Sữa, thuốc, thực phẩm chức năng bị làm giả: Nhận diện thế nào?

Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an vừa ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam thêm 4 bị can liên quan đến đường dây sản xuất, buôn bán sữa bột giả với số lượng lớn trên địa bàn TP Hà Nội và các tỉnh lân cận xảy ra tại Công ty CP Dược quốc tế Rance Pharma, Công ty CP Dược dinh dưỡng Hacofood Group (đều có trụ sở tại Hà Nội).

Hàng loạt sữa, thuốc, thực phẩm chức năng bị phát hiện làm giả

Trước đó, ngày 10-4, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an khởi tố, bắt 8 đối tượng trong đường dây sản xuất sữa giả tại hai công ty nói trên, thu giữ 84 loại sản phẩm sữa bột và hơn 26.000 hộp sữa.

Theo điều tra, từ tháng 8-2021, lợi dụng nhu cầu tiêu thụ cao các sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung, đặc biệt là sữa bột trên thị trường nội địa, Vũ Mạnh Cường (46 tuổi) và Hoàng Mạnh Hà (46 tuổi) đã thành lập 2 công ty trên để sản xuất, kinh doanh và phân phối sữa bột giả.

Đến nay, nhóm này đã sản xuất tới 573 nhãn hiệu sữa bột các loại, hướng đến đối tượng tiêu dùng là người bị tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, thiếu tháng và phụ nữ mang thai.

Liên quan đến đường dây sữa giả, Bộ Công an cho biết trong 84 sản phẩm sữa bột thu giữ trong quá trình khám xét, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã xác định 12 sản phẩm sữa bột có hàm lượng các chất dinh dưỡng chính dưới 70% so với công bố - đủ căn cứ xác định là hàng giả.

Nhiều sản phẩm sữa này từng được bác sĩ, người nổi tiếng quảng cáo, gây hoang mang dư luận. Nhóm đối tượng lập 9 công ty "vỏ bọc", thu lợi gần 500 tỉ đồng trong 4 năm hoạt động.

Tiếp đó, ngày 16-4, Công an Thanh Hóa thông tin đã triệt phá đường dây sản xuất thuốc giả trên toàn quốc, bắt giữ 14 đối tượng.

Lực lượng chức năng khám xét 6 địa điểm, thu giữ 21 loại thuốc giả, chủ yếu là tân dược và thuốc xương khớp, với tổng khối lượng gần 10 tấn.

Thuốc được sản xuất từ nguyên liệu không rõ nguồn gốc, đóng gói thành phẩm, rồi phân phối qua các nhà thuốc và mạng xã hội. Đường dây này thu lợi bất chính gần 200 tỉ đồng.

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết chưa phát hiện thuốc giả trong hệ thống bệnh viện công. Các loại thuốc này chủ yếu được bán trên mạng.

Ngày 25-4, Bộ Công an tiếp tục điều tra một đường dây sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả do Phạm Vũ Khiêm, Giám đốc Công ty Herbitech cầm đầu. Các sản phẩm như BABY SHARK và Medi Kid Calcium K2 được quảng cáo nhập khẩu nhưng thực tế sản xuất tại Việt Nam với chất lượng thấp. Đây là nhóm bổ sung dinh dưỡng cho trẻ em, trong đó có cả trẻ sơ sinh.

Cơ quan Công an xác định, Công ty trên đã gia công, sản xuất hơn 200 sản phẩm có giá trị lên tới hàng trăm tỉ đồng, nhưng lại thiếu sự kiểm soát về chất lượng. Mặc dù sản phẩm được quảng cáo là nhập khẩu từ Pháp, Đức, Mỹ, nhưng thực tế, giá thành và chất lượng không đúng như công bố.

Tại cơ quan điều tra, Phạm Vũ Khiêm thừa nhận đã cố ý chỉnh sửa chỉ tiêu công bố sản phẩm để hợp thức hóa điều kiện lưu hành ngoài thị trường.

Theo ghi nhận, các sản phẩm như Baby Shark và Medi Kid Calcium K2 đã được bày bán tràn lan trên nhiều gian hàng trực tuyến, hiệu thuốc lẫn các cửa hàng chuyên kinh doanh thực phẩm chức năng dành cho mẹ và bé.

Trong đó, Medi Kid Calcium K2 được quảng cáo rầm rộ với công dụng "bổ sung canxi, giúp xương và răng chắc khỏe, hỗ trợ phát triển chiều cao ở trẻ nhỏ".

