Vì sao ít có tác phẩm đỉnh cao?

Chiều 18-5, Ban Thường vụ và Thường trực Thành ủy TPHCM đã có cuộc gặp gỡ văn nghệ sĩ tiêu biểu của TPHCM nhằm lắng nghe những ý kiến đóng góp về việc thực hiện Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị và chương trình Hành động 45 của Thành ủy TPHCM nhằm đẩy mạnh, tiếp tục nâng cao chất lượng văn học nghệ thuật trong thời kỳ đổi mới.

 

 

 

Bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM, nêu đề dẫn: “Vì sao TP ít có tác phẩm đỉnh cao? Trách nhiệm của văn nghệ sĩ đối với việc phát huy vai trò hướng tới mục tiêu và tạo hiệu quả tốt hơn trong công tác sáng tác, biểu diễn”.

 

Giáo sư Ca Lê Thuần, Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật TPHCM, đã đưa thêm những nội dung bổ sung về trách nhiệm của giới sáng tác trước những thay đổi trong đời sống hội nhập: Văn học nghệ thuật cần làm gì và có thể làm gì để góp phần hoàn thiện xã hội, con người và bản thân? Văn học nghệ thuật góp phần chuẩn bị gì cho con người đi vào hội nhập với thế giới hiện đại nhưng biết quý trọng thanh danh, không đánh mất bản sắc dân tộc?

 

Nhà văn Trần Thanh Giao (Hội Nhà văn TPHCM) băn khoăn: “Vấn đề này đã được đặt ra cách đây 10 năm nhưng vẫn bị bỏ quên. Cái chuẩn của tác phẩm đỉnh cao được xét như thế nào khi mà một tác phẩm văn học vừa đoạt được giải A như Hội thề của tác giả Nguyễn Văn Thân lại “bị đánh” tơi bời? Yếu tố chân-thiện-mỹ trong mỗi tác phẩm cần được thẩm định sâu sắc và có trách nhiệm”.

 

Bức xúc không kém, đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ nói: “Hiện nay, tôi báo động sân khấu kịch nói cũng sẽ như cải lương, không có rạp biểu diễn, không có sàn tập và biện pháp an toàn trong biểu diễn. Chính vì thiếu cơ sở vật chất nên khó có tác phẩm đỉnh cao”.

 

NSƯT - đạo diễn Hồng Vân (Sân khấu Kịch Phú Nhuận) đề xuất: “Vừa rồi Kịch Phú Nhuận ra Bắc biểu diễn. Biết được Nhà hát Chèo Trung ương được xây dựng hai rạp mới trên “đất vàng” tại thủ đô. Trong khi đó, cải lương là đặc sản của miền Nam, kịch nói của các đơn vị xã hội hóa cũng đã được cả nước công nhận, thế nhưng vẫn phải đi thuê rạp để tồn tại”.

 

Nghệ sĩ Mỹ Uyên (Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ TPHCM) phát biểu: “Vừa qua, chúng tôi thực hiện đợt tuyên truyền Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đã dựng vở Điều ước thiêng liêng (tác giả: Nguyên An, đạo diễn: Chánh Trực), được Thành ủy hứa tài trợ 100 triệu đồng để tổ chức biểu diễn 20 suất. Như vậy, mỗi suất chỉ có 5 triệu đồng. Thế nhưng đến nay đã diễn được suất thứ 4, chúng tôi vẫn chưa nhận được tiền? Muốn có tác phẩm đỉnh cao, Nhà nước phải hỗ trợ”.

 

NSND Thế Anh bày tỏ: “Thành ủy cần quan tâm đến đời sống diễn viên, cần có sự hướng dẫn để làm tốt hơn việc duy trì những tác phẩm đỉnh cao”.

 

“Tiêu chuẩn đúng tầm của một nhà hát cấp quốc gia, cấp TP là như thế nào? Ngay cả điện ảnh cũng bị bỏ ngỏ, cứ nói các phim được dàn dựng trong trường quay hiện đại, nhưng TPHCM có trường quay nào đúng tầm trong khu vực chưa, nói gì đến hiện đại như các nước tiên tiến? Xin thưa, Thành ủy có quan tâm đấy, nhưng thẳng thắn mà nói là chưa sâu sát, cần cụ thể hơn nữa”- NSND Đoàn Dũng nhấn mạnh.

