Bệnh nặng gia tăng do ăn thừa muối

Đây là nguyên nhân làm gia tăng tỉ lệ tăng huyết áp và tử vong do các bệnh tim mạch ở Việt Nam.

Ăn muối nhiều gấp đôi khuyến cáo

Theo Bộ Y tế, ở nước ta cứ 5 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp, cứ trong 3 trường hợp tử vong thì có 1 trường hợp là do các bệnh tim mạch. Mức tiêu thụ muối trung bình của người trưởng thành Việt Nam gần gấp hai mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Đây là số liệu được Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đưa ra tại hội thảo Truyền thông vận động giảm tiêu thụ muối để phòng chống tăng huyết áp, đột quỵ và các bệnh không lây nhiễm khác do Bộ Y tế vừa tổ chức.

Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, bệnh tim mạch đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới, chiếm tới 30% tổng số tử vong toàn cầu, chủ yếu là do các bệnh mạch máu não và bệnh tim thiếu máu cục bộ. Ông Thuấn cho biết tại Việt Nam, ăn nhiều muối là nguyên nhân quan trọng góp phần làm gia tăng tỉ lệ mắc tăng huyết áp và tử vong do các bệnh tim mạch. Số liệu cho thấy, ở nước ta cứ 5 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp, cứ trong 3 trường hợp tử vong thì có 1 trường hợp là do các bệnh tim mạch. Riêng trong năm 2016 ước tính toàn quốc có gần 82.000 trường hợp tử vong do tai biến mạch máu não và gần 68.000 trường hợp tử vong do bệnh tim thiếu máu cục bộ, chiếm tới 27% tổng số ca tử vong toàn quốc.

Chính vì thế WHO khuyến cáo mỗi người trưởng thành không nên ăn quá 5 g muối trong một ngày để phòng chống bệnh tật và bảo vệ sức khỏe. "Tuy nhiên, hiện nay, đa số người dân Việt Nam đang ăn thừa muối. Trung bình 1 người trưởng thành tiêu thụ tới 9,4g muối trong một ngày, cao gần gấp đôi so với khuyến nghị của WHO. Trong khi đó, hiểu biết về tác hại do ăn thừa muối và thực hành ăn giảm muối của người dân ở cộng đồng còn hạn chế. Do vậy, thông tin, giáo dục, truyền thông có vai trò quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của người dân để thực hiện ăn giảm muối, phòng chống bệnh tật, nâng cao sức khỏe" - Thứ trưởng Bộ Y tế nói.

Giảm ăn muối để hạn chế nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp. (Ảnh chỉ có tính minh họa)

Theo ông Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, theo WHO, mỗi năm có 4,1 triệu người tử vong trên toàn thế giới do ăn thừa muối. "Nếu thực hiện đúng khuyến cáo, mỗi năm chúng ta cứu được 2,5 triệu người tử vong" - ông Kidong Park nhấn mạnh. Hiện có 75 nước trên thế giới có chiến lược giảm tiêu thụ muối theo khuyến cáo của WHO và nhiều nước đã thành công đã giảm lượng muối cho người dân.

"Chấm nhẹ tay, hạn chế dùng muối"

Theo ông Trần Quốc Bảo - Trưởng Phòng Kiểm soát bệnh không lây nhiễm, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế - khác với các nước khác chủ yếu do người dân sử dụng thực phẩm chế biến sẵn thì ở Việt Nam việc ăn thừa muối đa số là do thói quen cho muối, gia vị vào thực phẩm khi chế biến, nấu ăn và khi chấm, trộn muối, gia vị trong bữa ăn.

"Muối hay ăn thừa muối ở đây thì được hiểu là để chỉ tất cả các loại gia vị, thực phẩm chứa nhiều natri chứ không chỉ riêng với muối ăn, ví dụ như: nước mắm, nước chấm, dưa, cà, thịt kho, thực phẩm đóng gói sẵn có nhiều muối… Thông thường cảm giác ăn mặn có tính chất cảm tính, rất khó xác định. Vì vậy, mặc dù hầu hết người dân Việt Nam ăn thừa muối nhưng chỉ số ít người cho rằng bản thân có ăn mặn" - bác sĩ Bảo nói.

Theo các chuyên gia, mặc dù muối rất cần thiết đối với cơ thể nhưng ăn thừa muối lại gây tác hại cho sức khỏe. Ăn thừa muối là yếu tố nguy cơ chính gây tăng huyết áp, dẫn đến tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và nhiều bệnh tim mạch khác. Ngoài ra, ăn thừa muối làm tăng nguy cơ gây ung thư dạ dày, suy thận, loãng xương và gây nhiều rối loạn cho sức khỏe khác.

Mục tiêu mà Việt Nam đặt ra là đến năm 2025 sẽ giảm 30% lượng muối tiêu thụ/người/ngày, tức là giảm từ 9,4 g xuống còn dưới 7 g muối/người/ngày. "Thông điệp của chúng tôi là: Mỗi người hãy giảm một nửa lượng muối ăn vào hằng ngày để phòng chống tăng huyết áp, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, bệnh tim mạch và các bệnh không lây nhiễm khác" - ông Bảo nhấn mạnh.

Theo ông Bảo, năm 2018, Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch quốc gia Truyền thông vận động thực hiện giảm muối trong khẩu phần ăn để phòng, chống tăng huyết áp, đột quỵ và các bệnh không lây nhiễm khác. Ba biện pháp chính để giảm ăn muối đó là cho bớt muối - giảm lượng muối và gia vị mặn cho vào khi chế biến thức ăn; chấm nhẹ tay - hạn chế sử dụng và hạn chế lượng muối, gia vị, nước chấm đặt trên bàn ăn trong khi sử dụng; giảm ngay đồ mặn - hạn chế lựa chọn hay sử dụng thực phẩm có nhiều muối.