Chỉ một ngày sau, thêm một đường dây sản xuất thực phẩm chức năng giả với số lượng thu giữ hơn 100 tấn bị triệt phá. Nhiều sản phẩm gắn mác nhập khẩu từ Mỹ, châu Âu nhưng thực chất nhập từ Trung Quốc, chất lượng chỉ đạt dưới 30% công bố.

Từ năm 2016, các đối tượng đã sản xuất hơn 900 nhãn hiệu giả, thu lợi hàng trăm tỉ đồng. Hàng hóa chủ yếu nhắm đến người cao tuổi, phụ nữ mang thai và trẻ em.

Gần đây nhất, ngày 26-4, Công an tỉnh Phú Thọ cho biết đã đột kích, khám xét khẩn cấp xưởng sản xuất và kho hàng của Công ty TNHH Famimoto Việt Nam (ở xã Thụy Vân, thành phố Việt Trì).

Công an phát hiện, tạm giữ hơn 71.000 lít dầu ăn, gần 40 tấn mì chính, 22 tấn hạt nêm và 9 tấn bột canh giả. Giám đốc Công ty TNHH Famimoto Việt Nam, Nguyễn Văn Hưng, bị tạm giữ khẩn cấp để điều tra về hành vi sản xuất thực phẩm giả.

Ngoài ra, cơ quan công an còn tạm giữ gần 84 tấn phụ gia các loại dùng để sản xuất, san chiết các loại mì chính, hạt nêm, bột canh giả nói trên...

Cơ quan điều tra bước đầu xác định, Công ty TNHH Famimoto Việt Nam đã tiêu thụ ra thị trường 144 tấn dầu ăn, 118 tấn bột canh, 363 tấn hạt nêm giả.

Ngoài ra, cơ quan công an còn làm rõ hơn 1.220 tấn mì chính có dấu hiệu vi phạm về chỉ dẫn tem mác. Đáng chú ý, các sản phẩm hàng giả trên đã được Công ty TNHH Famimoto Việt Nam bán cho các bếp ăn tại các khu công nghiệp, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động.

Cần tỉnh táo trước "ma trận" quảng cáo

Trước đó, Bộ Công an khuyến cáo người dân không sử dụng 12 sản phẩm sữa bột giả và hàng chục sản phẩm khác đang được điều tra, sau vụ thu giữ 573 loại sữa bột giả.

Thiếu tướng Hoàng Anh Tuyên, Phó chánh Văn phòng, người phát ngôn Bộ Công an, lưu ý khi mua thực phẩm là các loại sữa, người tiêu dùng phải tỉnh táo, thận trọng và có trách nhiệm đối với sức khỏe của bản thân.

Không nên tin tưởng mù quáng vào các lời giới thiệu từ những người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trên không gian mạng, cần chọn thương hiệu sữa uy tín, địa chỉ cụ thể, rõ ràng, không mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ; kiểm tra bao bì sản phẩm, thông tin nhà sản xuất, hạn sử dụng, số lô.

Theo Bộ Y tế, với sữa bột cho trẻ em và người bệnh, người tiêu dùng nên chọn sản phẩm có giấy công bố tiêu chuẩn sản phẩm rõ ràng, kiểm tra mã QR code nếu có.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân kiểm tra kỹ bao bì sản phẩm, chú ý tem chống giả, ngày sản xuất – hạn dùng và mã vạch. Với thuốc, cần cảnh giác nếu viên thuốc có màu sắc khác lạ, dễ vỡ, có mùi lạ.

Chỉ mua thuốc tại nhà thuốc, quầy thuốc uy tín, có giấy phép và địa chỉ rõ ràng. Không mua thuốc từ nguồn không rõ ràng như chợ, hàng rong, mạng xã hội, livestream... Trường hợp mua thuốc trực tuyến, chỉ mua thuốc trên các trang web được cấp phép bán thuốc trực tuyến.

Chỉ dùng thực phẩm chức năng được Cục An toàn thực phẩm cấp phép. Thực phẩm bảo vệ sức khỏe không phải thuốc, không thay thế thuốc chữa bệnh. Nếu có bệnh, người dân cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.

Người dân có thể tra cứu thông tin thuốc tại https://dichvucong.dav.gov.vn/congbothuoc/index và thực phẩm chức năng tại vfa.gov.vn. Những sản phẩm không có trong danh sách công bố chính thức có thể là hàng giả hoặc chưa được cấp phép lưu hành, cần cảnh giác khi sử dụng.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân lựa chọn gia vị nấu ăn từ các nhà sản xuất uy tín, có nhãn mác đầy đủ thông tin như tên sản phẩm, địa chỉ sản xuất, hạn sử dụng và thành phần phụ gia. Đối với thực phẩm nhập khẩu, nhãn phụ bằng tiếng Việt là bắt buộc để đảm bảo an toàn.