Cảnh giác Recotus!

Cuộc họp giữa đoàn công tác liên bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) - Y tế - Công an và Sở GD-ĐT TP HCM mới đây đã cảnh báo tình trạng một số học sinh lạm dụng Recotus - một loại thuốc ho thông dụng, rẻ tiền và có thể mua không cần toa - để tìm cảm giác “bay bổng”.

Nhiều học sinh ngủ gật

Trước thực trạng này, ngày 11-11, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Hứa Ngọc Thuận tiếp tục yêu cầu Sở GD-ĐT phối hợp với Sở Y tế tăng cường giáo dục, tuyên truyền cho học sinh không lạm dụng thuốc Recotus và các thuốc có chứa Dextromethorphan; phát hiện và ngăn chặn kịp thời việc lạm dụng thuốc này trong trường học; tổ chức tuyên truyền, tập huấn cho học sinh, sinh viên, giáo viên và phụ huynh về các vấn đề liên quan…

Thuốc ho thành “sát thủ”

Chiều 12-8-2012, tại thị trấn Phan Rí Cửa, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận đã xảy ra một vụ cuồng sát khiến 20 người thương vong. Nguyễn Văn Tiến (SN 1986), từng là một con nghiện, đã uống rượu kèm với 1 vỉ 10 viên thuốc trị ho Recotus để “tìm cảm giác”. Ngay sau đó, Tiến gặp phải ảo giác cấp, thấy ai cũng tưởng người ta đang chém, hại mình nên vào nhà lấy dao đi lang thang ra khu vực bãi biển. Nạn nhân đầu tiên là một phụ nữ, bị Tiến chém chết tại chỗ khi đang thu mua phế liệu. Chưa hết, trong cơn điên cuồng, Tiến đã tiếp tục chém trọng thương 19 nạn nhân khác, đa phần là người già và trẻ em, trong đó có 2 cảnh sát khu vực vừa xuống hiện trường để cố khống chế y. Ngày 27-12, TAND tỉnh Bình Thuận đã tuyên án tử hình đối với kẻ cuồng sát này về tội “Giết người”. Tiến đã bị pháp luật trừng trị song vẫn còn đó mối lo về một loại thuốc chữa bệnh vốn rất phổ biến nhưng có thể đem đến thảm họa bất kỳ lúc nào khi nhiều người tìm đến nó như một loại ma túy rẻ tiền, dễ mua.

Theo ThS-BS Nguyễn Ngọc Quang, Giám đốc Trung tâm Giám định Pháp y tâm thần TP HCM, thành phần chính của Recotus là Dextromethorphan HBr 30 mg - một dẫn xuất của morphine - có tác dụng chống ho bằng cách ức chế trung tâm ho của hành tủy. Tuy nhiên, cũng chính chất này đưa đến cảm giác “phê” mà những con nghiện mong muốn. Khi mới dùng Recotus, người sử dụng sẽ có cảm giác tỉnh táo, hưng phấn nhưng nếu lạm dụng một thời gian sẽ thường xuyên rơi vào trạng thái buồn ngủ, lơ mơ, mất kiểm soát hành vi và thường hay nổi nóng, cáu gắt. Lạm dụng Recotus với liều cao sẽ dần dẫn đến tình trạng lệ thuộc nó (nghiện) cũng như việc tăng liều dùng lên ngày một cao. Nguy hiểm hơn, nếu dùng Recotus với số lượng nhiều trong một lần và phối hợp với các tác nhân khác như ma túy, rượu, tiếng nhạc mạnh (như ở vũ trường), kích thích tình dục… thì có thể gây cơn hoảng loạn. Cơn hoảng loạn này có thể đưa đến những hoang tưởng bị hại, ảo thanh xúi giục, cảm giác muốn gây hấn… khiến con nghiện hoàn toàn mất kiểm soát mà vụ án do Nguyễn Văn Tiến gây ra là một dẫn chứng.

Biến đổi nhân cách

ThS-BS Nguyễn Ngọc Quang cho biết tình trạng nghiện tân dược - tức lạm dụng thuốc chữa bệnh liều cao có khả năng “tạo cảm giác” thay cho ma túy - đã có từ hơn 20 năm trước với seduxen - một loại thuốc an thần khá phổ biến. Theo BS Vũ Đình Vương, Trưởng Khoa Nội trú Bệnh viện Tâm thần TP HCM, danh sách các loại thuốc bị người nghiện lạm dụng khá dài, trong đó phổ biến nhất là nhóm BZD (benzodiazepine) - những loại thuốc an thần dùng trong điều trị một số chứng tâm thần, rối loạn giấc ngủ, rối loạn lo âu... Càng dùng nhiều, người bệnh càng thường xuyên rơi vào trạng thái bứt rứt, khó chịu, mất ngủ trầm trọng… và ngày một tăng liều. Đã vậy, việc cai nghiện tân dược lại rất khó khăn và có nguy cơ tái nghiện cao.

“Ngoài những triệu chứng tức thời, lạm dụng tân dược như Recotus sẽ ảnh hưởng lên hệ thần kinh khiến người sử dụng lệ thuộc ngày một nặng và biến đổi nhân cách, có thể dẫn đến rối loạn tâm thần, thậm chí là những hành vi vi phạm pháp luật. Không chỉ Recotus, bất kỳ loại thuốc chữa bệnh nào cũng có thể trở thành con dao hai lưỡi nếu bị lạm dụng và sử dụng không phải với mục đích điều trị.