Bệnh u nấm phổi

Triệu chứng và tác hại của bệnh u nấm phổi

Nhìn chung, u nấm do Aspergillus thường diễn tiến chậm và âm thầm trong nhiều tháng, có khi đến vài năm. Vi nấm xâm nhập qua đường hô hấp, sinh sôi và phát triển dần dần, tạo thành một khối u nằm trong phổi. Triệu chứng của bệnh thường rất nghèo nàn và ít gây chú ý. Lý do thường gặp nhất khiến bệnh nhân đi khám bệnh là ho ra máu. Ho ra máu thường có đặc điểm dai dẳng, ra máu lượng ít, dính lẫn với đàm. Tuy nhiên cũng có không ít trường hợp bệnh nhân ho ra nhiều máu, phải cấp cứu. Nguyên nhân của ho ra máu là do trong quá trình phát triển, nấm Aspergillus tạo ra các chất thúc đẩy mạnh quá trình tăng sinh, tạo ra nhiều mạch máu xung quanh khối u nấm, đồng thời tạo ra các chất làm bào mòn thành mạch máu, khiến mạch máu dễ vỡ.

Ngoài ra, u nấm phổi thường không gây thêm triệu chứng rầm rộ nào khác nên bệnh nhân ít lưu ý. Đa phần bệnh được phát hiện khi chụp phim phổi thấy có hình ảnh u. Điển hình, vì u nấm thường phát triển thành một khối tròn trong một hang trống trong phổi nên trên phim X-quang, u thường có hình dạng giống một cái lục lạc.

Đối tượng nguy cơ của u nấm phổi

Dễ mắc bệnh nhất là các bệnh nhân đã có tiền sử mắc bệnh lao, sau khi điều trị còn để lại di chứng trong phổi. Lao phổi thường để lại các di chứng xơ sẹo, dính hoặc các hang trống, là những nơi có nhiệt độ, độ ẩm và nguồn oxy thích hợp cho vi nấm phát triển. Ngoài ra, nấm Aspergillus cũng có thể phát triển trên phổi hoàn toàn bình thường, đặc biệt là những bệnh nhân có sức đề kháng kém như mắc bệnh AIDS, dùng corticoids kéo dài, dùng thuốc ức chế miễn dịch chống thải ghép, suy nhược cơ thể...

Phương thức trị liệu

Đối với u nấm phổi, vấn đề đáng ngại nhất có thể gây tử vong là "ho ra máu" đột ngột và ồ ạt. Trong trường hợp này tỷ lệ tử vong rất cao, ngay cả khi bệnh nhân đã được đưa đến bệnh viện. Do đó khi đã chẩn đoán là u nấm phổi, bệnh nhân nên nhập viện sớm để các bác sĩ có thể theo dõi điều trị và xử trí kịp thời.

Hai phương thức trị liệu là dùng thuốc chống nấm và phẫu thuật. Các loại thuốc cần được sử dụng sau mổ, nhất là những trường hợp trong quá trình mổ có sự vỡ ra của khối u nấm. Nhược điểm chính của thuốc là thường có tác dụng phụ lên hệ tiêu hóa, giá thành cao và phải uống liên tục trong vài tháng. Phẫu thuật sẽ tiến hành cắt đi phần phổi mang u, thường là một phân thùy. So với mổ cắt u phổi do ung thư, u nấm phổi thường khó cắt hơn và gây chảy máu nhiều hơn, nhất là với những trường hợp phải cắt phổi trong điều kiện cấp cứu để giải quyết tình trạng ho ra máu, khi bệnh nhân chưa được chuẩn bị nhiều. Hậu phẫu thường tiến triển tốt và ít biến chứng. Bệnh nhân có thể xuất viện sau khoảng 1 tuần.

Hiện nay, với kỹ thuật tiến bộ, một số tác giả chủ trương cắt phổi dự phòng ngay khi mới phát hiện tình cờ u nấm phổi qua phim X-quang, mặc dù bệnh nhân chưa có triệu chứng nào, làm như vậy sẽ giúp tỷ lệ thành công của phẫu thuật cao hơn.

Cách phòng chống và phát hiện sớm

Như đã trình bày, Aspergillus là một loại nấm gây bệnh cơ hội, nghĩa là thường gây bệnh trên phổi vốn đã mang sẵn bệnh lý và cơ thể thiếu sức đề kháng. Nấm Aspergillus có thể tồn tại khắp nơi trong mọi điều kiện, do đó việc tiếp xúc với nấm là không thể tránh khỏi.

Cách dự phòng có thể thực hiện là giữ cho cơ thể không bị suy giảm sức đề kháng, như tập luyện thể dục thể thao, có chế độ ăn uống nghỉ ngơi phù hợp... Đối với người có cơ địa thuận lợi cho sự nhiễm nấm, nên đi khám định kỳ và chụp phim X-quang sớm khi thấy có triệu chứng bất thường để có thể phát hiện và điều trị kịp thời.