Bệnh hen suyễn chưa được kiểm soát tốt

Hiện nay, tại VN có hơn 8 triệu người đang bị mắc hen suyễn (còn gọi hen phế quản) nhưng chỉ có 1% bệnh nhân hen được kiểm soát hoàn toàn. Có nhiều yếu tố rào cản được đưa ra tại hội nghị “Vượt qua rào cản để kiểm soát bệnh hen” do Bệnh viện (BV) Phạm Ngọc Thạch TPHCM tổ chức hôm qua, 5-5, cho thấy bệnh hen chưa được khống chế tốt.

Nhiều trở ngại từ hệ thống y tế

Khảo sát của BV Phạm Ngọc Thạch về những yếu tố rào cản trong kiểm soát bệnh hen suyễn trên địa bàn TP ghi nhận trong những bệnh nhân hen, có hơn 43% trường hợp không có thu nhập cá nhân, kinh tế lệ thuộc, gần 50% bệnh nhân không được bảo hiểm xã hội chi trả trong quá trình điều trị.

Ngoài ra, còn có những yếu tố rào cản khác gây trở ngại cho người bệnh trong quá trình điều trị bệnh hen suyễn như khoảng 88% bệnh nhân cho rằng việc đi lại khó khăn và chi phí điều trị tốn kém, 17% trường hợp gặp thủ tục rườm rà, 10% bị tác dụng phụ của thuốc, hơn 5% gặp khó khăn khi sử dụng thuốc dạng hít và một số bệnh nhân than phiền lịch tái khám bệnh hen dày đặc.

Thạc sĩ – bác sĩ Phan Thanh Liêm, BV Phạm Ngọc Thạch, cho biết hiện có khoảng 13/24 trung tâm y tế dự phòng quận, huyện có triển khai chương trình hen phế quản nhưng có hơn 70% trung tâm gặp khó khăn về cơ sở vật chất.

Các bác sĩ ở tuyến y tế quận, huyện lo ngại sẽ không có bệnh nhân đến khám tại phòng khám hen của quận vì thuốc điều trị hen phế quản dạng xịt theo khuyến cáo của chương trình hen phế quản không có trong danh mục thuốc bảo hiểm ở tuyến quận, huyện.

Trong khi đó, bệnh hen cần phải điều trị lâu dài và khoảng 50% bệnh nhân thuộc diện bảo hiểm y tế. Bên cạnh đó, thuốc phòng bệnh corticoid khí dung có giá 260.000 đồng/lọ cho 200 lần xịt dùng đủ một tháng là khá cao so với thu nhập của 80% bệnh nhân mắc hen suyễn cũng làm cho bệnh này trở nên khó kiểm soát.

Ngoài ra, nhân lực cho chương trình hen phế quản không có mà phải lồng ghép với phòng khám lao, trung bình mỗi quận có 1,9 cán bộ và thêm vào đó thiếu trang thiết bị chẩn đoán nên ít bệnh nhân đến khám và chấp nhận điều trị lâu dài.

Sai lầm từ người bệnh

Tiến sĩ – bác sĩ Nguyễn Thị Đoan Trang, Khoa Khám và điều trị ngoại trú – BV Phạm Ngọc Thạch, cho rằng ngày nay bệnh hen hoàn toàn có thể được điều trị và kiểm soát tốt với các loại thuốc an toàn, nghĩa là bệnh nhân có thể trở về cuộc sống bình thường như một người không có bệnh.

Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân vẫn còn quan niệm sai lầm khi điều trị bệnh hen phế quản. Một số bệnh nhân tự chẩn đoán mình bị hen vì thấy triệu chứng ho, khò khè giống với những người đã được chẩn đoán hen phế quản nên họ tự ý mua thuốc điều trị corticoid mà không biết rằng thuốc này rất độc hại nếu sử dụng bừa bãi.

Có rất nhiêu bệnh lý khác cũng có triệu chứng ho, khò khè, tức ngực như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, dị vật phế quản, lao phế quản... Do đó, khi có triệu chứng ho, khò khè, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán xác định qua thăm khám và xét nghiệm.

Ngay cả những bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định và điều trị hen  thì bệnh nhân cũng không tuân thủ theo hướng dẫn của thầy thuốc mà tự ý giảm liều hoặc ngưng thuốc khi thấy khỏe mạnh, không có cơn xuất hiện. Bệnh hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính của đường thở và tình trạng viêm này luôn tồn tại với mức độ ít hay nhiều, ngay cả khi người bệnh thấy khỏe mạnh.

Khi người bệnh tiếp xúc với yếu tố đặc biệt như khói bụi, hóa chất, thức ăn, thuốc men, lông thú, phấn hoa... thì hiện tượng viêm sẽ tăng lên làm đường thở bị hẹp lại khiến người bệnh cảm thấy tức ngực, khó thở, ho, khò khè...