Mỗi năm thất thu 8,500 tỷ ngân sách do buôn lậu thuốc lá
Theo báo cáo của Tổng hội Y sĩ Hoa kỳ năm 2010, con số các chất độc trong khói thuốc được tìm thấy là 7.000 chất và 100 chất trong số đó gây ra ung thư, các bệnh lý liên quan đến hút thuốc lá (gồm tử vong).
Việt Nam là quốc gia có biên giới giáp với nhiều nước nên kiểm soát buôn lậu thuốc lá gặp nhiều khó khăn. WHO đề xuất các biện pháp để giúp Việt Nam kiểm soát buôn lậu thuốc lá điếu: kêu gọi Việt Nam phê chuẩn Nghị định thư nhằm loại bỏ buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá, củng cố kiểm soát buôn lậu tại các cửa khẩu và các điểm bán lẻ thuốc lá và hợp tác với các nước láng giềng, những quốc gia làm nới trung chuyển để đưa thuốc lá bất hợp pháp vào Việt Nam. Nhưng kết quả kiểm soát buôn lậu vẫn chưa đạt kết quả khả quan. Mỗi năm, ngân sách nhà nước thất thoát 8,500 tỷ trong đó bao gồm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (thuốc lá làm nóng).
Việc kiểm soát buôn lậu thuốc lá vẫn còn nhiều khó khăn
Hiện, việc buôn lậu thuốc lá (thuốc lá thế hệ mới) đã trở thành nguồn lợi nhuận hấp dẫn của nhiều "đầu nậu". Trên thế giới, các tổ chức buôn lậu lợi dụng nguồn thu từ buôn lậu thuốc lá điện tử để mua sắm vũ khí, ví dụ như Serbia và Chechnya. Tại Mỹ, khi một số tiểu bang ra lệnh cấm thuốc lá điện tử, nguồn hàng lậu nhanh chóng tràn vào từ Canada và Mexico. Trong đại dịch COVID 19, việc buôn lậu qua mạng tăng cao. Các hiện tượng chào bán, giao dịch, chuyển hàng được đăng liên tục trên các trang diễn đàn, hội nhóm.
Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WHO từng nhấn mạnh rằng chính phủ các nước cần thực thi các biện pháp mạnh để kiềm chế buôn lậu thuốc lá, vì nó đang làm trầm trọng thêm nạn dịch thuốc lá toàn cầu và những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và kinh tế xã hội.
Phòng chống buôn lậu thuốc lá: cần sự chung tay
Việc phòng chống buôn lậu, ngoài ngăn chặn, chế tài xử phạt đối với các tổ chức, các nhân có hành vi buôn lậu, còn cần thay đổi ý thức của người hút thuốc lá chủ động không tiếp cận các sản phẩm này. Có một số đề xuất các sản phẩm các sản phẩm thuốc lá có "gu" tương tự như thuốc lá nhập lậu. Theo bà Nguyễn Thị Thùy Dương (Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế), khi thuốc lá nhập lậu chưa được đẩy lùi, người dân vẫn còn thói quen hút thuốc thì việc dùng những loại sản phẩm mới để thay thế thuốc lá nhập lậu được kiểm soát chất lượng của các cơ quan chức năng sẽ giảm thiểu rủi ro cho người dùng.
Dưới góc độ Y tế công cộng, theo ThS.DS Nguyễn Hữu Tú, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Thầy Thuốc Trẻ Việt Nam cho rằng ngành y tế tuyệt đối không khuyến khích việc sử dụng thuốc lá, nhưng cần nhìn nhận rõ thực trạng cai bỏ thuốc lá hiện nay trong bối cảnh buôn lậu đang gia tăng thì cần có chính sách phù hợp. Bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hỗ trợ và tư vấn những người không không chấp nhận hoặc chưa cai thuốc lá thành công. Nhóm này này chiếm tỉ lệ cao. Những người đã nghiện nhưng chưa có khả năng cai được thuốc hoặc sẽ tiếp tục hút thuốc, vì vậy cần hướng họ tới những sản phẩm thay thế ít gây hại tới sức khỏe cộng đồng chung để giảm bớt tác hại phần nào.
Các sản phẩm nhập lậu giá rẻ nhờ tránh được thuế và nhiều chi phí khác sẽ có giá thành thấp và khuyến khích người sử dụng nhiều hơn, vì vậy, cần tìm nhiều cách để giảm thiểu tác hại của thuốc lá, khi chưa thể loại bỏ hoàn toàn thói quen có hại này. ThS.DS Nguyễn Hữu Tú nhấn mạnh Nhà nước cần có thêm chính sách kiểm soát phù hợp với ngành công nghiệp thuốc lá nội địa và xem xét sử dụng có kiểm soát những sản phẩm thay thế trong lúc chưa triệt tiêu được hành vi hút thuốc.
Theo WHO, thị trường toàn cầu của các sản phẩm thuốc lá điện tử có nicotin và không có nicotin năm 2015 ước tính đạt gần 10 tỷ USD. Theo dữ liệu từ kỳ, năm 2018 của Công ước Khung FCTC, có 102 trong số 181 Bên tham gia báo cáo rằng các sản phẩm ENDS hiện diện trên thị trường của các nước này nhưng chỉ 63 quốc gia trong số đó đã có khung quản lý các sản phẩm này. Việc cho phép các sản phẩm trên thâm nhập vào thị trường của các quốc gia mà không quản lý có thể đe dọa việc thực hiện các chiến lược kiểm soát thuốc lá và làm suy yếu nỗ lực của Công ước Khung trong việc chống bình thường hóa hành vi sử dụng thuốc lá.
ThS.DS Nguyễn Hữu Tú đánh giá rằng thuốc lá thế hệ mới khiến thất thu tiền thuế và chất lượng, sự an toàn không được kiểm soát. Cần bảo vệ sức khỏe của người sử dụng bằng cách kiểm soát được việc sử dụng những sản phẩm hợp pháp. Ngành y tế cần tham gia để tham mưu ngăn chặn ngay từ đầu những ảnh hưởng có hại của thuốc lá, cũng như định hướng trong sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, tất cả các ngành các cấp cần triển khai những chính sách tuyên truyền giáo dục sức khỏe, và sớm đưa vào Luật, nghiêm cấm việc sử dụng thuốc lá thế hệ mới dưới mọi hình thức đối với trẻ em dưới 18 tuổi.
và quét mã QR
Bình luận (0)