 

 

Họa sĩ Huỳnh Văn Mười khẳng định: “Trình độ lý luận phê bình mỹ thuật đang là lỗ hổng quá lớn. Đội ngũ giáo viên dạy mỹ thuật chưa được cập nhật tốt kiến thức nên việc giảng dạy mang tính đối phó”.

 

NSND Đoàn Dũng nói thêm: “Ai là người kiểm tra, thẩm định chất lượng đào tạo hiện nay của các trường dạy về nghệ thuật sân khấu, điện ảnh, mỹ thuật”.

 

NSƯT Tạ Minh Tâm, Trưởng Khoa Thanh nhạc Nhạc viện TPHCM: “Tôi cho rằng do thiếu sự đào tạo, giáo dục và quan tâm nên một số ca sĩ đã sao chép cách biểu diễn và sáng tác không phù hợp của nước ngoài, một số phóng viên báo chí lại tiếp tay quảng bá nên sự thể hiện của ca sĩ hiện nay quá lộn xộn, trong khi các lò đào tạo không chính quy được tự lăng xê mình, dẫn đến thiếu những nhân tố tích cực của lĩnh vực ca nhạc, từ biểu diễn cho đến sáng tác”.

 

Về sáng tác, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu nói: “Các đài truyền hình lại quảng bá nhiều ca khúc bá láp, ví dụ như câu hát hết sức bậy bạ: “Em cho anh một lần để rồi anh quên”. Tôi yêu cầu phải siết chặt hơn nữa việc cấm phát hành, phổ biến những ca khúc như thế”.

 

Giáo sư Mai Quốc Liên lên án: “Các đài truyền hình bán sóng để lấy quảng cáo, phim truyền hình xuống cấp một cách không chấp nhận được. Người xem phim, ca nhạc hiện nay đang bị cơn lốc thương mại hóa làm mất đi sự thưởng thức đúng tầm để nuôi dưỡng tâm hồn”.

 

 

Ông Nguyễn Văn Đua, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM, đưa ra một đề nghị: “Để có tác phẩm đỉnh cao, theo tôi các văn nghệ sĩ phải tiếp cận hơi thở cuộc sống và đặt mình trong tư thế chiến đấu. Thực tiễn đổi mới của đất nước đã cho thấy còn rất nhiều lĩnh vực cần được đưa vào những tác phẩm điện ảnh, truyền hình, sân khấu, âm nhạc, múa, hội họa, nhiếp ảnh, văn học… Rất cần văn nghệ sĩ TPHCM có sự tiếp sức để tạo ra sức mạnh trong công cuộc xây dựng, đổi mới TP; ngọn lửa yêu nghề, tâm huyết của văn nghệ sĩ thông qua mỗi tác phẩm sẽ làm cho cuộc sống người dân ngày càng tốt đẹp hơn”.

 

Kết luận, sau khi nghe 18 ý kiến đóng góp của các văn nghệ sĩ, ông Lê Thanh Hải, Bí thư Thành ủy TPHCM, phát biểu: “Tôi ghi nhận ý kiến đầy nhiệt huyết và trăn trở của văn nghệ sĩ TPHCM qua cuộc đối thoại này. Tôi chính thức yêu cầu Ban Tuyên giáo Thành ủy tổ chức sâu hơn những buổi thảo luận, gặp gỡ mang tính chuyên đề với 9 hội chuyên ngành nhằm lắng nghe từng tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và đề xuất của văn nghệ sĩ, từ đó từng bước khắc phục một cách có hiệu quả.

 

Tháo gỡ được những khó khăn, vướng ngại để thúc đẩy sáng tác, tạo những tác phẩm đỉnh cao, nhất là hướng sáng tác đến việc chống tham nhũng, điều bức xúc nhất của nhân dân cả nước. Thành ủy xin ghi nhận sự thiếu sót khi đặt ngành văn hóa đứng hàng thứ tư trong việc đầu tư ngân sách (sau giáo dục, y tế, thể thao). Thành ủy sẽ điều chỉnh lại để hỗ trợ tích cực cho công tác xây dựng những công trình phục vụ văn hóa nghệ thuật của TP cho tương xứng với một trung tâm văn hóa lớn của cả nước”.