Cần sớm quản lý thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử

Tại tọa đàm lấy ý kiến từ các cơ quan bộ ngành đã được diễn ra tại Hà Nội vào ngày 11-11, nhiều ý kiến đưa ra cho thấy việc quản lý các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đang còn gây nhiều tranh luận nhưng không thể không triển khai sớm bởi tình trạng buôn lậu mặt hàng này đang ngày một tăng, gây khó khăn cho các cơ quan quản lý. Đến nay, các sản phẩm này đã và đang hiện diện trên nhiều kênh khác nhau từ mua trực tiếp đến mua bán công khai trên mạng.

Tọa đàm Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới tổ chức tại Hà Nội ngày 11-11-2020

Theo bà Nguyễn Quỳnh Liên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp), sự xuất hiện của mặt hàng thuốc lá thế hệ mới có liên quan trực tiếp tới hệ thống pháp luật hiện hành về phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng như đặt ra yêu cầu phải có biện pháp để quản lý, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng cũng như trật tự quản lý nhà nước.

Ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh văn phòng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) nhận định: Pháp luật cần có khung quản lý phù hợp cho mặt hàng này để có những mức hình phạt cụ thể cho các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến nó.

Cũng theo báo cáo tại hội thảo, đến nay các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã có mặt trên toàn cầu, ví dụ thuốc lá làm nóng đã hiện diện tại 55 quốc gia. Cho tới thời điểm này, tại Việt Nam các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vẫn còn đang nằm ngoài vòng kiểm soát của luật. Trước mắt chỉ có sản phẩm thuốc lá làm nóng đang được Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) đã chính thức phân loại sản phẩm thuốc lá làm nóng theo mã HS.2403.99 (sản phẩm thuốc lá khác). Còn tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá nên chịu sự điều chỉnh của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC).

Trên phương diện thế giới, các sự kiện trực tuyến liên quan tới chủ đề này cũng được tổ chức. Đầu tháng 11, tại sự kiện trực tuyến The Global State of Tobacco Harm Reduction (Tình hình Giảm thiểu Tác hại Thuốc lá Toàn cầu) bàn về các vấn đề liên quan tới giảm thiểu tác hại của thuốc lá, các nhà hoạt động chính trị và cộng đồng đã khẳng định, mọi quyết định của nhà làm chính sách nên dựa trên cơ sở khoa học.

Sự kiện trực tuyến The Global State of Tobacco Harm Reduction

Bà Fiona là thành viên từ khu Bắc Metropolitan trong Hội đồng Lập pháp Quốc hội bang Victoria, Úc và là người cầm quyền đảng Reason Party đã chia sẻ về cách xây dựng chính sách dành cho các sản phẩm giảm thiểu tác hại như thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử. Theo bà, chính sách cần quản lý và kiểm soát những sản phẩm nào được phép bán cũng như nơi chúng được bán nếu muốn hạn chế sự tiếp xúc của thanh thiếu niên đối với các sản phẩm này. Đồng thời cũng cần quy định rõ sản phẩm này được phép bán ở đâu và bán cho ai.

Được biết, bên cạnh báo cáo của các chuyên gia, thông cáo báo chí và báo cáo tích hợp đưa ra trong khuôn khổ sự kiện cũng đã nhấn mạnh: việc đi ngược lại chiến lược giảm thiểu tác hại thuốc lá bằng những hình thức cấm hoặc làm chậm tiến trình quản lý sẽ là nguy cơ đe dọa sức khỏe và tính mạng của hàng triệu người, trong đó những quốc gia có thu nhập trung bình và thấp chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Báo cáo cũng đề cập chính sách được thiết lập cần bảo đảm quyền lợi cơ bản của con người trong việc lựa chọn từ bỏ hoàn toàn thuốc lá, hay chuyển sang sử dụng các sản phẩm giảm thiểu tác hại hơn.

Có thể thấy rằng, việc sớm có khung quản lý thuốc lá thế hệ mới phù hợp nhằm giảm thiểu tác hại thuốc lá, nhất là bảo vệ thanh thiếu niên khỏi nguy cơ này đang trở thành mối bận tâm và là một trong những ưu tiên hàng đầu ở Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới.