Đã có cách trị chậm tăng trưởng

Sự phát triển của cơ thể trẻ từ nhỏ đến khi trưởng thành là một quá trình phức tạp liên quan đến nhiều yếu tố về di truyền, nội tiết cũng như những yếu tố khác như dinh dưỡng, chế độ ăn, luyện tập và nghỉ ngơi... Trong đó, hormone tăng trưởng là yếu tố quan trọng cho sự phát triển của cơ thể trẻ và là nội tiết tố đóng vai trò quyết định về chiều cao của một người khi trưởng thành. Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, việc chuẩn hóa chẩn đoán và điều trị chậm tăng trưởng chiều cao bằng hormone tăng trưởng đã bắt đầu phát triển.

Bé gái chậm tăng trưởng ít được quan tâm

Chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng sẽ gây ra chậm phát triển cơ thể, vóc dáng lùn và chậm dậy thì. Bệnh lý này đã được ghi nhận từ thế kỷ thứ 19. Phải đến khi người ta tổng hợp được hormone tăng trưởng bằng công nghệ tái tổ hợp, việc điều trị bệnh lý này mới được mở rộng. Để chẩn đoán xác định trẻ thiếu hormone tăng trưởng, một số các nghiệm pháp kích thích tiết hormone tăng trưởng được đề nghị. Ở điều kiện thực tế Việt Nam, hai nghiệm pháp động là hạ đường huyết bằng insuline và arginine là nghiệm pháp kép được dùng để chẩn đoán xác định tình trạng chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng.

Kinh nghiệm ở Bệnh viện (BV) Đại học Y Dược TPHCM cho thấy đa số các trẻ được đưa đến khám chậm tăng trưởng chiều cao sau khi đã điều trị một thời gian khá dài tại các khoa dinh dưỡng nhưng không hiệu quả. Việc đánh giá trẻ em chậm tăng trưởng chiều cao dựa theo cách phân loại suy dinh dưỡng là không phù hợp và không giúp cho việc chẩn đoán sớm. Hơn nữa, các trẻ thiếu hormone tăng trưởng đều có những đặc điểm có thể nhận biết qua việc khám lâm sàng cẩn thận giúp cho việc chẩn đoán phân biệt với những trường hợp suy dinh dưỡng thông thường. Các trẻ em nam thường được phụ huynh quan tâm hơn các trẻ em nữ. Các trẻ em nữ chỉ được đưa đến khám vào độ tuổi tiền dậy thì, khi không thấy phát triển các đặc điểm giới tính phụ hoặc vô kinh nguyên phát. Việc tầm soát thiếu hormone tăng trưởng cần được quan tâm nhiều hơn nữa ở các khoa dinh dưỡng, đặc biệt là ở các bệnh viện nhi.

Sau hai năm, tăng hơn 20 cm

Hormone tăng trưởng sử dụng cho trẻ em bị bệnh thiếu hormone tăng trưởng sẽ giúp bệnh nhân tăng phát triển chiều cao. Trong năm điều trị đầu tiên, trẻ sẽ tăng chiều cao gấp 2-3 lần tốc độ trước đó. Sau khi bắt kịp chiều cao với các trẻ khác, trẻ sẽ tiếp tục phát triển bình thường khi được duy trì bổ sung hormone tăng trưởng. Kết quả ban đầu của các nghiên cứu sử dụng hormone tăng trưởng tái tổ hợp (rhGH) trong điều trị trẻ chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng tại Việt Nam cho kết quả tốt. Chiều cao tăng trung bình đạt trên 10 cm/năm trong 2 năm điều trị. Cần chú ý phát hiện và chẩn đoán sớm các trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng để điều trị sớm. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy điều trị sớm sẽ giúp trẻ đáp ứng với điều trị tốt hơn.

Vừa qua, có 9 trường hợp trẻ chậm tăng trưởng do thiếu hormone được chẩn đoán, điều trị bằng hormone tăng trưởng và theo dõi sau 24 tháng tại BV Đại học Y Dược. Chiều cao của trẻ được điều trị đã tăng lên rõ rệt. Kết quả điều trị ghi nhận chiều cao tăng tốt nhất vào tháng thứ 9 đến tháng thứ 12 kể từ khi bắt đầu điều trị. Sau 24 tháng điều trị, chiều cao trẻ tăng trung bình 20,4 cm. Trong năm đầu tiên, trẻ sẽ tăng trung bình 10,6 cm và trong năm thứ hai, chiều cao trung bình tăng 10,1 cm.

Một khảo sát khác tại BV Nhi Trung ương trên 4 trường hợp trẻ chậm tăng trưởng do thiếu hormone tăng trưởng từ 8 đến 15 tuổi cũng cho kết quả tốt. Sau 12 tháng điều trị, các trường hợp trên tăng chiều cao từ 10-15 cm. Trong 2 trường hợp theo dõi đến 21 tháng điều trị, có một trường hợp tổng cộng chiều cao tăng 14,5 cm và một trường hợp tăng 23,5 cm. Cả hai nghiên cứu trên đều chưa ghi nhận một tác dụng không mong muốn đáng kể nào ở các trẻ sử dụng rhGH từ 1-2 năm điều trị.