nhiều thế hệ nghệ sĩ, trong đó có cả những nghệ sĩ sân khấu của chúng tôi.

 

 

Tôi học ở chú sự năng động trong làm việc, những thao tác, những tích tắc chuyển biến tâm lý để khán giả không kịp dự đoán mà phải bất ngờ. Chú cắt cảnh, chọn tiêu đề của cận ảnh rất hay, rất chắc lọc. Mong chú yên nghỉ nơi cõi vĩnh hằng để mãi mãi được sống với tình yêu của công chúng dành cho điện ảnh nước nhà.