Bỗng dưng... mất tóc!

Trong số những tác dụng phụ do thuốc gây ra, có một tác dụng mà ai cũng rầu dù là nam hay nữ, đó là tóc gió… thôi bay. Có rất nhiều loại dược phẩm gây xáo trộn sự tăng trưởng của tóc, thay đổi màu tóc, cấu trúc tóc, gây rụng tóc... Tuy nhiên, cũng thật may mắn, trong phần lớn trường hợp, tóc có thể hồi phục sau khi ngưng sử dụng thuốc.

Vì sao thuốc gây rụng tóc?

Thuốc làm cho tóc rụng bằng cách can thiệp vào chu kỳ tăng trưởng bình thường của tóc. Một sợi tóc sẽ trải qua 3 giai đoạn: Giai đoạn tăng trưởng kéo dài 3-4 năm, sau đó là giai đoạn sợi tóc trưởng thành và giai đoạn lão hóa kéo dài khoảng 3 tháng. Cuối giai đoạn này, tóc rụng và được thay thế bằng sợi tóc khác, chu trình cứ thế lại tiếp tục. Thuốc có thể gây ra 2 dạng rụng tóc: Một dạng do thuốc tác động vào giai đoạn tăng trưởng của tóc và dạng thứ hai ở giai đoạn trưởng thành và lão hóa của tóc (telogen phase).

Đa số thuốc gây rụng tóc thường tác động vào giai đoạn trưởng thành và lão hóa, hiện tượng rụng tóc sẽ xuất hiện sau khi dùng thuốc từ 2 đến 4 tháng. Thuốc sẽ làm cho nang tóc mau kết thúc giai đoạn trưởng thành khiến tóc rụng dễ dàng và nhanh chóng, mỗi ngày có thể mất đi từ 100 đến 150 sợi.

Một số loại dược phẩm lại tác động vào giai đoạn tăng trưởng của tóc, ngăn chặn sự sinh sản của các tế bào matrix có nhiệm vụ tạo ra tóc mới. Dạng thuốc này gây rụng tóc sau khi dùng vài ngày cho đến vài tuần, thường xảy ra đối với những bệnh nhân đang được hóa trị liệu (chemotherapy). Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể mất toàn bộ tóc, lông mi, lông mày và lông trên cơ thể.

Mức độ nghiêm trọng của sự rụng tóc do thuốc phụ thuộc vào dạng thuốc, liều lượng thuốc cũng như mức độ nhạy cảm của bệnh nhân đối với thuốc.

Cần rà soát lại tất cả dược phẩm mà bệnh nhân sử dụng. (Ảnh chỉ có tính minh họa)Ảnh: Hoàng Triều

Lưu ý các thuốc gây rụng tóc

Có rất nhiều thuốc gây rụng tóc, bao gồm: thuốc trị mụn có chứa vitamin A (retinoids), thuốc kháng sinh và thuốc kháng nấm, thuốc kháng trầm cảm, thuốc ngừa thai, thuốc chống đông máu, thuốc hạ cholesterol, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc trị ung thư nhũ hoa, thuốc trị bệnh động kinh, thuốc trị cao huyết áp như thuốc chẹn beta (beta-blockers) và thuốc ức chế ACE, liệu pháp thay thế hormone, thuốc kháng viêm không steroids NSAIDs, thuốc ổn định tâm trạng, thuốc steroids, thuốc trị rối loạn tuyến giáp, thuốc giảm cân...

Riêng dược phẩm dùng cho hóa trị liệu có tác dụng tiêu diệt các tế bào ung thư trong toàn cơ thể nên cũng sẽ gây tổn hại đến tóc; tóc thường bị rụng 2 tuần sau khi trị liệu và rụng ở tốc độ nhanh nhất sau 1-2 tháng trị liệu. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, sự rụng tóc rất phổ biến và nghiêm trọng hơn khi bệnh nhân được hóa trị nhiều loại dược phẩm cùng một lúc. Những bệnh nhân chỉ được hóa trị liệu một loại thuốc thì mức độ rụng tóc ít nghiêm trọng hơn. Những loại thuốc dùng trong hóa trị liệu gây rụng tóc bao gồm: adriamycin, cyclophosphamide, cactinomycin, docetaxel, doxorubicin, etoposide, ifosfamide, irinotecan, paclitaxel, topotecan, vinorelbine...

Chẩn đoán rụng tóc do thuốc

Khi sử dụng một loại dược phẩm nào đó mà bạn thấy tóc rụng dần thì cần chuẩn bị trả lời những câu hỏi sau đây của bác sĩ:

1- Tóc bắt đầu rụng khi nào?

2- Tóc có rụng nhanh và nhiều?

3- Bạn có bị ngứa, rát da đầu không?

4- Trước đó 4 tháng, bạn sử dụng thuốc gì?

5- Bạn đang mắc bệnh gì?

6- Bạn có thay đổi chế độ dinh dưỡng?

Thông thường, thầy thuốc sẽ làm một số xét nghiệm để xem tuyến giáp có vấn đề không vì những rối loạn tuyến giáp có thể gây rụng tóc rồi xét nghiệm tóc, làm sinh thiết da đầu, xét nghiệm hormone...

Để tìm ra thuốc nào gây rụng tóc là việc khó khăn khi bệnh nhân sử dụng nhiều loại thuốc, kể cả thuốc nằm trong “danh sách đen” gây rụng tóc. Vì vậy thầy thuốc dùng phương pháp loại suy, yêu cầu bệnh nhân ngưng sử dụng một loại thuốc “nghi can” nào đó để xem tiến triển của tóc, tuy nhiên kết quả chỉ có thể biết được sau 2 tháng ngưng thuốc.